قانون کیفر بزه های مربوط به راه آهن

ماده ۱ – هرکس خاک‌ریز ، خاک‌بر ، پل ‌، تونل ، دیوار ، سد ، امنیه ‌، بالاست ‌، تراورس ‌، ریل‌ ، پیچ و مهره‌ریل ‌، اتصالی ریل‌ ، علایم خطر ، تیرهای تلفن و تلگراف و سیم‌های آن و وسایل نقلیه راه‌آهن را خراب‌کند و به طور کلی عملی نماید که موجب خروج قطار از خط یا تصادم یا حادثه مهم دیگری شود به‌ حبس جنایی درجه یک از پنج تا پانزده سال محکوم می‌شود و اگر در نتیجه حادثه یک یا چند نفرکشته شود مرتکب محکوم به اعدام خواهد شد.
هرگاه عمل منتهی به یکی از حادثه‌های مذکور نگردد در غیر مورد خرابی پل‌. تونل و سد مرتکب به‌دو تا هفت سال حبس جنایی درجه دو و در مورد پل و تونل و سد از ۴ سال تا ده سال حبس جنایی‌درجه یک محکوم می‌شود.
ماده ۲ – هرکس در غیر مورد مذکور در ماده یک در متعلقات راه‌آهن عملی نماید که بیم خروج قطاراز خط یا تصادم یا حادثه مهم دیگر برود مرتکب به حبس جنایی درجه دو از دو تا پنج سال محکوم‌می‌شود و هرگاه عمل مذکور برای حرکت قطار فقط ایجاد مانعی نماید و به طور کلی اسباب اختلال‌حرکت قطار را فراهم کند مرتکب به حبس جنحه‌ای تا دو سال محکوم می‌شود.
ماده ۳ – هرگاه بزه‌های مذکور در ماده یک و دو در اثر توطیه و تبانی دو نفر یا بیشتر انجام یابد یک‌ثلث از کیفری که قطع نظر از تبانی برای مرتکب افزوده خواهد شد جز در مورد اعدام که مرتکب به‌همان کیفر محکوم می‌شود.
ماده ۴ – هرگاه برای ارتکاب بزه‌های مذکوره در ماده یک جمعیتی از سه تن به بالا تشکیل شود تشکیل‌دهندگان و محرکین فقط برای همین عمل به حبس جنحه‌ای از شش‌ماه تا سه سال محکوم‌می‌شوند.
کسی که عضو این جمعیت شده باشد فقط برای همین عمل به حبس جنحه‌ای از سه ماه تا یک سال‌محکوم خواهد شد.
هرگاه از جمعیت مزبور دست کم سه تن مسلح باشند محرکین و تشکیل‌دهندگان هر یک به حبس‌جنایی درجه یک از سه سال تا پنج سال محکوم می‌شوند و کسی که عضو این جمعیت شده باشد به‌دو سال تا سه سال حبس جنایی درجه دو محکوم می‌گردد.
ماده ۵ – هر یک از شرکت‌کنندگان که جمعیت مذکور در مواد فوق را منحل یا موجبات انحلال آن رافراهم سازد یا از جز توطیه‌کنندگان یا عضو جمعیت خارج شوند یا از وقوع بزه یا توطیه با تشکیل‌جمعیت برای ارتکاب بزه مانع شوند یا وجود جمعیت و تصمیمات آن را به مأمورین دولت افشاکنند از کیفر معاف خواهد بود مشروط بر اینکه پیش از تعقیب و پیش از وقوع بزه که جمعیت برایارتکاب آن تشکیل شده اقدامات مزبور به عمل آمده باشد.
ماده ۶ (جزای نقدی تعدیل شده) – هرکس اعمال مذکور در مواد ۱ و ۲ را از روی بی‌مبالاتی یا غفلت انجام دهد در مواردی که ‌کیفر بزه عمدی اعدام یا حبس جنایی درجه یک است به حبس جنحه‌ای از یک سال تا سه سال و به ‌تادیه غرامت از ۵.۰۰۰.۰۰۰ تا ۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال محکوم می‌شود در مواردی که برای بزه عمدی حبس جنایی‌درجه دو مقرر شده کیفر مرتکب حبس جنحه‌ای از سه ماه تا دو سال و تادیه غرامت از ۲.۰۰۰.۰۰۰ تا ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال می‌باشد.
