فصل اول – کلیات
مقدمه:
بررسی‌های انجام شده در دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش در سال ۷۶، نشان داد که فقدان یک آیین‌نامه جامع برای اداره مطلوب مدارس و وجود ضوابط و مقررات متعدد، پراکنده و بعضاً غیرهمسو با مدرسه، مدیران مدارس را در اجرا با مشکلات و چالش‌هایی مواجه کرده است. این بررسی ها در راستای سیاست مدرسه محوری، منجر به تصویب آیین نامه اجرایی مدارس در جلسه ۶۵۲ شورای عالی آموزش و پرورش تاریخ ۲۰/۵/۱۳۷۹ شد.
با تصویب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و گذشت ۲۰ سال از اجرای آیین نامه مذکور، ضرورت بازنگری در آیین نامه اجرایی مدارس و تدوین آیین نامه ای جامع و کامل برای اداره بهینه و با کیفیت مدارس منطبق با اسناد بالادستی برای پاسخگویی به تحولات محیطی، اقتضائات، شرایط و نیازهای حال و آینده دانش آموزان و جامعه، افزایش اختیارات تصمیم گیری مدرسه و زمینه سازی برای توسعه مشارکت بیشتر عوامل سهیم و مؤثر در مدرسه به ویژه خانواده‌ها (ظرفیت‌های درون مدرسه و محیط پیرامونی) احساس شد.
بر این اساس، دبیرخانه شورا با مشارکت کارشناسان ستادی، استانی و نمایندگانی از مدیران مدارس دوره‌های تحصیلی، نسبت به تدوین پیش نویس آیین نامه اجرایی مدارس اقدام کرد که پس از اعتباربخشی در چند مرحله و اذ نظرات کارشناسی، در شورای عالی آموزش و پرورش مطرح و با تصویب کلیات آن، موضوع برای بررسی و تصویب به کمیسیون معین شورای عالی ارجاع شد.
این آیین‌نامه که به استناد بند ۸ سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور، مفاد سند تحول بنیادین و وظایف و اختیارات شورای عالی آموزش و پرورش و با هدف ارتقای جایگاه مدرسه به عنوان کانون اصلی تعلیم و تربیت و محل کسب تجربیات یادگیری، به شرح زیر به تصویب رسید، به عنوان راهنمای عمل مدیران، بستر لازم را برای مشارکت مدیران، معلمان، دانش آموزان، خانواده ها و جامعه محلی در اداره بهینه مدرسه و ایفای وظایف و مأموریت‌های محوله برای تحقق اهداف دوره‌های تحصیلی، فراهم می‌آورد.
اهداف:
۱- ارتقای جایگاه مدرسه به عنوان کانون اصلی تعلیم و تربیت
۲- تمرکززدایی و کاهش وابستگی مدارس به ادارات
۳- شفاف سازی و پاسخگو کردن مدارس در قبال تصمیم‌ها
۴- افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود ارتباطات درون مدرسه‌ای
۵- توسعه مشارکت‌جویی و مشارکت پذیری عوامل سهیم و مؤثر (معلمان، دانش آموزان، خانواده ها، نهادهای محلی و منطقه ای و….) برای افزایش بهره وری (کارآیی و اثربخشی) مدرسه
ماده ۱- تعریف مدرسه: مدرسه به عنوان کانون عرضه خدمات و فرصت های تعلیم و تربیت، سازمان آموزشی و تربیتی است که برای تحقق تربیت رسمی عمومی در هر یک از دوره های تحصیلی، از دبستان تا پایان دوره دوم متوسطه، براساس ملاک ها و معیارهای وزارت آموزش و پرورش و در چارچوب مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، اهداف، سیاست ها وب رنامه های مصوب به صورت حضوری/ غیرحضوری (مجازی) و ترکیبی، تأسیس، راه اندازی و اداره می‌شود.
ماده ۲- مدارس به شیوه دولتی (عمومی) و غیردولتی تأسیس و اداره می‌شوند. مرجع صدور مجوز تأسیس مدارس غیردولتی، وزارت آموزش و پرورش است. مراکزی که فاقد مجوز از وزارت آموزش و پرورش هستند، اجازه فعالیت ندارند.
ادارات آموزش و پرورش شهرستان‌ها/ مناطق و نواحی موظفند واحدها و مراکز آموزشی و پرورشی یا عناوین مشابه را که با ثبت نام و جذب دانش آموزان لازم التعلیم و تشکیل کلاس، مانع حضور آنان در مدارس تحت پوشش وزارت مذکور می شوند را شناسایی کنند و وفق قانون تعطیل مؤسسات و واحدهای آموزشی و تحقیقاتی و فرهنگی که بدون اخذ مجوز قانونی دایر شده و می‌شود (مصوب ۷/۱۰/۱۳۷۲) مجلس شورای اسلامی)، عمل نمایند.
ماده ۳- مدارس به تفکیک جنسیت (پسرانه/ دخترانه) تأسیس و راه اندازی می‌شوند. تطابق جنسیت کارکنان مدرسه با دانش آموزان، الزامی است. در دوره ابتدایی مدارس پسرانه، به دلیل کمبود معلم متناسب با جنسیت دانش آموزان، بکارگیری معلمان زن با اولویت پایه های پایین تر بلامانع است.
تبصره- در مدارس روستایی، عشایری و مدارس مناطق صعب‌العبور که به دلیل پایین بودن تعداد دانش آموزان، امکان تأسیس مدرسه به صورت مستقل (پسرانه/ دخترانه) وجود ندارد یا مناطقی که با کمبود نیروی انسانی متناسب با جنسیت دانش آموزان مواجه هستند، برابر شیوه‌نامه‌ای که به تصویب شورای آموزش و پرورش شهرستان/ منطقه می رسد، عمل می شود.
استفاده از نیروی متخصص غیرهمجنس در مدارس دخترانه، صرفاً در پایه دوازدهم و به شرط فقدان نیروی متخصص همجنس، مجاز خواهد بود. در مدارس ایرانی خارج از کشور، تصمیم گیری به عهده سرپرستی های مدارس ایرانی خارج از کشور می‌باشد.
ماده ۴- هدف مدرسه:
زمینه‌سازی برای کسب شایستگی‌های پایه یادگیری و رشد متوازن در ساحت های تعلیم و تربیت (تحقق اهداف دوره تحصیلی) از سوی دانش آموزان، به گونه ای که بتوانند موقعیت خود (نسبت به خود، خالق، دیگران و خلقت) را به درستی درک و آن را به طور مستمر، با عمل صالح فردی و جعی متناسب بانظام معیار اسلامی ارتقا داده و تقویت نمایند.
