فصل اول – کلیات
ماده ۱
مجمع تشخیص مصلحت نظام در اجرای بند ( ۱) و ( ۸) اصل یکصد ودهم و اصل یکصد ودوازدهم و موارد دیگر مذکور در قانون اساسی و نیز اجرای بیست وهفتم اسفندماه ۱۳۷۵ مقام معظم رهبری موظف به (( تشخیص مصلحت در موارد تعارض میان مصوبه مجلس و نظر شورای نگهبان)) می‌باشد و در مقام (( تعیین سیاستهای کلی نظام)) و دخل معضلات کشور)) و نیز موارد مهمی که (( رهبری به آن ارجاع کنند)) ‚ (( باتوجه به مجموع وظائف مقرر در قانون اساسی)) به عنوان (( هیات مستشاری عالی رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران)) انجام وظیفه می‌کند و جلسات آن به شرح مواد آتی – تشکیل می‌شود.
ماده ۲
مجمع برای انجام وظایف خود علاوه بر شورای مجمع که به شرح مواد ( ۱۹) و ( ۲۰) تشکیل می‌شود‚ دارای کمیسیونهای دائمی و کمیسیونهای خاص و دبیرخانه است.
ماده ۳
دبیر مجمع به یپشنهاد رئیس مجمع و موافقت مقام معظم رهبری توسط رئیس مجمع منصوب می‌شود و ریاست دبیرخانه را به عهده دارد.
فصل دوم – کمیسیونهای دائمی ‚ کمیسیونهای خاص – چگونگی تشکیل و طرز کار
ماده ۴
به منظور فراهم آوردن اطلاعات دقیق مربوط به مباحث و مسائلی که در مجمع مطرح می‌شوند و آماده سازی آنها برای تصمیم گیری و نیز بهره گیری کامل از آخرین فرآورده‌های کارشناسی دستگاههای مسوول دولتی و استفاده از تحقیقات کاربردی ‚ توسعه‌ای و بنیادی مؤسسات پژوهشی کشور‚ کمیسیونهای تخصصی دائمی و نیز کمیسیونهای خاص مرکب از اعضا تشکیل می‌شوند.
تبصره – کمیسیونها می‌توانند درصورت نیاز کمیسیونهای فرعی مرکب از چندتن از اعضای خود‚ تشکیل دهند.
ماده ۵
کمیسیونهای تخصصی دائمی عبارتند از:
۱ – کمیسیون علمی ‚ فرهنگی و اجتماعی.
۲ – کمیسیون سیاسی ‚ دفاعی و امنیتی.
۳ – کمیسیون زیربنائی و تولیدی.
۴ – کمیسیون اقتصاد کلان ‚ بازرگانی و اداری.
۵ – کمیسیون حقوقی و قضائی.
ماده ۶
اعضای کمیسیونهای تخصصی دائمی در نخستین جلسات مجمع با اعلام داوطلبی و رأی مجمع تعیین می‌شوند. هریک از اعضا به استثنای رئیس مجمع لزوماً در یک کمیسیون و درصورت تمایل در دو کمیسیون عضویت خواهند داشت.
ماده ۷
هر کمیسیون دارای یک رئیس ‚ یک نائب رئیس و یک منشی خواهد بود. کمیسیون ‚ رئیس و نائب رئیس و منشی خود را به مدت یکسال تعیین خواهد کرد‚ و تجدید انتخاب آنها برای سالهای بعد بلامانع است. منشی کمیسیون می‌تواند از اعضای مجمع یا خارج از آن انتخاب شود.
ماده ۸
جلسات کمیسیونها حداقل دو هفته یکبار تشکیل می‌شود. زمان تشکیل جلسات عادی کمیسیونها همه ساله در نخستین جلسه کمیسیون تعیین و به اطلاع کلیه اعضای مجمع می‌رسد. زمان تشکیل کمیسیونهای خاص نیز به همین ترتیب تعیین و اعلام می‌شود.
ماده ۹
جلسات کمیسیونهای دائمی و خاص بدون اطلاع لغو نمی‌شوند و درصورت عدم حضور رئیس کمیسیون ‚ نائب رئیس جلسه را اداره می‌کند. درصورت غیبت رئیس و نائب رئیس ‚ ریاست کمیسیون با مسن‌ترین عضو کمیسیون خواهد بود.
ماده ۱۰
در جلسات کمیسیونهای تخصصی دائمی و کمیسیونهای خاص اعضای کمیسیونهای دائمی ‚ یا کمیسیونهای خاص باید به طور مستمر شرکت کنند. دیگر اعضای مجمع درصورت تمایل می‌توانند درجلسات هریک از کمیسیونهای دائمی و کمیسیونهای خاص بدون حق رأی حضور یابتد.
