ماده ۱ ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱ ـ وزارتین: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
۲ ـ معاونت: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور.
۳ ـ بنیاد: بنیاد ملی نخبگان.
۴ ـ نخبگان: اشخاص مورد تأیید بنیاد ملی نخبگان بر اساس ماده (۴) اساسنامه بنیاد و آیین‌نامه مربوط.
۵ ـ دانشگاه: هر یک از دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی اعم از دولتی و غیردولتی دارای مصوبه از شورای گسترش وزارتین و سایر مراجع قانونی و حوزه‌های علمیه دارای مجوز از شورای گسترش حوزه های علمیه.
۶ ـ دستگاه اجرایی: دستگاه‌های اجرایی ذیل قوه مجریه مذکور در ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
۷ ـ شبکه آزمایشگاهی: شبکه ملی آزمایشگاهی کشور که در چهارچوب مصوبات شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می کند.
ماده ۲ ـ به منظور حمایت از پژوهش های نخبگان و ارتقای عملکرد و تأثیرگذاری ایشان، پژوهانه استفاده از خدمات شبکه آزمایشگاهی به نخبگان اعطا می شود. شیوه نامه نحوه اعطای پژوهانه خدمات آزمایشگاهی نخبگان توسط بنیاد با همکاری وزارتین و معاونت تهیه و ابلاغ می گردد.
ماده ۳ ـ وزارتین موظفند با همکاری بنیاد و در چهارچوب مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، زمینه پذیرش رتبه های برتر آزمون متمرکز (کنکور) سراسری را تا مقطع تحصیلی دکتری در رشته های گروه علوم پایه و علوم انسانی و برگزیدگان مسابقات علمی (المپیادهای) دانش آموزی را تا مقطع تحصیلی دکتری در رشته-های گروه علوم پایه و علوم انسانی در دانشگاه‌های برتر و اعطای راتبه علمی (بورس) عضویت هیئت علمی در دانشگاه ها برای جذب برگزیدگان مسابقات علمی (المپیادهای) دانش آموزی را در چهارچوب قوانین و مقررات فراهم نمایند.
تبصره ۱ ـ پذیرش و ورود به مقاطع بالاتر و جذب در قالب عضویت هیئت علمی موضوع این ماده منوط به تأیید صلاحیت های عمومی مطابق قوانین و مقررات است.
تبصره ۲ ـ شیوه‌نامه ارزیابی مستمر و احراز امتیازهای آموزشی، پژوهشی و فرهنگی و ادامه تحصیل در هر یک از مقاطع مذکور و اعطای راتبه علمی (بورس) عضویت هیئت علمی موضوع این ماده توسط بنیاد و با همکاری وزارتین تدوین و ابلاغ می شود.
ماده ۴ ـ به منظور ارتقای مشارکت نخبگان در توسعه علم و فناوری و حل چالش-های فناورانه ملی و جذب ایشان در بنگاه های اقتصادی کشور، طرح اشتغال (۱۰۰۰) نخبه در سال مشتمل بر موارد زیر اجرا می شود:
۱ ـ معاونت با همکاری وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است (۱۰) طرح (پروژه) ملی، توسعه ای، امید آفرین و تحول ساز پیشران تحقیق و توسعه در حوزه فناوری های نوین با اولویت هوش مصنوعی، فناوری های نوین رقومی (دیجیتال)، زیست فناوری و دارویی، رایانش کوانتومی، پزشکی بازساختی و امنیت غذایی مرتبط با رفع نیازهای کشور را با مشارکت بنگاه‌های اقتصادی تهیه و به شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان ارایه دهد.
۲ ـ با تصویب شورا حداقل بیست درصد (۲۰%) منابع مورد نیاز طرح (پروژه) های پیشران در قالب حمایت های دولتی از سوی معاونت مشروط به تحقق اشتغال نخبگان تأمین می شود. سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است منابع مورد نیاز اجرای این برنامه را از محل منابع در اختیار معاونت در قالب لوایح بودجه های سنواتی پیش بینی نماید.
۳ ـ هزینه کرد شرکت های مجری در قالب آیین نامه‌های اجرایی بندهای (ب) و (ت) ماده (۱۱) قانون جهش تولید دانش بنیان موضوع تصویب نامه های شماره ۱۱۷۲۰۵/ت ۶۰۰۲۳ هـ مورخ ۱۴۰۱/۷/۴ و شماره ۱۵۲۷۵۵/ت ۶۰۳۸۴ هـ مورخ ۱۴۰۱/۸/۲۳ مشمول حمایت های مالیاتی می شود.
