مقدمه:
کمیته‌امداد امام‌خمینی (ره) براساس اندیشه و تفکر دینی و فقهی حضرت امام‌خمینی (ره) و به دست ایشان با هویت دینی و مردمی، جهادی، عام‌المنفعه و غیرانتفاعی تأسیس شد تا پیام‌آور فرهنگ احسان، ایثار، انفاق و نیکوکاری در جامعه اسلامی بوده و غیرت و کرامت انسانی را در حمایت از محرومان حفظ کند.
ماده ۱ ـ نام کمیته امداد امام خمینی (ره) در این اساسنامه به اختصار امداد امام نامیده می‌شود.
ماده ۲ ـ هدف از تشکیل امداد امام، توانمندسازی و شکوفایی استعدادها و تأمین خوداتکایی، تقویت و رشد ایمانی و اعتقادی نیازمندان و محرومان با ارائه خدمات اجتماعی، حمایتی، فرهنگی و معیشتی به آنان می‌باشد.
ماده ۳ ـ امداد امام دارای شخصیت حقوقی و مقررات مالی و اداری و استخدامی مستقل است که تحت نظارت عالیه‌ی مقام معظم ولایت مطلقه فقیه و طبق مفاد این اساسنامه اداره می‌شود.
ماده ۴ ـ مرکز اصلی امداد امام تهران است که می‌تواند در سایر نقاط داخل یا خارج از کشور شعباتی را طبق ضوابط تأسیس کند.
تبصره: ایجاد واحدهای خارج از کشور طبق ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری خواهد بود.
ماده ۵ ـ امداد امام (ره) دارای تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران است.
ماده ۶ ـ وظایف امداد امام عبارت است از:
۱ ـ بررسی و شناخت انواع محرومیت‌های مادی و معنوی نیازمندان و تبیین آنها و شناسایی افراد و خانواده‌های لازم‌الحمایه در شهر، روستا و عشایر.
۲ ـ پیشنهاد خط‌مشی، سیاست‌های اجرایی و طرح و برنامه‌های مؤثر برای رفع محرومیت‌ها در ابعاد مختلف به مراجع ذیربط با استفاده از تمام ظرفیت‌های مردمی، دینی و قانونی.
۳ ـ فراهم‌آوردن امکانات لازم به منظور توانمندسازی، خوداتکایی، استقلال اقتصادی افراد و خانواده‌های نیازمند از طریق استعداد سنجی، مهارت‌آموزی، ایجاد اشتغال، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و اعطای وام خدمات در حد توان.
۴ ـ ایجاد تسهیلات لازم در جهت سلامت خانواده‌های نیازمند و تأمین خدمات بهداشتی و درمانی و اقدام به بیمه‌های درمانی و اجتماعی آنان در حد امکانات و قوانین و مقررات مربوطه.
۵ ـ پرداخت نقدی و مساعدت‌های غیرنقدی از قبیل تأمین مسکن، جهیزیه و کمک به ازدواج نیازمندان.
۶ ـ ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه به نیازمندان در چهارچوب ضوابط مصوب هیأت‌امناء امداد امام از طریق:
الف ـ ایجاد صندوق قرض‌الحسنه با جذب سپرده‌های مردمی.
ب ـ بهره‌گیری از امکانات سایر صندوق‌های قرض‌الحسنه.
ج ـ بهره‌گیری از قرض‌الحسنه و تسهیلات بانک‌ها و مراکز دولتی.
د ـ استفاده از سایر ظرفیت‌های قانونی.
۷ ـ ارائه خدمات فرهنگی به افراد و خانواده‌های نیازمند و ارتقاء باورهای دینی و سبک زندگی اسلامی آنان از طریق فعالیت‌های آموزشی، تربیتی با بهره‌گیری از ظرفیت حوزه‌های علمیه و دیگر مراکز فرهنگی.
۸ ـ صیانت از نهاد خانواده و ارائه خدمات مشاوره، مددکاری و حمایت‌های لازم حقوقی و قضائی از افراد و خانواده‌های نیازمند.
۹ ـ انتقال تجربیات و راهکارهای رفع فقر و کمک به نیازمندان دیگر کشورها در چهارچوب سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران.