ماده ۷ – هرکس وسایل نقلیه راه‌آهن را ضایع یا خراب کند به طوری که از خاصیت بهره‌برداری‌بیاندازد در صورتی که وسایط نقلیه از قبیل لکوموتیو یا اتوموتوریس باشد به حبس جنایی درجه دواز دو تا پنج سال محکوم می‌شود و در مورد سایر وسایط نقلیه راه‌آهن کیفر مرتکب حبس جنحه‌ایاز شش‌ماه تا سه سال خواهد بود مگر اینکه عمل مشمول عنوان شدیدتری باشد که در آن صورت‌مرتکب به کیفر همان بزه محکوم می‌گردد.
ماده ۸ (جزای نقدی تعدیل شده) – مسافری که بدون جهت علامات موجود در واگونها را از قبیل ترمز خطر و غیره بکار برد وقطار بایستند به تادیه غرامت ۵.۰۰۰.۰۰۰ تا ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال ملزم خواهد شد.
ماده ۹ – مسافری که به تجهیزات واگون از قبیل چراغ – توری‌های پنجره – شیشه – پرده – جایگاه -جامه‌دان زیانی وارد آورد به پرداخت خسارت طبق تعرفه راه‌آهن مصوب وزارت راه ملزم خواهد شدبرای خسارتی که قابل پیش‌بینی در تعرفه نبوده با رعایت اینکه مقدار خسارت از یکصد ریال تجاوزنکند طبق تشخیص اداره راه‌آهن ملزم خواهد شد در صورتی که عمل مشمول عناوین کیفری باشد به‌کیفر مقرر برای عمل نیز در مراجع صالحه محکوم می‌شود.
ماده ۱۰ – وجوه مذکور در ماده ۸ به تشخیص رییس قطار وجوه مذکور در ماده ۹ مطابق تعرفه یاتشخیص راه‌آهن به حسب مورد در مقابل قبض رسمی اداری دریافت می‌گردد.
در صورتی که واردکننده خسارت اعتراضی داشته باشد می‌تواند پس از پرداخت وجه تا مدت‌شش‌ماه به یکی از دادگاههای شهرستان خط سیر مراجعه نماید.
هرگاه واردکننده خسارت از پرداخت این وجوه امتناع نماید چنانچه مالی همراه داشته باشد رییس‌قطار حق دارد به میزان خسارت مورد مطالبه از مال او بازداشت نموده و طبق آیین ‌نامه مصوب‌وزارت راه – وزارت دادگستری خسارت راه‌آهن را از آن استیفا نماید نسبت به بازداشت مال نیزواردکننده خسارات از تاریخ بازداشت آن به شرح بالا حق شکایت خواهد داشت‌.
هرگاه دارایی ممتنع کفایت خسارت وارده را ندهد یا دارایی نداشته باشد و نتواند تضمین کافی بدهدچنانچه راه‌آهن مقتضی بداند می‌تواند صورت مجلس تنظیم و با خود او تحت مراقبت مأمورین به‌نزدیک‌ترین دادگاه مقصد ممتنع بفرستد – دادگاه به این قبیل موارد خارج از نوبت رسیدگی خواهدکرد.
ماده ۱۱ (جزای نقدی تعدیل شده) – حمل مواد زود اشتعال و قابل احتراق و انفجار بدون اطلاع اداره راه‌آهن ممنوع است ومسافری که بدون اطلاع راه‌آهن مواد مزبور را در جامه‌دانهاو اثاثیه خود در واگنها حمل کند یا آنها رابه قسمت حمل و نقل اثاثیه (توشه‌) بسپارد و همچنین هرکس بدون استحضار راه‌آهن مواد مزبور رابرای حمل به وسیله واگنهای باری تحویل نماید محکوم به تادیه غرامت از ۵.۰۰۰.۰۰۰ تا ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال ‌خواهد گردید در صورتی که عمل مزبور منجر به حریق یا حادثه دیگری گردد که جرم شدیدتری‌شناخته شده باشد مرتکب به کیفر آن بزه محکوم خواهد شد.