ماده ۵ ـ با هدف استفاده از ظرفیت علمی و حرفه‌ای متخصصین و نخبگان ایرانی خارج از کشور در مراکز علمی، فناوری و صنعتی داخلی و فراهم نمودن شرایط مناسب جهت توسعه فناوری‌های نوظهور و پیشرفته در کشور، معاونت موظف است با همکاری بنیاد، برنامه جامع حمایت از همکاری و جذب نخبگان و متخصصین ایرانی خارج از کشور را با هدف جذب و همکاری سالانه (۱۰۰۰) نفر از این متخصصین و مشتمل بر موارد زیر تدوین نماید:
۱ ـ معاونت با همکاری بنیاد و وزارتین ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، دستورالعمل مربوط به اوصاف دانش‌آموخته برجسته، دانشگاه‌های مورد قبول بین-المللی و چگونگی انتخاب افراد مشمول جهت جذب در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی را تدوین و ابلاغ می‌نماید. سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است سالیانه (۲۰۰) ردیف مجوز استخدام عضو هیئت علمی مورد نیاز این بند را تأمین نماید.
۲ ـ به منظور فراهم شدن بسترهای اشتغال، کارآفرینی و جذب متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم در بخش خصوصی، معاونت موظف است طرح شناسایی و جذب متخصصین ایرانی خارج از کشور را با هدف راه اندازی سالانه حداقل (۵۰) شرکت دانش‌بنیان و واحدهای فناور مستقر در پارک‌های علم و فناوری و اشتغال نخبگان در این کسب و کارها، ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه تدوین و به تصویب شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان برساند.
۳ ـ سازمان برنامه و بودجه کشور به پیشنهاد معاونت منابع مورد نیاز این ماده را در بودجه سالیانه معاونت پیش‌بینی خواهد کرد.
ماده ۶ ـ معاونت موظف است با همکاری وزارتخانه های اطلاعات و امور خارجه ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، استفاده از خدمات آموزشی، پژوهشی و فناوری نخبگان ایرانی که خود یا خانواده آنها دارای تابعیت دیگری هستند را با رعایت ملاحظات صیانتی در داخل کشور تدوین و جهت سیر مراحل تصویب به مراجع ذی‌صلاح ارایه نماید.
ماده ۷ ـ با هدف تسهیل و راه‌اندازی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و فناور توسط نخبگان و متخصصان ایرانی داخل و خارج از کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی موظف است با همکاری معاونت نسبت به کمک به ایجاد، راه‌اندازی و تأسیس شرکت، ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی و پارک‌های علم و فناوری توسط نخبگان در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید و فرایندهای سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه و تسهیلات و اخذ مجوزهای آنها را تسهیل کند.
ماده ۸ ـ با هدف تأمین مسکن نخبگان در سراسر کشور:
۱ ـ در چهارچوب قانون جهش تولید مسکن ـ مصوب ۱۴۰۰ ـ نخبگان و سرآمدان علمی فاقد مسکن در اولویت برخورداری از مزایای قانون می‌باشند.
تبصره ـ وزارت راه و شهرسازی مکلف است با همکاری دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و بنیاد، زمین مورد نیاز برای تأمین مسکن نخبگان و سرآمدان علمی را در چهارچوب قانون جهش تولید مسکن ـ مصوب ۱۴۰۰ ـ فراهم نماید.
۲ ـ در چهارچوب مصوبات شورای پول و اعتبار، نخبگان فاقد مسکن فارغ التحصیل یا دانشجوی تحصیلات تکمیلی نیز مشمول تسهیلات خرید یا ساخت مسکن و همچنین تسهیلات ودیعه مسکن مشابه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها می‌شوند.
تبصره ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری بنیاد نسبت به اجرایی‌سازی این ماده و ارایه مقررات مرتبط با آن برای تصویب در مراجع ذی‌ربط اقدام نماید.
ماده ۹ ـ به منظور توسعه حمایت‌های بیمه‌ای از نخبگان:
۱ ـ بنیاد مجاز است از نخبگان فاقد بیمه متقاضی بهره‌مندی از حمایت‌های بیمه‌ای با رعایت قوانین و مقررات تا حداکثر هفتاد درصد (۷۰%) حق بیمه افراد مشمول در قالب کمک هزینه پوشش بیمه ای نخبگان، حمایت نماید.
تبصره ـ امتیاز مقرر در این ماده شامل پوشش درمانی نخبگان و افراد تحت تکفل وی نیز می‌باشد.
۲ ـ بنیاد مجاز است نسبت به ارایه کمک هزینه حمایت از پوشش بیمه تکمیلی برای نخبگان برخوردار از بیمه‌های پایه اقدام نماید.
ماده ۱۰ ـ به منظور تحقق مرجعیت علمی و حمایت از دانشمندان برتر کشور و سرآمدان علمی، بنیاد مکلف است طرح حمایت از سرآمدان علمی کشور را مشتمل بر موارد زیر تدوین نماید:
۱ ـ حمایت ها
الف ـ ارایه تسهیلات ویژه سرآمدان علمی با تصویب شورای پول و اعتبار.
ب ـ اعطای پژوهانه آزمایشگاهی و پژوهشی.
پ ـ کمک هزینه سفرهای تحقیقاتی، علمی و زیارتی داخلی و خارجی.