۱۰ ـ ترویج و احیاء فرهنگ احسان و نیکوکاری و اکرام ایتام و نشر سنّت‌های حسنه‌ی اسلامی، جذب و جلب، تمرکز و مدیریت زکوات، صدقات، انفاقات، اعانات و درآمد موقوفات حمایتی و توانمندسازی که به نام امداد امام وقف می‌شود و مصرف آنها در جهت رفع انواع محرومیت‌های نیازمندان مطابق ضوابط اسلامی.
۱۱ ـ ارتباط و هماهنگی با مؤسسات خیریه و تشکل‌های نیکوکاری مردمی داخل و خارج کشور به منظور تعامل و تبادل تجربه و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آنها در جهت انجام حمایت‌های مادی و معنوی از محرومان با تقویت و گسترش مشارکت مردمی.
۱۲ ـ ایجاد ساز و کار قانونی به منظور هماهنگی و ساماندهی نظارت بر حسن عمل مؤسسات خیریه رسمی مرتبط با فعالیت‌های امداد امام.
۱۳ ـ انجام مأموریت‌هایی در چهارچوب اهداف و وظایف امداد امام که توسط مراجع قانونی تعیین و تأمین اعتبار می‌شود.
ماده ۷ ـ دارایی‌های امداد امام عبارت است از خالص کلیه‌ی دارایی‌ها اعم از منقول و غیرمنقول و حقوق مادی و معنوی که به امداد امام واگذار شده و می‌شود یا از محل منابع مالی تأمین شده یا خواهد شد و در دفاتر امداد امام ثبت گردیده یا خواهد گردید که مجموعاً اموال ولی‌فقیه محسوب میگردد.
تبصره: هرگونه نقل و انتقال در دارایی‌ها و اموال و املاک و افزایش یا کاهش سرمایه براساس آیین‌نامه‌های مصوب هیأت‌امناء توسط رئیس امداد امام انجام خواهد شد.
ماده ۸ ـ منابع مالی امداد امام عبارت است از:
الف ـ عنایات مقام معظم رهبری مدظله‌العالی.
ب ـ اعتبارات و کمک‌های دولت جمهوری اسلامی ایران.
ج ـ هدایا و کمک‌های مردمی، مؤسسات، سازمان‌ها و نهادهای داخل و خارج از کشور.
د ـ صدقات، نذورات، زکوات، انفاقات، هبه و ثلث و موقوفاتی که به نام امداد امام وقف می‌شود.
هـ ـ درآمد حاصل از فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها و مؤسسات وابسته براساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی.
و ـ فروش اموال (منقول و غیرمنقول).
ماده ۹ ـ ارکان امداد امام عبارت است از:
الف ـ هیأت امناء
ب ـ رئیس امداد امام
ج ـ حسابرس و بازرس (رکن نظارتی)
ماده ۱۰ ـ هیأت‌امناء مرکب از ۵ یا ۷ نفر است که به انتخاب و حکم مقام معظم رهبری مدظله‌العالی برای مدت پنج سال تعیین می‌گردند.
تبصره ۱: هیأت‌امناء در اولین جلسه از بین اعضای خود دو نفر را به عنوان رئیس و نایب رئیس انتخاب می‌کند.
تبصره ۲: هیأت‌امناء دارای دبیرخانه‌ای است که وظائف، اختیارات و مسئولیت‌های آن طبق آئین‌نامه‌ی مصوب ایشان تعیین میگردد.
تبصره ۳: هیأت‌امناء فردی را به عنوان دبیر انتخاب می‌کند.
تبصره ۴: هیأت‌امناء با حضور اکثریت اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آن متناسب با تعداد اعضاء با رأی موافق حداقل ۳ یا ۴ نفر از اعضاء تصویب می‌شود.
ماده ۱۱ ـ وظائف و اختیارات هیأت‌امناء عبارت است از:
۱ ـ پیشنهاد رئیس امداد امام از میان اعضاء خود به مقام معظم رهبری مدظله‌العالی جهت تأیید و صدور حکم توسط معظم له.
۲ ـ بررسی تغییرات لازم در اساسنامه و پیشنهاد آن به مقام معظم رهبری مدظله‌العالی.
۳ ـ پیشنهاد سیاست‌های کلان جهت تصویب مقام معظم رهبری مدظله‌العالی.
۴ ـ بررسی و تصویب سیاست‌ها و خط‌مشی‌های امداد امام به پیشنهاد رئیس امداد امام.