ماده ۱۱
موضوعات نیازمند بررسی کمیسیونها از طریق رئیس مجمع ارجاع می‌شود. همچنین هریک از کمیسیونها می‌توانند در چارچوب وظائف خود با تصویب اکثریت اعضا‚ موضوعاتی را که قابل بررسی می‌دانند در کمیسیون مطرح نمایند. اولویت بررسی در کمیسیونها با موضوعاتی است که از طریق رئیس مجمع ارجاع می‌شود.
ماده ۱۲
منشی کمیسیون با هماهنگی رئیس کمیسیون دستور جلسه را تنظیم می‌کند. موضوعاتی که برای بررسی فوری به کمیسیون ارجاع می‌شود با اولویت و به ترتیب تاریخ ارجاع و موضوعات دیگر پس از آنها‚ به ترتیب وصول در کمیسیون مطرح می‌شوند.
ماده ۱۳
دبیرخانه مجمع باید دستور جلسه هر کمیسیون را حداقل ۴۸ ساعت قبل از تشکیل جلسه به اطلاع اعضای مجمع برساند. اعلام دستور جلسه و زمان تشکیل هر کمیسیون به منزله دعوت از اعضای کمیسیون است.
ماده ۱۴
جلسات کمیسیون با حضور اکثریت اعضا تشکیل می‌شوند و تصمیمات بااکثریت اعضای حاضر معتبرند.
ماده ۱۵
کمیسیونها می‌توانند در چارچوب وظائف خود از طریق دبیرخانه از کارشناسان بخش دولتی و خصوصی استفاده کنند.
ماده ۱۶
نظر کمیسیون همراه با امضای موافق و مخالف اعضا در صورتجلسه درج می‌شود‚ این نظر پس از تدوین به صورت گزارش ‚ ازطریق دبیرخانه برای رئیس مجمع فرستاده می‌شود.
ماده ۱۷
گزارش کمیسیونها باید حاوی شرح کامل موضوع ارجاعی به کمیسیون ‚ چکیده و مفصل گزارشهای گروه‌های کارشناسی ‚ مستندات قانونی با اطلاعاتی و کاربردی مباحث و گزارشها‚ خلاصه نظر اعضای کمیسیون ‚ جمع بندی و نتیجه گیری و اظهارنظر نهایی کمیسیون باشد.
ماده ۱۸
نتیجه بررسی کمیسیونها به ترتیب وصول به دبیرخانه با تقسیم مسائل به موضوعات مربوط به تشخیص مصلحت و یا حل معضل و دیگر امور و نیز با تفکیک آنها به فوری و عادی ‚ براساس دستور رئیس مجمع در دستور کار مجمع قرار می‌گیرد.
تبصره – درمواردی که حداقل پنج نفر از اعضا مجمع ‚ موضوعی را فوری می‌دانند و نظر رئیس مجمع مخالف آن است ‚ درمورد فوریت موضوع مجمع رأی گیری می‌نماید.
فصل سوم شورای مجمع ‚ حدنصاب ‚ چگونگی تشکیل جلسات و طرزکار
ماده ۱۹
جلسات شورای مجمع به هنگام بحث در مصوبات مورد تعارض مجلس و شورای نگهبان ( موضوع قسمت اول اصل یکصد ودوازدهم قانون اساسی) متشکل خواهد بود از همه اعضای مذکور در حکم مقام معظم رهبری ( بندهای ۱ و۲) این جلسات حداقل با حضور دوسوم ( ۲۳) اعضا رسمیت می‌یابند و تصمیمات با اکثریت مطلق عده حاضر معتبر خواهند بود.
ماده ۲۰
در موارد مربوط به بررسی و حل معضلات ( موضوع بند۸ اصل یکصد ودهم) و تعیین سیاستهای کلی نظام ( موضوع بند۱ اصل یکصد ودهم) و دیگر اموری که رهبری به مجمع ارجاع می‌دهند ( قسمت دوم اصل یکصد ودوازدهم) شورای مجمع متشکل خواهد بود از اعضای حقیقی ‚ به اضافه ردیف الف وج بند ۱ حکم بیست وهفتم اسفندماه ‚ این جلسات حداقل با حضور دوسوم ( ۲۳) اعضا رسمیت می‌یابند و تصمیمات درموارد مربوط به معضلات و مسائل دیگر با اکثریت مطلق اعضای حاضر معتبر خواهند بود. درمواردی که اکثریت آرا حاصل نشود‚ نظرهای اعلام شده همراه با تعداد آرا درصورتجلسه درج می‌شود و به استحضار مقام معظم رهبری می‌رسد.
ماده ۲۱
جلسات عادی مجمع حداقل هر دوهفته یکبار تشکیل می‌شوند.
ماده ۲۲
تشکیل جلسات فوق العاده به یکی از دو صورت زیر امکان پذیر است.
الف – با تعیین وقت جلسه فوق العاده در جلسه عادی و تصویب آن.
