ماده ۱: تعاریف:
بند ۱:
منظور از “سازمان،” در این آیین نامه، سازمان بورس واوراق بهادار و منظور از “بورس”شرکت بورس اوراق بهادارتهران سهامی عام است.
بند ۲:
“معاملات” خرید یا فروش اوراق بهاداری است که در بورس پذیرفته شده است. هر معامله درصورتی قطعیت می یابد که به تایید “بورس” برسد.
بند ۳:
“تابلوی بورس” تابلویی است که برای ارائه اطلاعات طبقه‌بندی شده اوراق بهادار به‌کار می‌رود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکت‌ها.
بند ۴:
“عرضه” عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده.
بند ۵:
“تقاضا” عبارت است از اعلام آمادگی برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار.
بند ۶:
“مشتری” شخصی است که متقاضی خرید (یا فروش) اوراق بهادار است. “مشتری” می‌تواند نماینده قانونی خریدار یا فروشنده باشد.
بند ۷:
“سفارش” درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط “مشتری” به کارگزار ارائه می‌شود.
بند ۸:
“قیمت پیشنهادی” نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات می‌شود.
بند ۹:
“قیمت باز” نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف “مشتری” به کارگزار واگذار می‌شود.
بند ۱۰:
“قیمت محدود” نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف “مشتری” به کارگزار اعلام می‌شود.
بند ۱۱:
“قیمت معین” نرخ ثابتی است که توسط “مشتری” برای انجام معامله به کارگزار اعلام می‌شود.
بند ۱۲:
“واحد پایه معاملاتی متعارف” حداقل میزان اوراق بهادار در هر معامله است که توسط “بورس” تعیین می‌شود.
بند ۱۳:
“واحد پایه معاملاتی نامتعارف” میزان اوراق بهاداری که از واحد پایه معاملاتی متعارف کمتر است.
بند ۱۴:
“قیمت آغازین” قیمتی است که در شروع جلسه رسمی معاملاتی برای هر ورقه بهادار در تابلو بورس اعلام می‌شود.
بند ۱۵:
“قیمت پایانی” قیمت هر ورقه بهادار در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط “بورس” اعلام می‌شود.
بند ۱۶:
“حجم مبنا” تعداد اوراق بهادار از ۱ نوع است که هر روز باید مورد دادوستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد.
بند ۱۷:
“سهم شناور آزاد” هر شرکت، بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن سهام می‌باشند، و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
بند ۱۸:
“دامنه نوسان قیمت” پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی ۱ یا چند جلسه رسمی معاملاتی بورس، قیمت می‌تواند نوسان داشته باشد.
بند ۱۹:
“بستن نماد” توقف معاملات هر ۱ از انواع اوراق بهادار طی دوره معین طبق دستورالعمل مربوطه می‌باشد.
بند ۲۰:
“محدودیت حجمی” حداکثر تعداد اوراق بهاداری است که در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانه معاملات وارد می‌شود. این رقم مضرب صحیحی از “واحد پایه معاملاتی متعارف” است.
بند ۲۱:
“سپرده‌گذاری” عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانه معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا می‌کند.
بند ۲۲:
“تسویه و پایاپای” مرحله پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل از معامله به فروشنده منتقل می‌شود.
بند ۲۳:
“نماد معاملاتی” شناسه‌ای است که برای هر ۱ از اوراق بهادار به‌صورت منحصر به‌فرد در سامانه معاملات تعریف شده است. این شناسه می تواند به‌صورت حروف، عدد و یا ترکیبی از هر ۲ باشد.
بند ۲۴:
“کد معاملاتی” شناسه “مشتری” جهت انجام معامله اوراق بهادار در سامانه معاملات است. این شناسه به‌صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر ۲ می‌باشد.
بند ۲۵:
“کد معاملاتی گروهی” شناسه‌ای است که برای ورود سفارش‌های خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانه معاملات تعریف شده است. این شناسه به‌صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر ۲ می‌باشد.
بند ۲۶:
“سامانه معاملاتی” سیستم رایانه‌ای است که دریافت سفارش‌های خرید و فروش، تطبیق سفارش‌ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام می‌شود.