۵ ـ بررسی و تصویب تشکیلات، شرح وظائف کلان واحدهای سازمانی امداد امام با رویکرد مدیریت جهادی و مردمی به پیشنهاد رئیس امداد امام براساس ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
۶ ـ بررسی و تصویب برنامه و بودجه سالانه امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری به پیشنهاد رئیس امداد امام.
۷ ـ رسیدگی به گزارش عملکرد سالانه امداد امام و تأیید آن جهت ارائه به مقام معظم رهبری مدظله‌العالی.
۸ ـ استماع گزارش رئیس امداد امام و تصویب صورت‌های مالی و عملکرد براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی.
۹ ـ بررسی و تصویب آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی، استخدامی و سایر آیین‌نامه‌های مورد نیاز امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
۱۰ ـ تصویب اساسنامه سازمان‌ها و مؤسسات وابسته به پیشنهاد رئیس امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
۱۱ ـ تأیید قائم‌مقام رئیس امداد امام با پیشنهاد وی.
۱۲ ـ تعیین حق‌الزحمه رئیس امداد امام، قائم‌مقام ایشان و دبیر هیأت امناء.
۱۳ ـ نظارت بر حسن اجرای اوامر و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی و مصوبات هیأت امناء.
۱۴ ـ تأیید، ایجاد یا انحلال دفاتر و واحدهای اصلی.
ماده ۱۲ ـ وظائف رکن نظارتی امداد امام و مؤسسات و واحدهای تابعه و وابسته آن برعهده معاونت نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری است.
ماده ۱۳ ـ رئیس امداد امام به پیشنهاد هیأت‌امناء و حکم مقام معظم رهبری مدظله‌العالی به مدت ۵ سال منصوب و بالاترین مقام اجرایی امداد امام محسوب می‌شود. تمامی مجتمع‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات، واحدهای تابعه و وابسته امداد امام (اعم از اقتصادی، خدماتی، حمایتی) زیر نظر رئیس امداد امام اداره خواهد شد. ایشان مسئول اجرای کلیه‌ی امور و هدایت فعالیت‌ها و حفظ حقوق و منافع امداد امام است و وظائف خود را در چارچوب منویات مقام معظم رهبریمدظله‌العالی و این اساسنامه و مصوبات هیأت‌امناء به انجام می‌رساند.
ماده ۱۴ ـ وظائف و اختیارات رئیس امداد امام عبارت است از:
۱ ـ پیشنهاد اصلاح یا تغییر تشکیلات به هیأت‌امناء جهت تصویب.
۲ ـ نمایندگی امداد امام در کلیه‌ی مراجع و امضاء اسناد و اوراق بهادار تعهدآور.
۳ ـ تهیه و تنظـیم اهداف، سیـاست‌ها، خط‌مشی‌ها، برنامـه‌های میان‌مدت و بلندمدت و بودجه‌ی سالیانه‌ی امداد امام برای پیشنهاد به هیأت‌امناء جهت بررسی و تصویب.
۴ ـ ارائه گزارش عملکرد و صورت‌های مالی سالانه امداد امام به هیأت‌امناء جهت بررسی و تصویب.
۵ ـ تهیه آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی و استخدامی و سایر ضوابط و مقررات کلان مورد نیاز امداد امام برای پیشنهاد به هیأت‌امناء جهت بررسی و تصویب.
۶ ـ نصب و عزل معاونین و مدیران کل استان‌ها، رؤساء و اعضاء هیأت‌مدیره، مجتمع‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات و واحدهای تابعه اعم از اقتصادی، خدماتی، حمایتی با رعایت سیاست‌های مصوب هیأت‌امناء.
۷ ـ تعامل با سایر نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در جهت تأمین اهداف امداد امام.
۸ ـ تخصیص اعتبارات مصوب، وصول مطالبات، پرداخت دیون و عقد قراردادهای مورد نیاز با حق تفویض اختیار.
۹ ـ حفظ امکانات امداد امام و استیفای کلیه‌ی حقوق مربوطه از اشخاص حقیقی و حقوقی، اقامه‌ی هر نوع دعوی نزد مراجع ذی‌صلاح و صلح و سازش و ارجاع امر به داوری با حق توکیل.
۱۰ ـ اعطای وام و استقراض و تحصیل هر نوع اعتبار در چهارچوب اساسنامه و برنامه و بودجه و سیاست‌های مصوب هیأت‌امناء.