ب – با نظر رئیس مجمع و یا با درخواست کتبی حداقل یک سوم ( ۱۳) اعضا ( حسب مورد اعضای ماده ۱۹ و یا ماده ۲۰) همراه با تعیین موضوع.
ماده ۲۳
دستور جلسات عادی حداقل سه روز قبل از روز تشکیل جلسه با دستور رئیس مجمع ازطریق دبیرخانه به اطلاع اعضا می‌رسد. وقت جلسات فوق العاده موضوع بند ( ب) ماده ۲۲ را رئیس مجمع تعیین می‌کند و دستور جلسه قبل از تشکیل جلسه به اطلاع اعضا خواهد رسید و مدارک لازم همراه بادستور جلسه برای اعضا فرستاده خواهد شد.
تبصره – مسائل فوری نیز با نظر رئیس مجمع و یا پنج نفر از اعضا در جلسه قابل طرح می‌باشند.
ماده ۲۴
در هرجلسه اعضای مجمع با موافقت رئیس مجمع می‌توانند درمورد موضوعات مطروحه به عنوان قبل از دستور مسائلی را که مربوط به موضوع باشد مطرح نمایند.
ماده ۲۵
موضوعات مربوط به تشخیص مصلحت پس از طی مراحل زیر قابل طرح در مجمع‌اند: مصوبه مجلس شورای اسلامی ایران برای اظهارنظر به شورای نگهبان فرستاده می‌شود‚ شورای نگهبان چنانچه آن را خلاف موازین شرع یا قانون اساسی تشخیص دهد‚ نظر خود را به مجلس شورای اسلامی اعلام می‌نماید. چنانچه مجلس شورای اسلامی بر نظر خود باقی بود و با اعلام رأی ‚ ضمن در نظر گرفتن مصلحت نظام ‚ نظر شورای نگهبان را تأمین نکرد و در نتیجه تعارض یپش آمد‚ مصوبه از طرف مجلس شورای اسلامی برای مجمع تشخیص مصلحت فرستاده می‌شود. رئیس جمهور نیز می‌تواند رسیدگی مصوبه را از مجمع بخواهد. رئیس مجمع هم در مواردی که لازم بداند مصوبه مورد تعارض را در دستور مجمع قرار می‌دهد.
ماده ۲۶
درخصوص معضلات نظام و سایر اموری از طرف مقام معظم رهبری به مجمع ارجاع می‌شود و یا تعیین سیاستهای کلی نظام نتیجه بحث و بررسی مجمع به صورت گزارش کامل به استحضار معظم له می‌رسد و پس از تأیید و براساس تدبیر معظم له به مراجع مسوول ذی ربط ابلاغ خواهد شد. مجمع به طور موردی و یا هر چندگاه یکبار فهرستی از موارد مربوط به سیاستهای کلی نظام را که قابل بحث درمجمع ‚ تشخیص می‌دهد تنظیم می‌کند و پس از تأیید مقام معظم رهبری برای بررسی در دستور مجمع قرار می‌دهد.
ماده ۲۷
هنگام طرح هریک از مباحث مربوط به تعارض میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان و همچنین معضلاتو اموری که برای مشورت از طرف مقام معظم رهبری به مجمع ارجاع می‌شود و مسائل مربوط به سیاستهای کلی نظام ترتیب مذاکرات به شرح زیر خواهد بود:
الف – درمورد تعارض میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان پس از طرح و توضیح مسئله ‚ یکی از اعضای شورای نگهبان و سپس رئیس کمیسیون مربوط در مجلس و آنگاه وزیر یا رئیس دستگاهی که موضوع مورد بحث به دستگاه وی مربوط می‌شود‚ توضیح لازم را خواهند داد. آنگاه دو موافق و دو مخالف اظهارنظر خواهندکرد و سپس رأی گیری به عمل خواهد آمد.
ب – درمورد معضل که از سوی مقام معظم رهبری ارجاع می‌شود پس از طرح و توضیح مسئله وزیر یا رئیس دستگاه مربوط که معضل را مطرح کرده است توضیح خواهد داد و سپس دو موافق و دو مخالف اظهارنظر خواهندکرد و آنگاه رأی گیری به عمل خواهدآمد.
پ – درمورد سیاستهای کلی نظام و مواردی که برای مشورت از طرف مقام معظم رهبری ارجاع می‌شود پس از طرح و توضیح مسئله ‚ و اظهارنظر دو موافق و دو مخالف رأی گیری به عمل خواهد آمد.
تبصره ۱ – در هر سه حالت چنانچه پس از توضیحات ‚ گزارش مطرح شد‚ مخالف نداشته باشد‚ موافق یا موافقان تشخیص رئیس جلسه می‌توانند اظهارنظر کنند. همچنین درصورتی که به تشخیص رئیس جلسه اظهارنظر بیش از دو موافق و دو مخالف ضرورت داشته باشد‚ مذاکرات تا اعلام کفایت آن از طرف رئیس ادامه می‌یابد.