بند ۲۷:
“ایستگاه معاملاتی” پایانه معاملاتی کارگزار است که با سامانه معاملاتی بورس در ارتباط می باشد. هر “ایستگاه معاملاتی” با کدی مشخص می‌شود که به آن “کد ایستگاه معاملاتی” گویند. ایستگاه‌های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف می شود.
بند ۲۸:
“معامله بلوک” معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی شود.
بند ۲۹:
“معامله ترجیحی” انتقال سهام شرکت‌های دولتی به کارکنان واحدها به‌منظور اجرای برنامه‌های خصوصی سازی است که به نرخ معینی انجام می شود.
بند ۳۰:
“معاملات اشخاص خارجی” خریدوفروش اوراق بهادار اشخاص خارجی است که حسب مورد، پس از اخذ مجوز از مراجع ذی‌ربط، اقدام به معامله اوراق بهادار می‌کنند.
بند ۳۱:
“معاملات دوطرفه” معاملاتی است که کارگزار همزمان نقش کارگزار خریدار و فروشنده را بر عهده دارد.
بند ۳۲:
“معاملات خوشه‌ای” خرید یا فروش مجموعه‌ای از اوراق بهادار است که به‌طور ۱جا معامله می شود.
بند ۳۳:
“معاملات چرخشی” معاملاتی است که با تکمیل چرخه آن ظرف ۱ جلسه معاملاتی، وضعیت مالکیت طرفین معامله تغییری نمی کند.
بند ۳۴:
“معاملات مشروط” معاملاتی است که برای انجام و یا نحوه تسویه آن، شرایطی برابر مقررات “بورس” تعیین شده باشد.
بند ۳۵:
“معاملات با اقربا” خریدوفروش اوراق بهادار با همسر و اقربای درجه ۱ (طبقه ۱ نسبی طبق تعریف قانون مدنی) است.
بند ۳۶:
“معاملات اعتباری” معاملاتی است که درصدی از ثمن معامله از طریق بانک و یا مؤسسه مالی یا اعتباری تأمین مالی شده باشد.
بند ۳۷:
“معاملات تجدید ساختار” انتقال اوراق بهادار از طرف شرکت مادر به شرکت‌های تابعه با هدف تجدید ساختار است.
بند ۳۸:
“معاملات عمده” معاملاتی است که تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت، یا حجم معاملات آن طی دوره معین، و یا حجم معاملات کل بازار طی مدت معین، بیشتر باشد.
بند ۳۹:
“خرید گروهی” خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است.
بند ۴۰:
“فروش گروهی” فروش اوراق بهادار تجمیع‌شده تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار می باشد.
بند ۴۱:
“انتقال قهری” انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارنده آن به وراث قانونی وی صورت می گیرد.
بند ۴۲:
“انتقال قانونی” انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت می‌گیرد.
بند ۴۳:
“شاخص” نماگری است که تغییرات قیمت یا بازده ۱ یا مجموعه‌ای از اوراق بهادار را طی دوره زمانی مشخص نشان می دهد.
بند ۴۴:
“پذیرش مضاعف” پذیرش اوراق بهاداری است که علاوه بر “بورس” در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد.
بند ۴۵:
“بازارگردان،” کارگزار/معامله گری است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به دادوستد آن اوراق می پردازد.
بند ۴۶:
“عرضه اولیه” منظور نخستین عرضه اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است.
بند ۴۷:
“کارگزار معرف” کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضه اولیه برعهده داشته باشد.
بند ۴۸:
“کارگزار متعهد پذیره‌نویسی” کارگزاری است که در عرضه اولیه اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تأمین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمی رسد، به‌عمل آورده باشد.
بند ۴۹:
“حراج” سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار بر پایه انطباق سفارش‌های خریدوفروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.
بند ۵۰:
“جلسه رسمی معاملاتی” ساعاتی پیوسته از ۱ نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام می پذیرد. “بورس” می تواند در ۱ شبانه‌روز بیش از ۱ نشست رسمی معاملاتی داشته باشد.
تبصره:
تعاریف و اصطلاحات دیگری که برحسب ضرورت های کار با سامانه کامپیوتر و یا پیاده سازی نرم افزارهای جدید مورد نیاز باشد، توسط هیئت مدیره”بورس” تعیین و اعلام می شود.