ت ـ کمک هزینه ثبت اختراعات با کیفیت در مراجع معتبر بین‌المللی.
ث ـ اعتبارات تشویقی برای انتشارات برجسته علمی.
ج ـ حمایت از پوشش بیمه عمر و زندگی و سایر بیمه‌های مورد نیاز سرآمدان علمی.
چ ـ اعطای پایه تشویقی در چهارچوب مصوبات وزارتین.
۲ ـ سالانه (۲۰۰) نفر از سرآمدان علمی کشور در این برنامه از حمایت‌های بنیاد بهره‌مند می‌شوند.
۳ ـ بنیاد با همکاری معاونت و وزارتین، دستورالعمل ارزیابی و شناسایی سرآمدان علمی موضوع این ماده را تهیه و ابلاغ می‌نماید.
ماده ۱۱ ـ وزارتین موظف هستند با همکاری بنیاد و سازمان اداری و استخدامی کشور سالانه معادل بیست درصد (۲۰%) از ظرفیت جذب اعضای هیئت علمی خود در دانشگاه و همچنین مؤسسات پژوهشی وابسته به دستگاه‌های اجرایی را به نخبگان اختصاص دهند. این افراد در قالب قرارداد پیمانی یکساله جذب می شوند و در مدت مذکور فرآیند جذب مشتمل بر گزینش علمی و عمومی آنها در چهارچوب ضوابط معمول انجام می‌گیرد.
ماده ۱۲ ـ به منظور جذب و نگهداشت نخبگان و استفاده بهینه از ظرفیت علمی و فناوری فارغ التحصیلان دوره های دکتری مورد تأیید وزارتین، بنیاد و وزارتین موظفند نسبت به اشتغال حداقل (۱۰۰۰) نفر از محققان پسا دکترا بر اساس آیین نامه مصوب شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری اقدام نمایند.
ماده ۱۳ ـ در راستای نیل به مرجعیت علمی در سطح بین المللی، وزارتین موظفند پشتیبانی و حمایت برای نمایه سازی مجلات معتبر داخلی در نمایه های بین المللی را به انجام برسانند و مشوق هایی را برای مدیران مسئول و سردبیران این نشریات در نظر بگیرند.
ماده ۱۴ ـ در اجرای آیین‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاه‌های اجرایی موضوع تصویب نامه شماره ۱۵۴۴۴۹/ت ۵۹۵۰۶ هـ مورخ ۱۴۰۰/۱۲/۲، سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است با همکاری بنیاد، زمینه جذب سالانه حداقل (۱۰۰۰) نفر از نخبگان کشور در دستگاه های اجرایی را فراهم نماید.
تبصره ـ کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع این آیین نامه موظفند به منظور شناسایی و بهره‌گیری از توان و ظرفیت نخبگان سالانه بیست درصد (۲۰%) از ظرفیت استخدامی خود را در صورت وجود متقاضی به این افراد اختصاص دهند. شناسه کارمندی برای ایشان توسط سازمان اداری و استخدامی کشور صادر می شود.
ماده ۱۵ ـ کلیه دستگاه های اجرایی مکلفند اطلاعات مورد نیاز برای رصد و تحلیل وضعیت نخبگان در زمینه های مختلف از جمله معیشت، اشتغال، مسکن، تحصیل، بیمه و مهاجرت را با رعایت قوانین و مقررات تهیه و به صورت دوره ای در اختیار بنیاد قرار دهند. شیوه نامه اجرای این ماده ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه توسط بنیاد تدوین و ابلاغ می شود.
ماده ۱۶ ـ به منظور مدیریت اثربخش چرخش نخبگان، توسعه تعاملات هدفمند بین-المللی آنها و ارتقای نظام سیاست گذاری و مدیریت امور نخبگان و در چهارچوب سند راهبردی کشور در امور نخبگان ـ مصوب ۱۳۹۱ ـ شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین صیانت از پژوهشگران و فناوران کشور، وزارتین و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظفند ضوابط فعالیت مؤسسات کاریابی در حوزه اعزام نیروی کار و اعزام دانشجو را برای نخبگان و متخصصین، با همکاری وزارت امورخارجه و بنیاد و در چهارچوب قوانین و مقررات موجود تدوین و ابلاغ نمایند.
ماده ۱۷ ـ با هدف ارتقای روحیه خودباوری علمی و الگوسازی برای مسئولیت‌پذیری و اثربخشی نخبگان در جامعه، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است با همکاری بنیاد نسبت به حمایت از توسعه تولید محتوای رسانه‌ای با محوریت معرفی نخبگان و سرآمدان علمی و نقش آنها در حل مسائل جامعه و نیز ارائه تجربیات موفق نخبگان بازگشته به داخل کشور اقدام نماید.
ماده ۱۸ ـ دستگاه های اجرایی ذی ربط مکلفند با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور بودجه لازم برای عملیاتی سازی این آیین‌نامه را در لوایح بودجه سنواتی خود پیش‌بینی نمایند.