ماده ۵- ویژگی‌های مدرسه در افق چشم انداز:
۱- تجلی بخش فرهنگ غنی اسلامی و انقلابی در روابط و مناسبات با خالق، جهان خلقت، خود و دیگران به ویژه «تکلیف گرایی، مسئولیت پذیری، کرامت نفس، امانتداری، خودباوری، کارآمدی، کارآفرینی، پرهیز از اسراف و وابستگی به دنیا، همدلی، احترام، اعتماد، وقت شناسی، نظم، جدیت، ایثارگری، قانون گرایی، نقادی و نوآوری، استکبارستیزی، دفاع از محرومان و مستضعفان و ارزش های انقلاب اسلامی»
۲- نقطه اتکای دولت و ملت در رشد، تعالی و پیشرفت کشور و کانون تربیت محله
۳- برخوردار از قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی در حوزه های عملیاتی در چارچوب سیاست های محلی، منطقه ای و ملی
۴- نقش آفرین در انتخاب آگاهانه، عقلایی، مسئولانه و اختیاری فرآیند زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی دانش آموزان بر اساس نظام معیار اسلامی
۵- دارای ظرفیت پذیرش تفاوت های فردی، کشف و هدایت استعدادهای متنوع فطری و پاسخ گویی به نیازها، علایق و رغبت دانش آموزان در راستای مصالح و چارچوب نظام معیار اسلامی
۶- یادگیرنده، کامل جو، خواستار تعالی مستمر فرصت های تربیتی، تسهیل کننده هدایت یادگیری و تدارک بیننده خودجوش ظرفیت های جدید در خدمت تعلیم و تربیت
۷- خودارزیاب، مسئول و پاسخگو نسبت به نظارت و ارزیابی بیرونی
۸- تأمین کننده نیازهای فردی و اجتماعی و محیط اخلاقی، علمی، امن، سالم، بانشاط، مهرورز و برخوردار از هویت جمعی
۹- برخوردار از مربیان دارای فضائل اخلاقی و شایستگی های حرفه ای با هویت یکپارچه توحیدی بر اساس نظام معیار اسلامی
۱۰- مبتنی بر رویکرد مدیریتی نقدپذیر و مشارکت جو
۱۱- متکی بر ارکان تعلیم و تربیت و بهره مند از ظرفیت عوامل سهیم و مؤثر و مبتنی بر مشارکت ذینفعان با تأکید بر مربیان، دانش آموزان و خانواده
۱۲- استفاده هوشمندان از فناوری پیشرفته آموزشی در سطح معیار، با توجه به طیف منابع و رسانه های یادگیری (شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات)
۱۳- دارای ظرفیت تصمیم سازی برای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی
۱۴- دارای تعامل اثربخش با مساجد و دیگر نهادها، مراکز مذهبی و کانون های محلی نظیر فرهنگسرا، کتابخانه های عمومی و برخورداری از ارتباط مستمر و مؤثر با عالمان دینی، صاحب نظران و متخصصان
۱۵- دارای پیوند مؤثر با موضوعات و مسائل جامعه در مقیاس محلی، منطقه ای و ملی با حضور فعال در حیات اجتماعی
ماده ۶- اصول حاکم بر مدیریت مدرسه:
مدرسه باید زمینه تقویت و پایداری هویت ملی و دینی دانش آموزان را با تأکید بر تعمیق باورها وارزش های اسلامی، فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، زبان و ادبیات فارسی، ارزش های انقلاب اسلامی، میهن دوستی، وحدت، استقلال ملی و همبستگی اسلامی و فرهنگ و ادبیات بومی و محلی فراهم آورد. سیاست ها، برنامه ها، فعالیت ها و روش های آموزشی تربیتی مدرسه با تأکید بر تجربه ها و موقعیت های یادیگیری، باید با نظام معیار اسلامی منطبق یا با آن سازگار باشد. عوامل سهیم و مؤثر در مدرسه باید با توجه به سیاست مدرسه محوری و کاهش تمرکز در تمامی سطوح برنامه ریزی، هماهنگی، تصمیم گیری و اجرای برنامه های آموزشی تربیتی، اصول زیر را به عنوان معیار و راهنمای تحقق اهداف و مأموریت های مدرسه، مبنای عمل خود قرار دهند.
عدالت آموزشی تربیتی
مدرسه برای ارتقای کیفیت فرایندهای آموزشی تربیتی، باید به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه داشته و با تدارک فرصت ها و موقعیت های تربیتی متناسب با نیازهای آنان (جنس و جنسیتی، بومی و محلی، قومی، مذهبی، فرهنگی و خانوادگی) و غنی سازی محیط یادگیری و تنوع بخشی به آن (نظیر نمازخانه، کتابخانه، آزمایشگاه، کارگاه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و…) از ظرفیت و قابلیت های محیط بیرونی (علمی- پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی طبیعی، اقتصادی و…) نیز استفاده کند.
تعادل و توازن
مدرسه باید به رشد همه جانبه و متوازن استعدادهای دانش آموزان توجه کند و از افراط و تفریط و انحصارگری نسبت به برخی دروس و حوزه های یادگیری و ساحت های تربیتی بپرهیزد. عوامل سهیم و مؤثر درونی و بیرونی در مدرسه، باید به تعادل و توازن در اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه برای تحقق تعلیم و تربیت تمام ساحتی، کمک کنند.
تنوع بخشی به محیط های یادگیری
استفاده از تمام ظرفیت های درونی و بیرونی مدرسه در راستای توسعه محیط های یادگیری (پژوهش سراهای دانش آموزی، کانون های فرهنگی-هنری و …) برای شکوفایی گرایش های فطری دانش آموزان ضروری است. برنامه ریزی و زمینه سازی با مسئولیت مدیر و مشارکت سایر ارکان مدرسه می باشد. برنامه ها و فعالیت های مدرسه باید از انعطاف لازم برخوردار بوده و در طراحی و اجرا به تفاوت های فردی و جنسیتی دانش آموزان (استعدادها، توانایی ها، نیازها و علایق) و تفاوت های ناشی از محیط زندگی (شهری، روستایی، عشایری، فرهنگی و جغرافیایی) توجه کند.
مشارکت
فضای مدرسه و سازوکارهای حاکم بر آن باید زمینه مشارکت عوامل سهیم و مؤثر را در فرایند تربیت دانش آموزان فراهم آورد به طوری که مشارکت نظام مند دانش آموزان، معلمان، شوراهای مدرسه، خانواده ها و نهادهای دولتی، مردمی، محلی و منطقه ای در امور مدرسه، باعث افزایش کارآمدی مدرسه و پاسخگویی به نیازهای دانش آموزان شود.
شایستگی و تخصص محوری
مربی به منزله نیروی فرهنگی و فکری جامعه، مولد سرمایه اجتماعی و مهمترین عنصر تعلیم و تربیت، باید از شایستگی های عمومی، تخصصی و حرفه ای برخوردار باشد. مدرسه باید با نیازسنجی، امکان برگزاری دوره های آموزشی توانمندسازی در مدرسه یا بیرون از مدرسه را برای کارکنان، به ویژه معلمان و مربیان، در حوزه دانش، بینش، نگرش برای توسعه و تقویت مهارت های حرفه ای و کسب شایستگی های لازم، فراهم آورد.
شفافیت، پاسخگویی و نظارت
اهداف، کارکرد و وظایف مدرسه باید شفاف و روشن باشد. مدرسه مطابق استانداردهای آموزشی تربیتی، در قبال آموزش و پرورش، خانواده و ذینفعان پاسخگو است و باید مسئولیت اقدامات آموزشی تربیتی خود را متناسب با اختیارات و امکانات محوله، بپذیرد و پاسخگو باشد. در اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه، علاوه بر نظارت درونی، نظارت بیرونی نیز از طریق مراجع ذیربط انجام می شود.