ماده ۲:
ساعت و روزهای انجام معامله انواع اوراق بهادار در بورس، به استثنای روزهای تعطیل رسمی توسط هیئت‌مدیره “بورس” تعیین و اعلام می شود.
تبصره:
تغییرات ساعت و روزهای انجام معامله حداقل ۱۵ روز قبل از انجام بایستی به اطلاع عموم برسد.
ماده ۳:
معاملات بورس، مگر در مواردی که در این آیین‌نامه آمده است، به طریقه حراج انجام می شود. کارگزاران پیشنهادهای خریدوفروش خود را با توجه به سفارش‌های خریداران و فروشندگان، تعداد اوراق بهادار و قیمت آنها را در سامانه معاملاتی وارد خواهند نمود.
ماده ۴:
معاملات بورس با رعایت اولویت قیمت و زمان ورود سفارش به سامانه معاملاتی انجام می شود. جزییات نحوه انجام معاملات در “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد آمد.
ماده ۵:
حدود و شیوه عملیات کارگزاران در خریدوفروش اوراق بهادار تابع “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد بود.
ماده ۶:
هیئت‌مدیره “بورس” می تواند در مواردی که نوسان غیرعادی در قیمت پیشنهادی یا معاملاتی اوراق بهادار در هر جلسه مشاهده کند، از انجام معامله جلوگری نماید. چگونگی انجام کار در دستورالعمل “توقف معاملات” خواهد آمد. هیئت مدیره بورس می تواند اختیارات موضوع این ماده را به مدیرعامل تفویض نماید.
تبصره:
در صورتی که کارگزار خریدار یا فروشنده نسبت به تصمیم جلوگیری از انجام معامله براساس این ماده معترض باشد، باید اعتراض خود را با ذکر دلایل، برای رسیدگی و تعیین تکلیف، به “سازمان” تسلیم نماید. رسیدگی به این اعتراض ظرف ۴۸ ساعت، به عمل می آید.
ماده ۷:
شرایط و چگونگی عرضه اولیه اوراق بهادار تابع دستورالعمل “عرضه اولیه اوراق بهادار” خواهد بود.
ماده ۸:
انواع معاملات اوراق بهادار، شرایط معامله، میزان اطلاعاتی که در زمان معامله می‌باید انتشار یابد، مراحل انجام سفارش خریدوفروش، و سایر شرایط انجام معامله در “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد آمد. تسویه وجوه و پایاپای اوراق بهادار و شرایط تسویه خارج از اتاق پایاپای، بر طبق “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” انجام خواهد شد.
ماده ۹:
معاملات بورس باید در شرایط رقابتی و همواره به صورت حراج انجام شود. در صورتی‌که انجام معامله‌ای به‌صورت حراج ممکن نباشد، انجام این معامله خارج از جلسه رسمی معاملات، غیر از مواردی که طبق ضوابط مصوب شورای بورس تعیین شده، با تصویب هیئت مدیره سازمان و با رعایت شرایط زیر مجاز است:
1- سهام فی‌مابین شرکت‌های گروه (شرکت‌هایی که حداقل ۹۹ درصد سهام آنها بصورت مستقیم و یا غیرمستقیم متعلق به شرکت مادر باشد) یا شرکت‌های گروه با شرکت مادر، منتقل شود.
2- معاملات با هدف سودسازی انجام نشود.
3- معاملات با رعایت حقوق سهامداران جزء باشد.
4- معاملات منجر به اصلاح ساختار شرکت و شفافیت آن گردد.
تبصره ۱:
مبنای قیمتی معاملات خارج از جلسه رسمی معاملات، توسط هیئت مدیره سازمان تعیین می‌گردد.
تبصره ۲:
هیئت مدیره سازمان می‌تواند انجام معامله خارج از جلسه رسمی معاملات را منوط به ارائه تعهد یا تعهداتی از سوی متقاضی نماید.
تبصره ۳:
در مواردی که درخواست متقاضی با شرایط فوق‌الذکر منطبق نباشد و هیئت مدیره سازمان با انجام آن موافق باشد، موضوع جهت اخذ تصمیم نهایی توسط سازمان به شورای‌عالی بورس ارجاع می‌گردد.