ماده ۱۲ – هرگاه کسی باعث تضییع یا تلف مالی بشود که برای حمل به راه‌آهن سپرده شده است درقبال بنگاه راه‌آهن مسوول خساراتی است که از این جهت به راه‌آهن وارد شده باشد.
ماده ۱۳ (جزای نقدی تعدیل شده) – هرکس در حریم راه‌آهن بدون اجازه کتبی بنگاه راه‌آهن ساختمان یا حفریات و به طور کلی‌هر دخل و تصرفی نماید علاوه بر اجبار به اعاده محل به صورت اولیه محکوم به تادیه غرامت از ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۵۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال محکوم خواهد شد. آنچه پیش از اجرای این قانون داخل در حریم بوده‌در صورتی که راه‌آهن اجازه ابقا آن را ندهد مالک آن ملزم است که آن را از حریم راه‌آهن بردارد و اگر امتناع نماید راه‌آهن آن را برخواهد داشت و یا در صورت موافقت راه‌آهن به بهای عادلانه به راه‌آهن‌واگذار می‌شود حریم راه‌آهن عبارت از ۱۷ متر فاصله به هر یک از دو طرف محور خط می‌باشد.
ماده ۱۴ – نگاهداری و چراندن دام در حریم راه‌آهن ممنوع است و راه‌آهن مسوول خسارت وارده که‌از تلف آنها حاصل می‌شود نخواهد بود.
اگر از این راه خساراتی به راه‌آهن وارد شود مالکین دامها در قبال راه‌آهن مسوول خواهند بود.
ماده ۱۵ (جزای نقدی تعدیل شده) – تا مسافت کمتر از پنجاه‌متر از خط آهن ساختن بناهایی که دارای سقف پوشالی باشد وخرمن نمودن کاه و علف و انبار نمودن مواد زود احتراق و زود اشتعال ممنوع است و متخلفین به‌تادیه غرامت از ۵.۰۰۰.۰۰۰ تا ۳۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال محکوم خواهند شد.
ماده ۱۶ – هر یک از کارمندان راه‌آهن که متصدی راندن یا وظیفه‌دار تشکیل یا حرکت قطار می‌باشندلکوموتیو – واگن – در زین یا هرگونه وسایط نقلیه را که می‌داند معیوب است و در صورت سیرموجب مخاطره خواهند شد به راه اندازد و یا به مناسبت وظیفه مانع تشکیل قطار و حرکت آن‌نشودبه حبس جنحه‌ای از شش‌ماه تا دو سال محکوم می‌شود همین کیفر درباره کارمندانی که ازمعیوب بودن وسایل نقلیه مطلع و بر حسب وظیفه مکلف به آگاه ساختن مقامات مربوطه بوده و آن‌مقامات را مسبوق نساخته‌اند اعمال می‌گردد.
ماده ۱۷ – رییس قطار – راننده – ترمزبانان – سوزن‌بانان که بر خلاف مقررات در موقع حرکت قطار تارسیدن آن به مقصد یا در موقع حرکت و ورود قطار به ایستگاه محل خدمت خود را ترک و یا وظیفه‌خود را انجام ندهند به حبس جنحه‌ای از شش‌ماه تا دو سال محکوم می‌شوند.
ماده ۱۸ – متصدیان حفظ ساختمان و بناهای مربوطه به راه‌آهن با آلات فنی آن که مسوول‌نگاهداری خط و نظارت ساختمانها و به طور کلی مأمور حفظ اموال راه‌آهن اعم از فنی و غیرفنی‌می‌باشند اگر وظیفه خود را ترک کنند محکوم به حبس جنحه‌ای از یک ماه تا شش‌ماه خواهند شد.