قانون مداری
آشنایی با قوانین و مقررات مدرسه و تعهد و التزام به اجرای آن، لازم و ضروری است. مدرسه باید زمینه آشنایی کارکنان، دانش آموزان و اولیای آنان را با وظایف، حقوق و تکالیف خود و مدرسه فراهم آورده و بر اجرای صحیح آن نظارت کند.
برنامه محوری
مدرسه باید برنامه سالانه خود را با مشارکت عوامل سهیم و مؤثر در تربیت دانش آموزان (ظرفیت های درونی و بیرونی) و متناسب با تحولات روزافزون جامعه محلی، منطقه ای، ملی و جهانی، به ویژه در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات، در ساحت‌های گوناگون تربیتی با رویکرد پویایی و آینده‌نگری تدوین و اجرا کند به طوری که دانش‌آموزان را برای زیست در حال و آینده آماده نماید.
رعایت کرامت انسانی و آزادی عمل
مدرسه باید شأن و کرامت انسانی همه افراد (اعم از دانش آموزان، معلمان، مربیان، اولیا و…) را حفظ و زمینه ارتقای آن را فراهم آورد، به گونه ای که نسبت به هیچ کس، برخورد تحقیرآمیز صورت نگیرد. مدرسه باید با فراهم آوردن فرصت های متنوع یادگیری و تدارک فضا، امکانات و تجهیزات مربوط، زمینه آزادی عمل و انتخاب آگاهانه و مسئولانه معلمان و دانش آموزان را در فرایند یاددهی یادگیری، به وجود آورد.
حفظ و ارتقای بهداشت، ایمنی و شادابی
مدرسه باید در برقراری سلامت جسمی و روانی دانش آموزان و ارتقای توانایی های بدنی و حرکتی و تبیین روش های تفریحی سالم و ترویج بهداشت و اصول سالم زیستن، اقدام کند و با مناسب سازی و ایمن سازی فضاهای آموزشی تربیتی، ورزشی، بهداشتی، امکانات و تجهیزات و پیش بینی اقدامات پیشگیرانه، محیطی سالم، شاداب و با نشاط و ایمن برای تعلیم و تربیت دانش آموزان فراهم آورد.
در اجرای برنامه ها و فعالیت های فوق برنامه (آموزشی تربیتی، پژوهشی، فرهنگی هنری، ورزشی،
گردش های علمی و…) باید به نیاز و علایق دانش آموزان توجه و برنامه های مفرح و شاد پیش بینی و اجرا شود.
ماده ۷- چرخش‌های تحول آفرین در مدرسه:
چرخش‌ها، تغییرات هماهنگ و منظمی هستند که باید تمامی مؤلفه‌ها و عناصر و فرایندها و روابط درون و بیرون مدرسه را دربرگیرند تا مدرسه از وضع موجود به وضع مطلوب برسد.
چرخش های تحول آفرین مدرسه عبارتند از:
۱- از نهادی آموزشی به نهادی فرهنگی- اجتماعی و مولد سرمایه انسانی
۲- از کنترل بیرونی و ایجاد محدودیت، به خویشتن بانی (تقوا)، ارزش مداری، عقلانی و مسئولیت پذیری
۳- از انحصارانگاری در تربیت، به مشارکت و مسئولیت‌پذیری ارکان و عوامل سهیم و مؤثر
۴- از یکسان نگری در تربیت دانش آموزان، به پذیرش تنوع و تکثر در تربیت آنها
۵- از نگاه تجزیه ای و تفکیکی به هویت انسان به نگاه یکپارچه نگر و تلفیقی در تمام ابعاد و ساحت های تربیت
۶- از دانش آموزش منفعل در کلاس درس به دانش آموز فعال درمحیط های تربیتی
۷- از روش های خشک و فردی یاددهی یادگیری به روش های متنوع، انعطاف پذیر، خلاق، فعال و گروهی
۸- از رقابت های فردی و تنش‌زای دانش آموزی به رفاقت های جمعی و تعالی بخش
۹- از انباشت اطلاعات و حافظه محوری در دانش آموزان، به کسب شایستگی‌ها در تمام ساحت‌های تربیتی
۱۰- از سازگاری با شرایط محیطی، به هویت یابی و مقاومت در برابر شرایط نامساعد و تغییر آنها
فصل دوم – راهبری و مدیریت
ماده ۸- ارکان مدرسه:
۱- مدیر مدرسه
۲- شورای مدرسه/ هیئت امنا (در مدارس هیئت امنایی)
۳- شورای معلمان
۴- انجمن اولیا و مربیان
۵- شورای دانش آموزی
مدیر مدرسه:
ماده ۹- مدیر مدرسه با رعایت اصل شایسته سالاری، برابر مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، انتخاب و منصوب می شود. مدیر به عنوان مهمترین رکن مدرسه با توسعه و تقویت مشارکت و ارتقای فرهنگ سازمانی و توسعه خلاقیت‌های فردی و سازمانی، در برابر وظایفی که به وی سپرده شده است مسئول و پاسخگو خواهد بود. مدیر مدرسه ضمن برخورداری از توانمندی‌های لازم برای انجام وظایف مدیریتی و اداره مطلوب امور مدرسه باید از شایستگی‌های لازم برای نفوذ و تأثیر بر نیروی انسانی و بسیج آنها جهت تحقق اهداف آموزشی تربیتی برخوردار باشد.
ماده ۱۰- وظایف و اختیارات:
در اجرای مأموریت و وظایف محوله، مستند به قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش، سند تحول بنیادین و مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، وظایف و نقش مدیران مدارس در دو دسته وظایف مدیریتی و رهبری آموزشی به شرح زیر است.