ماده ۱۰:
در مواردی که کارگزاری برای اوراق بهادار خاصی به‌عنوان “کارگزار معرف” یا “کارگزار متعهد پذیره‌نویسی” عمل کند، بر طبق دستورالعمل “عرضه اولیه اوراق بهادار” حق‌تقدمی برای وی در نظر گرفته می شود.
ماده ۱۱:
وجوه مربوط به سهام معامله‌شده در بورس همراه با وکالت‌نامه فروش سهام و اصل سهام باید حداکثر تا ۴۸ ساعت از تاریخ معامله بین کارگزاران خریدار و فروشنده ردوبدل گردد. کارگزار فروشنده، موظف است تشریفات مربوط به انتقال سهام معامله‌شده را ظرف ۴۸ ساعت (۲ جلسه معاملاتی) از تاریخ معامله انجام داده و سهام را تحویل خریدار نماید. در صورتی‌که علل یا توافقی دیگر در مورد تحویل بعد از مهلت‌های تعیین‌شده، وجود داشته باشد، مراتب باید حداکثر تا پایان نشست رسمی معاملاتی مربوط کتباً به اطلاع مدیرعامل “بورس” برسد. در هر صورت، معامله انجام‌شده، قطعی به شمار می‌رود. ساعات تسویه و یا مدت‌زمان مربوط به انتقال سهام، براساس “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه و پایاپای” انجام خواهد شد.
ماده ۱۱ مکرر ۱:
کلیه‌ی معاملات عمده‌ای که فروشنده برای انجام معامله با شرایط اعلام آمادگی نماید، صرفاً با موافقت مدیرعامل انجام می‌شود. بورس تسهیلات لازم را با رعایت موارد زیر توسط کارگزاران برای انتقال سهام فراهم می‌آورد:
بند ۱:
کارگزار فروشنده، مکلف است شرایط فروشنده را منطبق با مقررات بورس و بر اساس دستورالعمل معاملات دریافت و به بورس اعلام نماید.
بند ۲:
کارگزار فروشنده، پس از مشخص شدن برنده‌ی رقابت، مکلف است سند تسویه‌ی خارج از پایاپای حصه غیرنقدی را که پس از تأمین شرایط اعلامی معامله از سوی خریدار به امضای طرفین معامله (خریدار و فروشنده) رسیده است به بورس تسلیم نماید. قطعیت معامله منوط به پرداخت حصه‌ی نقدی از سوی خریدار و ارائه‌ی سند تسویه خارج از پایاپای، مطابق مقررات می‌باشد. مهلت ارایه‌ی سند تسویه‌ی خارج از پایاپای و قطعیت معامله حداکثر ۱۴ روز کاری بعد از مشخص شدن برنده‌ی رقابت می‌باشد.
تبصره ۱:
در صورت عرضه سهام جهت انجام معامله عمده از سوی سازمان خصوصی‌سازی، افزایش مهلت تسویه حصه نقدی و ارایه‌ی سند تسویه‌ی خارج از پایاپای از ۱۴ روز کاری به ۳۰ روز کاری به درخواست آن سازمان و موافقت وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی به‌عنوان رئیس شورای‌عالی بورس و اوراق بهادار امکان‌پذیر می‌باشد.
تبصره ۲:
مهلت ارائه سند تسویه خارج از پایاپای و قطعیت معامله در عرضه عمده سهام وثیقه شده جهت تضمین اوراق توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، حداکثر ۵ روز کاری بعد از مشخص‌شدن برنده‌ی رقابت می‌باشد.
تبصره ۳:
خاتمه مهلت، آخرین ساعت کاری روز ۵، ۱۴ یا ۳۰ام حسب مورد خواهد بود. ساعت کاری در ایام ماه مبارک رمضان از ساعت ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر و سایر ایام از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر می‌باشد.
بند ۳:
خریدار مکلف است از طریق کارگزار خود حداکثر تا پایان مهلت‌های مقرر در بند (۲) این ماده نسبت به تسویه حصه‌ی نقدی معامله از طریق اتاق پایاپای اقدام نماید.
