نظریه تفسیری اصول چهل و چهارم و یکصد و هفتاد و پنجم

تاریخ۱۳۷۹/۰۴/۰۲
حضرت آیت ا… جنتی
دبیر محترم شورای نگهبان
سلام‌علیکم
احتراماً،با توجه به اظهار نظر بعضی از اشخاص حقیقی و حقوقی پیرامون نحوه اداره صدا و سیما و خصوصی سازی شبکه‌های رادیوئی و تلویزیونی و برداشتهای مختلف از اصول ۱۷۵ و ۴۴ قانون اساسی و همچنین با عنایت به اینکه در جلسه‌ای که در محل شورای نگهبان در جریان مذاکرات اصل ۴۴ قانون اساسی بهمراه دو تن از حقوقدانان این شوری با نمایندگان مجلس شورای اسلامی و نمایندگان دولت داشتیم در مورد امکان خصوصی سازی صدا و سیما مطالبی عنوان نمودند لذا مطابق ماده ۱۸ آئین‌نامه داخلی شورای نگهبان درخواست می‌شود تفسیر آن شورای محترم را نسبت به موارد ذیل صریحاً اعلام فرمایند:
الف ـ مطابق ذیل اصل ۱۷۵ قانون اساسی خط‌ مشی و ترتیب اداره نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را قانون معین می‌کند. آیا عبارت ((در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد))،نیز که در صدر این اصل ذکر شده می‌تواند به وسیله قانون عادی تشریح و تعیین گردد؟
ب ـ آیا مطابق اصل ۴۴ قانون اساسی امکان ایجاد و راه‌اندازی شبکه‌های خصوصی رادیوئی و تلویزیونی وجود دارد یا خیر؟

محمد یزدی
عضو فقهاء شورای نگهبان مورخه ۷۹/۴/۲

شماره:۷۹/۲۱/۹۷۹
تاریخ:۷۹/۷/۱۰
حضرت آیت ا… یزدی
عضو محترم فقهاء شورای نگهبان
عطف به نامۀ مورخ ۱۳۷۹/۴/۲ جنابعالی مبنی بر اینکه آیا عبارت «در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران،آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد» که در صدر اصل ۱۷۵ قانون اساسی آمده است، می تواند بوسیلۀ قانون عادی تشریح و تعیین گردد؟ و همچنین آیا امکان ایجاد و راه‌اندازی شبکه‌های خصوصی رادیو و تلوزیون با توجه به اصل ۴۴ قانون اساسی وجود دارد یا خیر؟
موضوع با توجه به مادۀ ۱۸ آیین‌نامۀ داخلی در جلسۀ مورخ ۱۳۷۹/۷/۶ شورای نگهبان مطرح و نظریۀ تفسیری شوری درخصوص این دو اصل به شرح ذیل اعلام می‌گردد؛
الف ـ نظریۀ تفسیری در خصوص اصل ۱۷۵ قانون اساسی
مطابق اصل ۱۷۵ قانون اساسی در نظام جمهوری اسلامی ایران صدا و سیما زیر نظر مستقیم مقام معظم رهبری می‌باشد. بنابراین سیاستگذاری، هدایت و تدابیر لازم در همۀ ابعاد خصوصاً در راستای تحقق آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور در همۀ شئون و مراتب که در صدر اصل مذکور به آن اشاره شده است از اختیارات اختصاصی آن مقام می‌باشد.
ب ـ نظریۀ تفسیری در خصوص اصل ۴۴ قانون اساسی؛
مطابق نص صریح اصل ۴۴ قانون اساسی در نظام جمهوری اسلامی ایران رادیو و تلویزیون دولتی است و تأسیس و راه‌اندازی شبکه‌های خصوصی رادیویی و تلویزیونی به هر نحو، مغایر این اصل می‌باشد. بدین جهت انتشار و پخش برنامه‌های صوتی و تصویری از طریق سیستمهای فنی قابل انتشار فراگیر (همانند ماهواره، فرستنده، فیبر نوری و غیره) برای مردم در قالب امواج رادیویی و کابلی غیر از سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران خلاف اصل مذکور است.
دبیرشورای نگهبان
احمد جنتی