الف- وظایف مدیریتی:
برنامه ریزی
۱- برنامه ریزی برای استقرار و اجرای کامل برنامه درسی مصوب و برنامه ویژه مدرسه (بوم)
۲- برنامه ریزی برای جلب مشارکت عوامل سهیم و مؤثر در جریان تعلیم و تربیت، انجمن های علمی و آموزشی دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی، خانواده ها، خیرین، مساجد و نهادهای دولتی و غیردولتی و مؤسسات مردم نهاد در سطح جامعه محلی و بومی، در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها برای تحقق اهداف دوره تحصیلی
۳- برنامه ریزی و تمهید مقدمات برای حسن اجرای امور مدرسه (آموزشی، پژوهشی، ورزشی، بهداشتی، اداری و مالی و…)
۴- برنامه ریزی و تصمیم گیری در خصوص مدیریت بهینه فضا و تجهیزات، رسانه ها و فناوری های نوین در ارتقای کیفیت فعالیت ها و برنامه های مدرسه
۵- برنامه ریزی برای ترویج و توسعه فعالیت های جذاب و متناسب با نیاز و علایق دانش آموزان و ایجاد مدرسه ای ایمن، پویا، بانشاط و شوق انگیز
۶- برنامه ریزی برای ارتقای سطح مهارت ها و توسعه شایستگی های بهداشتی (فردی و عمومی) و کمک به سلامت جسمی و روحی دانش آموزان
۷- برنامه ریزی و زمینه سازی برای اجرای برنامه های سوادآموزی مدرسه محور با استفاده از تمام ظرفیت های موجود در شناسایی، جذب و آموزش اولیای بی سواد و کم سواد جامعه محلی
۸- برنامه ریزی برای ترویج و گسترش فعالیت های تربیتی مدرسه (دینی، قرآنی، نماز، فرهنگ ایثار، فداکاری، مقاومت و شهادت، فرهنگی هنری) و ارتقای مهارت های فردی و اجتماعی دانش آموزان
۹- مطالعه و شناسایی وضعیت کامل مدرسه با توجه به تهدیدها و فرصت های موجود
۱۰- انعطاف در برنامه ها جهت اتخاذ تدابیر لازم در موقعیت ها و شرایط غیرقابل پیش بینی و بحرانها
۱۱- برنامه ریزی برای ارتقای مدرسه به عنوان سازمان یادگیرنده
۱۲- برنامه ریزی به منظور ارتقای صلاحیت های حرفه ای معلمان
سازماندهی
۱- سازمان دهی و توانمندسازی نیروی انسانی (ارتقا و توسعه حرفه ای) مورد نیاز مدرسه و نظارت بر عملکرد و ارزشیابی آنان
۲- تصمیم گیری درباره چگونگی استفاده از همکاری منابع انسانی غیررسمی به صورت پاره وقت یا تمام وقت، بدون ایجاد هر گونه تعهد استخدامی و پرداخت حق الزحمه آنان از محل کمک های مردمی و عواید حاصل از ارائه خدمات آموزشی و پرورشی فوق برنامه به مدرسه و با رعایت ضوابط و مقررات (گزینش و…) و ارسال اسامی به اداره آموزش و پرورش شهرستان/ منطقه
۳- تشکیل شوراها، انجمن اولیا و مربیان و تشکل های قانونی مدرسه
۴- شناسایی و بهره گیری از ظرفیت های بالقوه خانواده و ارتقای نقش آنان در تدارک فرصت های تربیتی و اجرای برنامه های مدرسه
۵- تقسیم کار و تدوین شرح مأموریت های کارکنان مدرسه و ابلاغ و نظارت بر اجرای آن پس از تصویب در شورای مدرسه
نظارت و ارزشیابی
۱- ارزیابی عملکرد مدرسه در اجرای برنامه سالانه و ارائه گزارش (آموزشی پژوهشی، تربیتی، فوق برنامه، مالی و…) به شورای مدرسه
۲- نظارت بر حسن اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه و ارزیابی مستمر و ارائه بازخوردهای لازم برای اصلاح امور و بهبود مداوم عملکرد مدرسه با توجه به چشم انداز و برنامه های آموزشی تربیتی مدرسه
۳- بررسی و ارزشیابی مستمر عملکرد معلمان و کارکنان مدرسه (بازخوردهای دریافتی از دانش آموزان، والدین و…)
۴- شفاف سازی نسبت به عملکرد مدرسه و پاسخگویی به ذینفعان (جامعه، خانواده، دانش آموزان و آموزش و پرورش) در چارچوب قوانین و مقررات
۵- پیش‌بینی سازکارهای مناسب برای حصول اطمینان از عملکرد اثربخش معلمان در کلاس درس در ایفای وظایف معلمی (با استفاده از ظرفیت گروه‌های اموزشی)
۶- نظارت بر بهداشت محیط و پایگاه تغذیه سالم مدرسه
۷- مدیریت و نظارت بر اجرای صحیح امر مدرسه از طریق سامانه‌ها (دانش آموزی، حسابداری، اموال و…)
اجرا و پشتیبانی
۱- سامان دهی و رسیدگی به امور انضباطی، ورد و خروج روزانه کارکنان مدرسه و ثبت تأخیر و غیبت آنان در چارچوب ضوابط و مقررات و اطلاعات به اداره
۲- قدردانی از زحمات معلمان و کارکنان مدرسه، متناسب با بازخوردهای دریافتی از عملکرد آموزشی تربیتی آنان از محل منابع مالی مدرسه با رعایت مقررات با تأیید شورای مدرسه
۳- تذکر و اخطار شفاهی به طور خصوصی به کارکنان مدرسه، در صورت مشاهده و بروز تخلف از سوی آنان و ارائه گزارش و اطلاع به اداره آموزش و پرورش محل برای اقدام لازم
۴- جمع آوری آمار، اطلاعات و مستندسازی سوابق و تجارب موفق مدرسه (گذشته و حال) و ایجاد زمینه برای استفاده بهینه دانش آموزان و کارکنان مدرسه از آنها
۵- بهبود وضعیت فضا و تجهیزات مدرسه (آموزشی پژوهشی، تربیتی، ورزشی، بهداشتی، کارگاهی، آزمایشگاهی، نمازخانه، کتابخانه و…) با هماهنگی اداره آموزش و پرورش متبوع و از طریق سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس
۶- تدارک امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای فعالیت ها و برنامه ها
۷- پشتیبانی و حمایت از طرح ها و ایده های نوآورانه، خلاق، پژوهشی و کارآفرینی با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۸- ارائه خدمات مشاوره ای (توان بخشی و حمایتی) به دانش آموزان با نیازهای ویژه در مدارس استثنایی
۹- ارتقاء سلامت جسمی، روحی روانی و مراقبت اجتماعی از دانش آموزان
۱۰- فراهم آوردن امکانات و زمین های برگزاری نماز جماعت و بزرگداشت شایسته ایام‌الله و مناسبت‌های مختلف دینی، انقلابی و ملی و مراسم گوناگون عبادی- سیاسی
۱۱- جلب مشارکت مؤسسات آموزشی، پرورشی و ورزشی معتبر و مورد تأیید آموزش و پرورش و حوزه‌های علمیه برای اجرای آموزش های مکمل و فوق برنامه دانش آموزان، آموزش خانواده و تربیت و توانمندسازی معلمان، با رعایت قوانین و مقررات
۱۲- عضره تولیدات و ارائه خدمات حاصل از فعالیت های آموزشی و پرورشی (علمی- کارگاهی و فرهنگی هنری) دانش آموزان مطابق مقررات مربوط
ماده ۱۱- مدیر مدرسه به هنگام تغییر سمت، موظف است ضمن ارائه فهرست اسناد و مدارک مربوط، نسبت به تحویل پرونده ا و مدارک تحصیلی، دفاتر رسمی مدرسه (شامل: دفاتر اموال، حضور و غیاب، امتحانات فارغ التحصیلان، مشاهده و بازدید، مهر مدرسه، کلیه اموال، وجوه و اوراق بهادار، دسته چک، تجهیزات سامانه های نرم افزاری و برنامه های کاربردی، ساختمان و…)
شورای مدرسه
ماده ۱۳- در راستای سیاست مدرسه‌محوری و به منظور تحقق زمینه های مشارکت جویی و مشارکت پذیری عوامل سهیم و مؤثر و جامعه محلی در فرایند تعلیم و تربیت دانش آموزان و بهبود فرایند برنامه ریزی، تصمیم گیری و اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه و نظارت بر آنها، شورای مدرسه با ترکیب اعضا و وظایف زیر تشکیل می شود.