بند ۴:
در صورتی که حصه نقدی مطابق با شرایط اطلاعیه‌ی عرضه توسط کارگزار خریدار به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در موعد مقرر واریز نشود معامله محقق نشده و سهام موضوع اطلاعیه عرضه در مالکیت فروشنده باقی خواهد ماند. در این صورت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی کلیه‌ی کارمزدهای متعلقه را از محل ۱۰ درصد سپرده حضور در رقابت واریزی توسط خریدار کسر و ۵ درصد از سپرده حضور در رقابت را به عنوان وجه‌الضمان ناشی از عدم انجام تعهدات خریدار به حساب کارگزار فروشنده جهت پرداخت آن به فروشنده واریز می‌نماید
تبصره:
پس از کسر کلیه کارمزدها و ۵% وجه‌الضمان، وجوه مازاد واریزی از سوی خریدار جهت حضور در رقابت به کارگزار وی مسترد خواهد شد.
بند ۵:
به محض درج اطلاعیه‌ی عرضه‌ی سهام توسط بورس، سهام موضوع معامله به کد مخصوص که برای انجام معاملات عمده در نظر گرفته می شود انتقال می یابد و فروشنده و کارگزار فروشنده نمی توانند بدون موافقت بورس از عرضه‌ی سهام خودداری نمایند.
بند ۶:
در صورتی که خریدار مطابق مقررات، برنده‌ی رقابت بوده و شرایط قطعیت معامله مندرج در اطلاعیه‌ی عرضه را فراهم نماید، فروشنده مکلف به امضای سند تسویه خارج از پایاپای و ارائه آن به کارگزار خود می‌باشد. در غیراینصورت فروشنده مکلف است علاوه بر کارمزدهای معامله، به برنده‌ی رقابت که به موجب دستورالعمل اجرایی این مقررات نسبت به واریز وجه یا ارایه‌ی ضمانت‌نامه اقدام کرده است از قرار هر ماه ۲ درصد خسارت، معادل مبلغ واریزی یا ارزش ضمانت‌نامه‌ی بانکی برای مدتی که وجه واریزی در حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی متوقف بوده یا ضمانت‌نامه‌ی بانکی معتبر در اختیار آن شرکت بوده است پرداخت نماید. انتقال سهام از کد مخصوص به کد مالکیت فروشنده منوط به پرداخت خسارت مندرج در این بند خواهد بود.
بند ۷:
فروشنده مجاز است حداکثر تا ۵ درصد از حصه‌ی نقدی را در خارج از مهلت‌های مقرر در بند (۲) این ماده دریافت نماید. در این صورت حصه‌ی مزبور نیز غیرنقدی تلقی خواهد شد و همزمان با ارائه‌ی سند تسویه‌ی خارج از پایاپای، آن بخش نیز خارج از پایاپای تسویه شده و معامله قطعی می‌گردد. در صورت عدم توافق خریدار و فروشنده به شرح فوق، حصه‌ی نقدی باید به ترتیب مندرج در بند (۳) این ماده از طریق اتاق پایاپای تسویه شود.
بند ۸:
در صورت عدم امضای سند تسویه‌ی خارج از پایاپای از سوی خریدار یا فروشنده یا عدم ارایه‌ی آن به بورس معامله محقق نشده و به اختلاف طرفین براساس ترتیبات مقرر در ماده‌ی ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران رسیدگی خواهد شد. متخلف علاوه بر پرداخت خسارت طرف مقابل مکلف است کلیه کارمزدهای معامله را به ذینفع آن پرداخت نماید. مبنای محاسبه‌ی خسارت قابل پرداخت حسب مورد براساس مفاد بند (۴) یا بند (۶) این ماده خواهد بود.
بند ۹:
در صورتی که معامله به هر دلیل محقق نشود حصه‌ی نقدی واریزی از سوی خریدار (غیر از ۱۰% از قیمت پایه جهت شرکت در رقابت) به کارگزار خریدار مسترد خواهد شد.
ماده ۱۱ مکرر ۲:
کارگزار خریدار برای توزیع گسترده‌ی اوراق بهادار با موافقت مدیرعامل بورس می‌تواند از مهلت حداکثر ۳ روز کاری برای تخصیص و ارائه‌ی فهرست نهایی خریداران استفاده نماید.