۱۱ ـ پذیرش نذورات، تبرعات، زکوات، صدقات، موقوفات، هبه، هدایا و کمک‌های داخلی و خارجی برای امداد امام.
تبصره: پذیرش هبه و هدایا و کمک‌ها در چهارچوب آیین‌نامه مصوب هیأت‌امناء خواهد بود.
۱۲ ـ افتتاح و انسداد حساب جاری و پس‌انداز و سپرده‌ی مورد نیاز در بانک‌ها و سایر مؤسسات اعتباری و مالی داخل و خارج از کشور و نگهداری حساب‌های امداد امام و صدور مجوز افتتاح حساب برای مؤسسات و سازمان‌های وابسته.
۱۳ ـ تأیید، صدور و ابلاغ دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و روش‌های اجرایی.
۱۴ ـ تشخیص، تعهد، تسجیل و صدور اجازه پرداخت تعهدات بودجه‌ای، هدایا و سایر درآمدها در چهارچوب برنامه و بودجه‌ی مصوب.
۱۵ ـ رئیس امداد امام می‌تواند نسبت به معرفی فردی به عنوان قائم‌مقام به هیأت‌امناء اقدام نماید.
تبصره: قائم‌مقام پس از تأیید هیأت‌امناء با حکم رئیس امداد امام منصوب و در چارچوب اختیاراتی که از سوی رئیس امداد امام به ایشان تفویض میگردد، انجام وظیفه می‌نماید.
۱۶ ـ اسناد مالی حساب خزانه‌ای امداد امام با امضای رئیس یا قائم‌مقام امداد امام و معاون مربوطه و مهر امداد امام صادر خواهد شد.
ماده ۱۵ ـ سال مالی امداد امام از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال پایان می‌پذیرد.
تبصره ۱: حساب‌های سالانه، کمک‌ها و اعتبارات دولتی در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوطه و مصوبات هیأت‌امناء تهیه و تنظیم میگردد.
تبصره ۲: صورت حساب‌های مالی و محاسباتی و یادداشت‌های همراه و اعتبارات مربوط به ولی‌فقیه و درآمدهای اختصاصی امداد امام مطابق ضوابط مربوطه توسط رئیس امداد امام تهیه و به همراه گزارش عملکرد سالانه به هیأت‌امناء ارائه میگردد.
تبصره ۳: گزارش عملکرد سالانه و گزارش‌های سالیانه‌ی مالی و محاسباتی (موضوع تبصره ۲) می‌بایستی توسط رئیس امداد امام حداکثر تا پایان مرداد ماه سال بعد به بازرس (حسابرس) ارائه و گزارش بازرسی حداکثر تا پایان مهر ماه به هیأت‌امناء تحویل گردد و حداکثر تا پایان آبان ماه همان سال به تصویب هیأت‌امناء برسد.
تبصره ۴: تصویب عملکرد و حساب‌های امداد امام (موضوع تبصره ۲ و ۳) توسط هیأت‌امناء به منزله‌ی ارائه مفاصا حساب به رئیس امداد امام است.
تبصره ۵: یک نسخه از گزارش مصوب عملکرد و حساب‌های سالانه مالی و محاسباتی امداد امام با امضاء رئیس هیأت‌امناء به محضر مبارک مقام معظم رهبری مدظله‌العالی ارسال میگردد.
ماده ۱۶ ـ محدودیت‌ها:
الف ـ معاملات امداد امام با اعضاء هیأت‌امناء، رؤساء و مدیران و اقارب سببی و نسبی آنها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیرمستقیم ممنوع خواهد بود.
ب ـ انجام فعالیت‌ها و معاملات نظیر وظایف امداد امام برای مدیران و مسؤولین آن ممنوع است.
ماده ۱۷ ـ انحلال امداد امام صرفاً با حکم مقام معظم رهبری مدظله‌العالی قابل انجام خواهد بود.
ماده ۱۸ ـ اساسنامه‌ی اولیه کمیته‌ی امداد امام خمینی (ره) که در تاریخ ۱۳۶۶/۳/۲۰ تنظیم و به توشیح رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) رسیده است با اذن مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالی در تاریخ ۱۳۸۰/۹/۲۹ با تغییراتی به توشیح معظم‌له رسید و مجدداً در تاریخ ۱۳۹۴/۱/۱۵ بازنگری و در ۱۸ ماده و ۱۳ تبصره مورد تأیید ایشان قرار گرفت