الف- ترکیب اعضا:
۱- مدیر مدرسه (رییس شورا)
۲- معاونان مدرسه
۳- نماینده شورای معلمان
۴- رئیس انجمن اولیا و مربیان
۵- خیر یا نماینده خیر (در مدارس خیرساز)
تبصره ۱- مدیر مدرسه می تواند از نماینده شورای دانش آموزی، مسئولان و معتمدین محله، افراد ذیربط و صاحب نظر (حسب موضوع) برای شرکت در جلسات شورا، با داشتن حق رأی، دعوت کند.
تبصره ۲- در مدارس استثنایی، سرپرست آموزشی با داشتن حق رأی به ترکیب اعضای شورای مدرسه اضافه می شود.
تبصره ۳- در صورتی که مدرسه فاقد معاون پرورشی و تربیت بدنی باشد، یک نفر از مربیان امور تربیتی یا مشاوران، به انتخاب مدیر با داشتن حق رأی در جلسات شورا شرکت می کند.
تبصره ۴- در مدارس غیردولتی، حضور مؤسس (یا نماینده حقوقی وی) با حق رأی در جلسات شورای مدرسه، بلامانع است.
تبصره ۵- در مدارس هیئت امنایی، به جای شورای مدرسه، هیئت امنا عهده دار وظایف و اختیارات شورای مدرسه خواهد بود.
ماده ۱۴- دستور جلسات شورای مدرسه با اخذ نظر اعضا توسط مدیر مدرسه تعیین می شود. دبیرشورا موظف است خلاصه ای از مذاکرات یا تصمیمات متخذه هر جلسه را ثبت نموده و به تأیید اعضای شورا برساند.
ماده ۱۵- مدیر باید قبل از بازگشایی مدرسه و حداکثر در نیمه اول شهریورماه نسبت به تشکیل جلسه شورای مدرسه اقدام کند. شورای مدرسه حداقل هر ماه یکبار تشکیل جلسه خواهد داد. در صورت ضرورت، جلسات فوق العاده شورای مدرسه با پیشنهاد مدیر یا دو سوم اعضای شورا تشکیل می شود.
ماده ۱۶- جلسات شورای مدرسه با حضور دوسوم اعضا، رسمیت می یابد و مصوبات آن با رأی اکثریت حاضرین جلسه، قابل اجرا است. مصوبات شورا نباید با آیین نامه ها و مقررات عمومی کشور و ضوابط وزارت آموزش و پرورش مغایرت داشته باشد.
تبصره- در مدارس کم جمعیت، که امکان تشکیل شورای مدرسه وجود ندارد (تعداد اعضای شورا کمتر از ۳ نفر باشد) وظایف شورا به مدیر واگذار می شود.
ب- وظایف و اختیارات:
۱- بررسی و تصویب چشم انداز و سیاست های حاکم بر مدرسه در زمینه های آموزشی تربیتی با توجه به ساحت های شش گانه تربیت و اهداف دوره تحصیلی
۲- بررسی و تصویب برنامه سالانه مدرسه و نحوه تأمین منابع و اعتبارات مورد نیاز آن (به پیشنهاد مدیر مدرسه) با توجه به ساحت های شش گانه و اهداف دوره تحصیلی
۳- بررسی و تصویب برنامه توانمندسازی و ارتقای مهارت های حرفه ای معلمان و کارکنان مدرسه متناسب با نیاز آنان با همکاری شورای معلمان
۴- تصمیم گیری برای توسعه و تقویت فرهنگ مشارکت در مدرسه، برقراری ارتباط و تعامل مدرسه با جامعه محلی و تعیین نحوه مشارکت عوامل سهیم و مؤثر در ارتقای امور کمی و کیفی مدرسه و پیشبرد هدف های فرهنگی تربیتی محله
۵- بررسی و تصویب منشور اخلاقی مدرسه
۶- بررسی و تصویب نحوه توسعه ارتقای سطح بهداشت و ایمنی، حفظ محیط زیست، برگزاری اردوهای دانش آموزی در فضاهای پرورشی، اردوگاه ها و کانون های فرهنگی تربیتی و بازدید دانش آموزان از مراکز علمی و صنعتی، پژوهش سراهای دانش آموزی، برگزاری جشنواره ها و المپیادها، مسابقات فرهنگی، هنری، علمی، مهارتی، ورزشی، بهداشتی و فوق برنامه ها وفق مقررات مدرسه
۷- برنامه ریزی برای تشکیل انجمن های علمی- پژوهشی دانش آموزان و ارتباط مستمر و مؤثر مدرسه با پژوهش سراها برای بهره مندی از امکانات و ظرفیت های آزمایشگاهی، پژوهشی و فناورانه
۸- برنامه ریزی برای حمایت و پشتیبانی از دانش آموزان و معلمان پژوهشگر و تجلیل از آنها در هفته پژوهش
۹- تصمیم گیری در مورد نحوه استفاده از فضا، امانات و تجهیزات مدرسه برای اجرای فعالیت های فرهنگی تربیتی و ورزشی محله
۱۰- بررسی و تصویب نوع و رنگ لباس و پوشش دانش آموزان با مشارکت شورای دانش آموزی
۱۱- انتخاب نماینده دانش آموزان پژوهشگر (رابط پژوهشی) با هماهنگی شورای معلمان
۱۲- بررسی و تأیید پیشنهادهای ارائه شده از سوی مدیر، شوراها و انجمن اولیا و مربیان مدرسه
۱۳- تصمیم گیری در مورد چگونگی تشویق و تنبیه دانش آموزان، برگزاری امتحانات و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی تربیتی دانش آموزان و رسیدگی به تخلفات آنها در ارزشیابی ها (حسب مقررات)
۱۴- برنامه ریزی برای تشویق دانش آموزان و کارکنان خلاق، مبتکر و حائز رتبه در مسابقات و جشنواره های قرآنی، فرهنگی، علمی، ورزشی و…
۱۵- بررسی و اتخاذ تصمیم برای ایجاد تسهیلات یا رفع مشکلات تحصیلی، روانی و اجتماعی دانش آموزان
تبصره- در مورد دانش آموزانی که با مشکلات اخلاقی و رفتاری خاص مواجهند با حفظ و رعایت شأن و کرامت انسانی آنان و دانش آموزان مشمول ماده ۷۲ این آیین نامه، موضوع با حضور مدیر، یکی از معاونان به انتخاب مدیر، معاون پرورشی یا یک نفر از مربیان امور تربیتی به انتخاب مربیان و مشاور مدرسه (در صورت وجود مشاور در مدرسه) و در صورت امکان یک مشاور مدعو از مراکز مشاوره آموزش و پرورش یا سایر مراکز مجاز، بررسی و تصمیم لازم اتخاذ می شود.
۱۶- تصمیم گیری در مورد دایر بودن مدرسه در اوقات خارج از برنامه روزانه و ایام تعطیلات رسمی برای فعالیت های فوق برنامه آموزشی، پژوهشی، ورزشی و سوادآموزی
۱۷- تهیه و تصویب چارچوب، معیارها و شاخص های نظارت بر حسن اجرای فعالیت ها، مقررات، دستورالعمل ها، ارزیابی عملکرد مدرسه، کارآیی و اثربخشی کارکنان
۱۸- بررسی گزارش عملکرد مالی مدرسه
۱۹- نظارت بر نحوه اجرای مصوبات شورای مدرسه، ارزیابی عملکرد سالانه مدرسه، حسن اجرای مقررات، دستورالعمل ها و بخشنامه ها
۲۰- جلب مشارکت و همکاری معلمان در آموزش بی سوادان
تبصره- برنامه های مصوب شورای مدرسه (برنامه سال آینده و گزارش عملکرد اجرای برنامه) باید به نحو مقتضی به اطلاع اداره آموزش و پرورش محل و اولیای دانش آموزان برسد.