ماده ۱۲:
وجوه مربوط به معامله های اوراق مشارکت باید حداکثر ظرف ۲۴ ساعت از تاریخ معامله، واریز شود. در صورتی‌که وجوه اوراق مشارکت پس از ۲۴ ساعت پرداخت نشود، کارگزار فروشنده می‌تواند درخواست ابطال معامله یا اخذ جریمه هر روزی که وجه دیرتر پرداخته می شود، اقدام نماید. در هر صورت، کارگزار خریدار نمی تواند تقاضای ابطال معامله انجام‌شده را نماید و موظف به پرداخت خسارت به کارگزار فروشنده، است. جزییات پایاپای و تسویه اوراق مشارکت براساس مفاد “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” خواهد بود.
ماده ۱۳:
نحوه تکمیل اسناد مربوط به معاملات و تحویل آنها به “بورس” و نیز نحوه تسویه وجه طبق ۲ دستورالعمل “نحوه انجام معاملات” و “سپرده‌گذاری، تسویه و پایاپای” انجام می‌شود.
ماده ۱۴:
دستورهای خرید یا فروش اوراق مشارکت بانک مرکزی و دولت بدون توجه به محدودیت‌های مقرر در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های بورس در “بورس” قابل معامله خواهد بود.
ماده ۱۵:
انجام معاملات قهری، قانونی، اشخاص خارجی، گروهی، خوشه‌ای، مشروط، با اقربا، اعتباری، تجدید ساختار و ترجیحی طبق دستورالعمل‌های “نحوه انجام معاملات” و “سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” انجام خواهد شد.
ماده ۱۶:
کارگزاران موظف‌اند از انجام معاملات چرخشی اجتناب کنند، و در صورتی‌که سهواً این نوع معاملات را انجام داده، و بعداً به ماهیت معامله پی بردند، مراتب را بلافاصله به مدیرعامل “بورس” اطلاع دهند. جزییات مربوطه در “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد آمد.
ماده ۱۷:
در مواقعی که اعلام خرید کارگزاران یا قطعیت معامله مورد تردید باشد، رأی مدیرعامل “بورس” یا نماینده وی قطعی و لازم‌الاتباع می‌باشد.
ماده ۱۸:
معاملات عمده براساس “دستورالعمل معاملات عمده” انجام می‌شود.
ماده ۱۹:
نحوه و چگونگی وثیقه‌گذاری اوراق بهادار بر طبق “دستورالعمل توثیق اوراق بهادار” انجام می شود.
ماده ۲۰:
“بورس” موظف به رعایت قوانین پولی و بانکی، مصوبات بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار در مورد “معاملات اعتباری” و ابلاغ این مصوبات و مصوبات “شورا” ، “سازمان ” و هیئت‌مدیره بورس به کارگزاران است.
ماده ۲۱:
پذیرش اشتباهات سهوی کارگزاران درمورد معاملات تا حدی مجاز است که در دستورالعمل “توقف معاملات” تعیین شده است.
ماده ۲۲:
کارگزاران موظف‌اند ضمن رعایت سفارش مشتریان از فرم‌هایی برای پذیرش سفارش‌های خریدوفروش مشتریان استفاده کنند که از طرف “بورس” طراحی شده است.
سفارشی که به‌صورت غیرحضوری از طریق تلفن، فاکس، و یا به شکل الکترونیک به کارگزار داده می شود، باید به‌نحوی انجام شود که در دستورالعمل “نحوه انجام معاملات” تصریح شده است.
ماده ۲۳:
نحوه ادامه معاملات ناتمام اوراق بهادار در نشست معاملاتی بعدی، بر طبق “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” انجام می شود.
ماده ۲۴:
بازکردن و بستن نمادهای معاملاتی و صدور مجوز توقف نماد بر اساس “دستورالعمل توقف نمادها” انجام خواهد شد.
ماده ۲۵:
“بورس” موظف است اطلاعات لازم از جمله قیمت آغازین و پایانی، شاخص و میزان سهم شناور آزاد را برای تحلیل بازار و انجام معاملات عادلانه و مبتنی بر عرضه و تقاضا به نحو مقتضی در اختیار بازار قرار دهد.
ماده ۲۶:
نحوه انجام معاملات اوراق بهادار مختلف از جمله سهام، حق‌تقدم سهام، اوراق مشارکت، سبد سهام، و هر نوع اوراق بهاداری که در بورس پذیرش می شوند، براساس “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد بود.
ماده ۲۷:
حذف شد.
تبصره:
حذف شد.