تبصره ۲ – درمواردی که اعضا با ادامه مذاکرات یا کفایت مذاکرات موافقت داشته باشند برای ادامه یا کفایت مذاکرات رأی گیری به عمل خواهد آمد.
ماده ۲۸
در موارد تعارض میان نظر شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی که منجربه اصلاح ماده یا مواد مورد اختلاف می‌شود‚ چنانچه اصلاح یادشده مستلزم انجام اصلاحاتی در ماده یا مواد دیگر باشد مجمع این اصلاحات را درحد ضرورت اعمال خواهد کرد.
ماده ۲۹
در هنگام رسیدگی به مسائل مربوط به تشخیص مصلحت و در مواردی که اعضای مجمع رأی دادن به موضوع مورد اختلاف رامشروط به اصلاح بخشی دیگر از مواد مصوبه نمایند که آن بخش مواجه با مخالفت شورای نگهبان نبوده است ‚ مجمع موضوع را به استحضار مقام معظم رهبری می‌رساند و درصورت موافقت معظم له نسبت به بررسی بخش مورد نظر اقدام خواهد کرد.
ماده ۳۰
تصمیمات مجمع توسط دبیرخانه تنظیم و تدوین می‌شود و پس از ملاحظه و تأیید رئیس مجمع به شرح زیر درخصوص آنها اقدام می‌شود.
۱ – مصوبات مربوط به تشخیص مصلحت درموارد اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان ‚ به صورت ماده واحده و یا مواد و تبصره تنظیم و با امضای رئیس مجمع به ریاست مجلس شورای اسلامی ابلاغ می‌شود.
۲ – مصوبات مربوط به حل معضلات به صورت ماده واحده و یا مواد و تبصره تدوین و تنظیم می‌شوند نتایج تبادل نظر و رأی نهایی مجمع دراین موارد به محضر مقام معظم رهبری گزارش تا برای چگونگی ابلاغ آن برای اقدام یا اطلاع تصمیم گیری شود و به مجمع اعلام گردد.
۳ – مسائل مربوط به تعیین سیاستهای کلی و امور مهمی که از طرف مقام معظم رهبری به مجمع ارجاع می‌شوند‚ به صورت گزارش کامل ‚ همراه با چکیده آن و نیز نظر مشورتی نهایی مجمع ‚ تنظیم و با امضای رئیس مجمع برای استحضار مقام معظم رهبری فرستاده می‌شود و سپس براساس نظر معظم له اقدام بعدی صورت می‌گیرد.
فصل چهارم دبیرخانه
ماده ۳۱
به منظور تنظیم کار کمیسیونهای دائمی و کمیسیونهای خاص و برقراری ارتباط با دستگاههای مسوول دولتی و نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی و استفاده کامل از فرآورده‌های کارشناسی آنها و نیز ارتباط مستمر با شوراهای مشورتی و نظارت بر کارهای اداری و کارشناسی کمیسیونها و ایجاد گنجینه اطلاعات کارآمد از مطالعات و تحقیقات و گزارشهای مهم کارشناسی مربوط به مسائل ایران و جهان و هم چنین نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی که به تأیید مقام معظم رهبری رسیده است و یپگیری آنها و نیز ابلاغ مصوبات و تصمیم‌ها و تدوین صورت مشروح مذاکرات و دیگر امور اداری و اجرایی مجمع دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام تشکیل می‌شود. مسوولیت دبیرخانه یا دبیر مجمع است که ریاست دبیرخانه را به عهده خواهد داشت.
ماده ۳۲
دبیر مجمع زیرنظر ریاست مجمع انجام وظیفه می‌کند و درموارد لازم رابط مجمع با مقام معظم رهبری است.
ماده ۳۳
دبیرخانه، درموارد لازم زیرنظر دبیر مجمع کمیسیونها و کمیته‌هایی را با شرکت کارشناسان تشکیل می‌دهد تا گزارشهای دستگاههای مسوول دولتی را ارزیابی کنند و آنها را برای طرح در کمیسیونهای مجمع آماده سازند.
ماده ۳۴
دبیر مجمع برای اداره امور دبیرخانه و نیز کمیسیونها و نظارت و یپگیری تصمیم‌ها و سیاستهای مورد تأیید مقام معظم رهبری و هم جنین دیگر امور اداری و مالی مجمع تشکیلات لازم را تدوین می‌کند این تشکیلات باید به تأیید ریاست مجمع برسد.
ماده ۳۵
این آیین نامه در جلسه مورخ ۳/۸/۱۳۷۶ مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید و در تاریخ ۵/۹/۱۳۷۶ مورد تأیید مقام معظم رهبری قرار گرفت.