شورای معلمان:
ماده ۱۷- به منظور کیفیت و اثربخشی فعالیت های آموزشی تربیتی مدرسه و تسهیل فرایند یاددهی یادگیری و تربیت پذیری دانش آموزان و ایجاد زمینه هم افزایی و مشارکت معلمان در امور مدرسه، شورایی به نام «شورای معلمان» با شرکت همه معلمان، مربیان و مشاوران تشکیل می شود.
ماده ۱۸- جلسات شورای معلمان حداقل هر ماه یک بار به ریاست مدیر و در غیاب ایشان با نایب رئیس که توسط شورای معلمان تعیین می شود، تشکیل می گردد. دبیر شورای معلمان در اولین جلسه توسط اعضای شورا تعیین می شود و موظف است خلاصه ای از مذاکرات یا تصمیمات متخذه هر جلسه را ثبت نموده و به امضای اعضای شورا برساند.
تبصره ۱- مدیر مدرسه می تواند در صورت لزوم از صاحب نظرات تعلیم و تربیت، کارشناسان و مسئولان آموزش و پرورش، برای شرکت در جلسات دعوت به عمل آورد.
تبصره ۱- مدیر مدرسه می تواند در صورت لزوم از صاحب نظرات تعلیم و تربیت، کارشناسان و مسئولان آموزش و پرورش، برای شرکت در جلسات دعوت به عمل آورد.
تبصره ۲- شورای معلمان می تواند به منظور انجام بهتر وظایف خود نسبت به تشکیل گروه های درسی و آموزشی (حضوری/ مجازی) اقدام نماید.
تبصره ۳- مدیران مدارس موظفند اولین جلسه شورای معلمان را حتی الامکان قبل از بازگشایی مدارس و حداکثر تا ده روز پس از آن، تشکیل دهند.
تبصره ۴- زمان برگزاری جلسات شورای معلمان باید به گونه ای تنظیم شود که باعث تعطیلی ساعات آموزشی تربیتی دانش آموزان نشود.
تبصره ۵- حضور همه اعضای شورای معلمان در جلسات، الزامی است. پرداخت حق الزحمه به اعضای شورای معلمان برای جلسات خارج از ساعات آموزشی به عنوان پاداش از محل منابع مالی مدرسه با پیشنهاد مدیر و تصویب شورای مالی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط بلامانع است.
وظایف و اختیارات:
۱- مشارکت و همکاری مؤثر و کارآمد در اجرای برنامه ها و فعالیت های آموزشی و پرورشی مدرسه.
۲- فراهم آوردن زمینه تربیت پذیری، تسهیل فرایند یاددهی یادگیری و هدایت تحصیلی و تربیتی دانش آموزان برای تحقق متوازن ساحت های تربیتی
۳- کمک به اجرای طرح های آموزشی و پرورشی برای ارتقا و بهبود مدیریت کلاس درس و تحقق اهداف یادگیری
۴- کمک به ایجاد محیطی شاداب و پویا با متعادل کردن فعالیت های آموزشی تربیتی و تنوع بخشی به محیط ها و موقعیت های جدید یادگیری
۵- کمک به افزایش نقش تربیتی و مشاوره ای معلمان و مربیان مدرسه
۶- نظارت و خودارزیابی فعالیت های شورای معلمان و ارائه پیشنهاد برای بهبود عملکرد شورا
۷- تصمیم گیری برای استفاده از نظارت همتایان و گروه های آموزشی برای بهبود فعالیت های یاددهی- یادگیری
۸- بودجه بندی برنامه درسی با رعایت مقررات مربوط و ارائه آن به شورای مدرسه جهت تأیید و نظارت بر حسن اجرای آن
۹- بررسی و تبادل نظر در مورد مسائل آموزشی، پژوهشی، تربیتی، روش ها و الگوهای تدریس، شیوه‌های ارزشیابی، میزان تکالیف درسی، استفاده از وسایل آموزشی، کمک آموزشی و کارگاهی
۱۰- بررسی علل افت تحصیلی دانش آموزان و برنامه‌ریزی برای کاهش آن (ارائه خدمات فوق برنامه، آموزش همسالان گروه‌های همیار معلم و…)
۱۱- تشکیل گروه‌هیا درسی، آموزشی، مشاوره‌ای و پرورشی در سطح مدرسه و گروه‌های همپایه (در دوره ابتدایی) برای بهبود عملکرد معلمان و بررسی و تحلیل کتب درسی و انعکاس نتایج بررسی به شورای مدرسه و مسئولین ذیربط
۱۲- نظارت بر حسن انجام وظایف معلمان در برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی تربیتی، به ویژه ارزشیابی‌های پیشرفت تحصیلی تربیتی و ارایه نیم‌رخ شایستگی‌های دانش آموزان
۱۳- کمک به ارائه خدمات توانبخشی در مدارس استثنایی
۱۴- انتخاب نماینده برای شرکت در شوراها و انجمن اولیا و مربیان و انتخاب رابط پژوهشی مدرسه
۱۵- همکاری و تعامل مؤثر با سایر ارکان، مدیریت مدرسه و اولیای دانش آموزان برای بهبود عملکرد تحصیلی و تربیتی دانش آموزان
۱۶- برنامه ریزی برای بهبود عملکرد دانش آموزان در ارزشیابی های پیشرفت تحصیلی (داخلی، هماهنگ و نهایی)
۱۷- بررسی، تبادل نظر و ارایه راهکارهای مؤثر و علمی برای تشویق، تنبیه و ترغیب دانش آموزان برای انجام مطالعات درسی و غیردرسی
۱۸- تسهیل در ارتقای سلامت جسمی و روانی دانش آموزان و پیشگیری از آسیب های روانی- اجتماعی
۱۹- بحث و تبادل نظر و اتخاذ تدابیر مناسب در مورد مسایل آموزشی، پرورشی و انضباطی دانش آموزان و بهبود امور مدرسه
۲۰- شناسایی، تربیت، هدایت و توانمندسازی دانش آموزان مستعد با توجه به توانمندی و استعدادهای متنوع آنان
۲۱- مشارکت و همکاری در تعیین عناوین دوره های آموزشی، برگزاری دوره ها و کارگاه های دانش افزایی معلمان
۲۲- فراهم آوردن زمینه همکاری معلمان علاقه مند برای آموزش اولیا و خانواده های بی سواد و کم سواد در تحقق اهداف سوادآموزی
انجمن اولیا و مربیان:
ماده ۱۹- به منظور تقویت همکاری، مشارکت و افزایش نقش خانواده ها در تصمیم گیری و تصمیم سازی برای تحقق اهداف و ارتقای کیفیت فعالیت های آموزشی تربیتی مدرسه در ساحت های شش گانه تربیت و گسترش ارتباط بین خانه و مدرسه، انجمن اولیا و مربیان تشکیل می‌شود.