ماده ۲۸:
به‌منظور انجام پروژه‌های گسترش بورس به میزان ۰/۰۰۰۶ درصد از ارزش معامله سهام که ۰/۰۰۰۳ درصد آن را خریدار و ۰/۰۰۰۳ درصد آن را فروشنده پرداخت می‌کند، توسط سازمان وصول و مستقیماً به حساب بانکی خاصی به نام سازمان کارگزاران بورس واریز می‌شود. این وجوه منحصراً با تصویب شورای بورس به مصرف طرح‌ها و پروژه‌های توسعه بورس خواهد رسید. هرگونه دخل و تصرف در موجودی حساب بانکی مذکور توسط سازمان، بدون تصویب شورای بورس ممنوع می‌باشد. درصد یادشده از معاملات اوراق مشارکت دریافت نخواهد شد. درمورد سایر ابزارهای موردمعامله در بورس، درهر مورد موضوع در آیین‌نامه اوراق بهادار یادشده خواهد آمد.
تبصره:
حداکثر کارمزد موضوع این ماده در هر معامله ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ریال می‌باشد که از هریک از طرفین معامله دریافت می‌شود.
ماده ۲۹:
کارگزاران مکلف‌اند دفاتر سفارش‌های دریافتی خود را مطابق دستورالعمل‌های مربوطه ثبت و از فرم‌هایی که سازمان مقرر می‌دارد استفاده کنند. مسؤولیت حفظ فرم‌های سفارش مکتوب و الکترونیک و اطمینان از صحت سفارش‌های انجام‌شده با کارگزاران است.
ماده ۳۰:
کارگزاران مکلف‌اند وجوه مشتریان را به صورت امانت در حساب یا حساب های جداگانه ای نزد یکی از بانک های دارای مجوز از بانک مرکزی و مطابق مقررات نگهداری نمایند. هر گونه دخل و تصرف از سوی کارگزار در وجوه مزبور، برخلاف مقررات و توافقات به عمل آمده با مشتری و به نفع خود یا دیگران ممنوع است. این حساب ها و وجوه موجود در آن نمی تواند محل تضمین تعهدات کارگزار در برابر اشخاص ثالث قرار گیرد. جزئیات اجرایی این ماده در “دستورالعمل نحوه‌ی نگهداری و نقل و انتقال وجوه مشتریان در شرکت های کارگزاری” به تصویب سازمان خواهد رسید.
ماده ۳۱:
کارگزاران و نمایندگان آنها که در امور مربوط به خریدوفروش سهام فعالیت دارند می‌توانند تا میزان نصاب‌های مندرج در زیر برای خود و افراد تحت تکفل خود، سهام به قیمت تابلو خریداری نمایند:
بند الف:
اعضای حقیقی و نمایندگان اشخاص حقوقی عضو هیئت‌مدیره و مدیرعامل و کارکنان شرکت‌های کارگزاری جمعاً تا سقف ۲۵۰۰۰۰۰۰۰ ریال (به قیمت خرید).
بند ب:
شرکت‌های کارگزاری تا سقف ۱۰۰ در ۱۰۰ سرمایه ثبت و پرداخت‌شده و یا ۷۰ درصد ارزش ویژه حقوق صاحبان سهام شرکت کارگزاری هر کدام که کمتر باشد.
تبصره:
کارگزاران عبارت‌اند از مدیران عامل و اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های کارگزاری و نمایندگان کارگزاران عبارت‌اند از دارندگان گواهی‌های حرفه ای که در بورس فعالیت می کنند.
ماده ۳۲:
در مورد انتقال سهام به مدیران و کارکنان واحدها، انتقال براساس مصوبه ” انتقال سهام به کارکنان شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس” انجام خواهد شد.
ماده ۳۳:
تسویه معاملات در خارج از اتاق پایاپای و سیستم تسویه بورس فقط محدود به مواردی است که در “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” می‌آید.
ماده ۳۴:
کارگزاران موظف‌اند مفاد این آیین نامه را رعایت و اجرا نمایند. درصورت عدم رعایت آن مشمول مقررات پیش‌بینی شده مربوطه خواهند شد.
ماده ۳۵:
دستورالعمل‌های اجرایی این آیین‌نامه پس از تصویب هیئت‌مدیره “سازمان ” و ابلاغ آن معتبر و لازم‌الاجراست.