هرگاه بزه‌های مذکور در این ماده و دو ماده پیش منتهی به تصادم یا خروج قطار از خط و یا حادثه‌مهم دیگری بشود مرتکب به دو تا سه سال حبس جنایی درجه دو محکوم خواهد شد و اگر در نتیجه‌حادثه کسی کشته شود به حبس جنایی درجه یک از سه سال تا ده سال محکوم می‌گردد.
در مورد این ماده و ماده ۱۷ در قسمتی که کیفر مرتکب حبس جنحه‌ای مقرر شده است تعقیب بزه‌منوط بدر خواست بنگاه راه‌آهن می‌باشد.
ماده ۱۹ – اگر مأمورین راه‌آهن از امر مافوق خود که برای احتراز از خطر و حادثه راه‌آهن صادر شده‌تخلف کنند به حبس جنحه‌ای از یک ماه تا شش‌ماه محکوم خواهند شد و چنانچه این تخلف منجربه حادثه راه‌آهن شود مرتکب به دو تا سه سال حبس جنایی درجه دو محکوم می‌شود و اگر درنتیجه حادثه کسی کشته شود کیفر مرتکب حبس جنایی درجه یک است از سه تا ده سال‌.
ماده ۲۰ – هرگاه کارمند راه‌آهن از ساختمانها – تجهیزات – کارخانجات تاسیسات ثابت و وسایط‌نقلیه و غیر آن نقشه – عکس یا اطلاعاتی که جنحه سری دارند و افشا آن بر خلاف مصالح راه‌آهن ویا مصالح عمومی کشور باشد به کسی بدهد یا کسی را برای بدست آوردن چنین اسناد و مدارک‌کمک نماید در صورتی که عمل بزه شدیدتری نباشد به حبس جنایی درجه دو ، دو تا پنج سال‌محکوم می‌شود.
ماده ۲۱ – چنانچه کارکنان لکوموتیو اعم از راننده یا آتشکار و همچنین سایر کارمندان راه‌آهن که‌مسوول تامین آمد و شد قطار هستند در غیر مورد مذکور در ماده ۶ مرتکب بی‌مبالاتی یا غلفت‌بشنوند که منجر به زیان دولت بشود علاوه بر جبران خسارت به حبس جنحه‌ای از یک ماه تا یک‌سال محکوم می‌شوند.
تبصره – تعقیب متهم در دادگستری موکول به شکایت راه‌آهن خواهد بود.
ماده ۲۲ – کدخدایان و دهبانانی که به امر مقامات مربوطه مواظبت قسمتی از راه‌آهن به عهده آنهاواگذار شده هرگاه در انجام مأموریت خود بی‌مبالاتی و یا غفلتی بنمایند که موجب شود کسی به‌راه‌آهن خرابی وارد نماید به سه ماه تا سه سال حبس جنحه‌ای محکوم می‌شوند.
ماده ۲۳ – هرگاه اعمال مذکور در این قانون منتهی به نتایج قابل کیفری گردد که در این قانون‌پیش‌بینی نشده است مقررات سایر قوانین کیفری مجری خواهد بود.
ماده ۲۴ – وزارت راه می‌تواند ضمن آیین ‌نامه که به موجب ماده ۴ قانون سازمان بنگاه راه‌آهن دولتیایران مصوب ۱۲ مرداد ۱۳۱۴ اختیار تنظیم آن داده شده از نظر انتظام و انضباط کارهای راه‌آهن برای‌تخلف کارمندان راه‌آهن از مقررات یا دستورهای روسای مافوق در موارد لزوم از یک روز تا بیست‌روز حبس انضباطی پیش‌بینی نموده و آن آیین ‌نامه را پس از تصویب هیات‌وزیران به موقع اجراگذارد طرز رسیدگی و مرجع شایسته نیز در آیین ‌نامه مذکور معین خواهد شد.