الف- ترکیب اعضا:
۱- مدیر مدرسه
۲- منتخبین اولیا دانش آموزان
۳- معاون آموزشی (در صورت وجود چند معاون آموزشی، یک نفر از ایشان به انتخاب مدیر، در هنرستان ها با اولویت معاون فنی و مهارتی)
۴- معاون پرورشی و تربیت بدنی
۵- نماینده شورای معلمان
۶- خیر یا نماینده خیر (در مدارس خیر ساز)
تبصره ۱- در صورتی که مدرسه فاقد معاون پرورشی و تربیت بدنی باشد، یکی از مربیان امور تربیتی یا مشاوران مدرسه و در صورت نبود مربی یا مشاور، یکی از معلمان آگاه به مسائل تربیتی به انتخاب مدیر به عضویت انجمن درمی آید.
تبصره ۲- تعداد اولیای دانش آموزان و نحوه انتخاب آنان برای عضویت در انجمن، چگونگی و زمان تشکیل جلسات بر اساس آیین نامه انجمن مرکزی اولیا و مربیان خواهد بود.
تبصره ۳- در صورت لزوم، مدیر مدرسه می تواند از نماینده شورای دانش آموزان و بر حسب مورد از افراد ذیربط و صاحب نظر، برای شرکت در جلسات انجمن دعوت کند.
تبصره ۴- به منظور هماهنگی در اجرای امور، در مدارس هیئت امنایی، جلسات انجمن اولیا و مربیان و جلسات هیئت امنا به صورت مشترک تشکیل می شود.
تبصره ۵- در اولین جلسه اولیا و مربیان مدرسه ضمن تبیین وظایف و مأموریت های شورای انجمن توسط مدیر مدرسه، رئیس، نایب رئیس، منشی و رابط انجمن اولیا و مربیان (از بین منتخبین اولیای دانش آموزان) انتخاب می شود.
تبصره ۶- در مدارس بزرگسالان و مدارس کم جمعیتی که برابر آیین نامه انجمن مرکزی اولیا و مربیان، امکان تشکیل انجمن نیست، وظایف انجمن به مدیر مدرسه واگذار می شود.
تبصره ۷- در مدارس ضمیمه و مدارسی که به صورت مجتمع (ابتدایی و متوسطه) با یک مدیر اداره می شوند، انجمن اولیا و مربیان به صورت مشترک تشکیل می شود.
ب- وظایف و اختیارات:
۱- تقویت هماهنگی و همسویی دیدگاه های آموزشی تربیتی خانه و مدرسه برای تحقق ساحت های شش گانه تربیت
۲- برنامه ریزی برای تبیین جایگاه و نقش اولیای دانش آموزان در بهبود جو و فرهنگ سازمانی
۳- رصد عملکرد مدرسه و ارائه بازخورد به مدرسه
۴- شناسایی ظرفیت های والدین و استفاده از توانایی های آنها در برنامه های ویژه و اداره مدرسه
۵- شناسایی خانواده های آسیب پذیر و آسیب دیده و برنامه ریزی برای انجام مداخلات آموزشی، توانمندسازی و حمایت های روانی- اجتماعی دانش آموزان در معرض خطر با هماهنگی مدیر مدرسه
۶- شناسایی اولیای بی سواد دانش آموزان، افراد بی سواد محله و برنامه ریزی برای با سواد کردن آنها با استفاده از ظرفیت های مدرسه (معلمان علاقه مند همکاری، اولیای باسواد و…) با تأیید شورای مدرسه
۷- شناسایی و تأمین منابع مالی مورد نیاز مدرسه با هماهنگی مدیر مدرسه
۸- تشکیل شورای مالی و نظارت بر نحوه هزینه ها و تصویب تراز مالی و ارائه گزارش عملکرد مالی به شورای مدرسه
۹- شناسایی خیرین و افراد تمکن جهت تأمین بخشی از هزینه های مالی مدرسه
۱۰- جلب مشارکت اولیای دانش آموزان و صاحبان حرف، افراد خیر و مؤسسات خیریه در تأمین امکانات موردنیاز در بهبود اداره امور مدرسه
۱۱- همکاری در تدوین و اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه و فوق برنامه
۱۲- برنامه ریزی برای برقراری ارتباط با دستگاه های برون سازمانی از طریق مدیر مدرسه
۱۳- برنامه ریزی و تصمیم گیری در مورد تشکیل جلسات عمومی اولیای دانش آموزان و برگزاری دوره های اثربخش آموزش خانواده به ویژه توسعه سواد حرکتی در سنین قبل از دبستان
۱۴- بررسی و تصویب پرداخت کارانه، پاداش و حق الزحمه کارکنان و عوامل مدرسه با توجه به نتایج ارزیابی ها برای ارتقای کیفیت خدمات آنها دانش اموزان و اولیای آنان و اعضای شوراهای مدرسه با رعایت ضوابط و مقررات مربوط
۱۵- برنامه ریزی، تصمیم گیری، اقدام و نظارت بر سرویس حمل و نقل و تهیه پوشش و لباس دانش آموزان با هماهنگی شورای مدرسه
۱۶- همکاری در ارتقای وضعیت تجهیزات آزمایشگاهی، کارگاهی، ورزشی، بهداشتی، پایگاه تغذیه سالم و ایمنی و مناسب سازی مدارس
۱۷- برنامه ریزی برای تعامل مستمر بین والدین و معلمان به تفکیک پایه های تحصیلی از طریق تشکیل اتاق اولیا و مربیان
۱۸- حفظ و تکریم جایگاه معلمان با بهره گیری از تمام ظرفیت های والدین
۱۹- پیگیری مطالبات تربیتی والدین دانش آموزان از طریق مراجع ذیربط
۲۰- ارتباط مستمر با شورای انجمن اولیا و مربیان منطقه
۲۱- مشارکت در برنامه ریزی و اجرای مناسبت های ملی و دینی به ویژه هفته پیوند
۲۲- تبادل نظر با والدین دانش آموزان به صورت فردی و گروهی به منظور ارتقای کیفیت آموزشی و پرورشی مدرسه
۲۳- ترویج فرهنگ کتابخوانی و مطالعه در بین والدین از طریق ایجاد کتابخانه پیوند و اشتراک ماهنامه پیوند
۲۴- برگزاری جلسات مشترک با شورای انجمن سایر مدارس به منظور هم افزایی تربیتی و تجربیات مفید و اثربخش
۲۵- همکاری و مشارکت فعال و مؤثر در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های آموزشی تربیتی مدرسه
۲۶- انجام اموری که بر اساس بخشنامه های انجمن مرکزی اولیا و مربیان به انجمن مدرسه محول می شود.
شورای دانش آموزی:
ماده ۲۰- به منظور مشارکت و تمرین مسئولیت پذیری دانش آموزان در امور مدرسه و زمینه سازی رشد مهارت های فردی، اجتماعی و تقویت اعتماد به نفس، خودباوری، قانونمندی و کسب شایستگی های لازم در آنان برای مواجهه مسئولانه و خردمندانه با شرایط مدرسه، «شورای دانش آموزی» تشکیل می شود.
الف- ترکیب اعضا
اعضای شورا، از میان دانش آموزان شاغل به تحصیل در همان مدرسه انتخاب می شوند. تعداد و نحوه انتخاب اعضاء برابر دستورالعملی خواهد بود که توسط وزارت آموزش و پرورش ابلاغ می شود.
ماده ۲۱- جلسات شورای دانش آموزی حداقل هر ماه یکبار تشکیل می شود. شورای دانش اموزی در مدارس نقش مشورتی و مشارکت در امور اجرایی دارد. تصمیم های این شورا پس از تصویب در شورای مدرسه، قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۲۲- شورای دانش آموزی یک شورای درون مدرسه ای است و فاقد شعبه و تشکیلات خارج از مدرسه خواهد بود. شورای دانش آموزان مجاز به ایجاد رقابت های ناسالم سیاسیت و فعالیت جناحی و حزبی در داخل یا خارج از مدرسه نمی باشد و نمی تواند در انتخابات له یا علیه کاندیداها فعالیت نماید.
تبصره ۱- برای اثربخشی بیشتر شورای دانش آموزی، یکی از معاونان یا مربیان امور تربیتی و در غیاب آنها یکی از معلمان مدرسه به انتخاب مدیر، ضمن هدایت جلسات شورای دانش آموزان، مسائل و مشکلات آنان را پیگیری می نماید.
تبصره ۲- شورای دانش آموزی می تواند با موافقت شورای مدرسه نسبت به تشکیل انجمن های دینی، فرهنگی، هنری، ورزشی، علمی و پژوهشی اقدام کند.
ب- وظایف و اختیارات:
۱- برنامه ریزی برای آشنایی دانش آموزان با حقوق و تکالیف خود، قوانین، مقررات و آیین نامه های مدرسه
۲- تدوین «منشور دانش آموزی مدرسه» برای تقویت روابط بین دانش آموزان و تلطیف فضا و جو مدرسه
۳- همفکری و همکاری با مدیر مدرسه در تدوین برنامه سالانه مدرسه
۴- مشارکت و همکاری در اداره امور مدرسه و ارایه پیشنهاد برای بهبود آن
۵- توسعه فعالیت های گروهی دانش آموزان برای ایجاد نشاط و شادابی در مدرسه
۶- مشارکت در پیشنهاد انتخاب لباس و پوشش رسمی و ورزشی دانش آموزان
۷- بررسی عملکرد شورای دانش آموزی و تشکل ها و انجمن های زیرمجموعه
۸- مشارکت در نظرسنجی و ارزیابی عملکرد کارکنان و معلمان مدرسه
۹- بررسی و ارائه پیشنهاد به مدیر مدرسه جهت تشویق دانش آموزان فعال در امور اجرایی مدرسه
۱۰- انتخاب یکی از اعضا برای شرکت در جلسه شورای مدرسه، انجمن اولیا و مربیان و انتخابات شوراهای دانش آموزی منطقه
۱۱- ارایه پیشنهاد برای ارتقای کیفیت فعالیت های آموزشی تربیتی مدرسه (طراحی های آموزشی و روش های تدریس، شیوه های ارزشیابی و فعالیت های فوق برنامه)
۱۲- جلب مشارکت دانش آموزان در فعالیت های محله و امور اجتماعی و عام المنفعه
۱۳- همکاری و تعامل سازنده و مؤثر با سایر تشکل های دانش آموزی قانونی درون مدرسه
۱۴- مشارکت و حضور فعال در شناسایی و آموزش دانش آموزان دارای ضعف درسی
۱۵- مشارکت و همکاری در رفع مشکلات دانش آموزان در معرض آسیب های روانی- اجتماعی و دارای مشکلات خانوادگی و سایر موارد مشابه
۱۶- شناسایی مسائل و مشکلات و ارائه نظرها و پیشنهادها به آموزش و پرورش از طریق مدرسه
۱۷- ارائه گزارش اقدامات و فعالیت های شورا هر دو ماه یکبار در مراسم آغازین مدرسه با هماهنگی مسئولین مدرسه
نکات ضروری در مورد شوراها و انجمن اولیا و مربیان مدرسه:
ماده ۲۳- مدت فعالیت شوراها و انجمن اولیا و مربیان مدرسه تا تشکیل شوراها و انجمن سال تحصیلی بعد خواهد بود.
ماده ۲۴- به غیر از موارد مندرج در این آیین نامه، تشکیل هر گونه انجمن و شورایی در مدرسه مجاز نیست.
تبصره – انجمن ها و شوراهایی که بر اساس قوانین و مقررات عمومی کشور تشکیل می شوند، تابع مقررات خاص خود خواهند بود.
ماده ۲۵- مکاتبات یا هر نوع ارتباط شوراها و انجمن اولیا و مربیان با اشخاص حقیقی یا حقوقی خارج از مدرسه، فقط از طریق مدیر مدرسه انجام می گیرد.
ماده ۲۶- شوراها و انجمن اولیا و مربیان در چارچوب اختیارات قانونی خود مجاز به تصمیم گیری هستند. در صورتی که تصمیم های اتخاذ شده در انجمن اولیا و مربیان یا هر یک از شوراهای مدرسه با نظر مدیر مغایر باشد، موضوع از طریق مدیر مدرسه به اداره آموزش و پرورش منعکس می شود و رأی و نظر رئیس اداره، لازم الاجرا خواهد بود.
ماده ۲۷- اعضای شوراهای مدرسه و انجمن اولیا و مربیان در قبال تصمیم های متخذه مسئولیت دارند و پاسخگو خواهند بود.
ماده ۲۸- استفاده از ظرفیت و خدمات اولیای دانش آموزان در مدرسه، افتخاری و رایگان، بدون دریافت حق الزحمه است و تعهدی برای آموزش و پرورش از حیث استخدامی و مالی نخواهد داشت.
تبصره- ادارات آموزش و پرورش، انجمن اولیا و مربیان و شوراهای فعال مدارس را مورد تشویق قرار خواهند داد.
فصل سوم – مقررات دانش آموزی:
شرایط سنی ثبت نام
دوره ابتدایی
ماده ۲۹- حداقل سن ثبت نام در پایه اول دبستان ۶ سال تمام است.
تبصره ۱- ثبت‌نام در پایه اول ابتدایی برای متولدین مهرماه با تشخیص شورای مدرسه مشروط به وجود ظرفیت و امکانات پذیرش، بلامانع است.
تبصره ۲- ثبت نام کودکان با حداقل ۶ سال تمام، الزاماً در پایه اول دبستان صورت می گیرد و مراکز پیش دبستانی، مجاز به ثبت نام از آنها نیستند. در صورت تشخیص ولی و با درخواست کتبی وی، ثبت نام این قبلی کودکان در دوره پیش دبستانی بلامانع است.
ماده ۳۰- حداکثر سن ثبت نام در پایه اول ابتدایی، در مناطق شهری ۸ سال تمام و در مناطق روستایی و عشایری ۱۰ سال تمام خواهد بود.
ماده ۳۱- حداکثر سن تحصیل در دوره ابتدایی در مدارس شهری ۱۴ سال تمام و در مدارس روستایی و عشایری ۱۵ سال تمام خواهد بود.
تبصره- حداقل سن ثبت نام دانش آموزان ایرانی در مدارس ایرانی خارج از کشور، تابع مقررات نظام آموزشی همان کشور خواهد بود.
دوره متوسطه
فصل چهارم – برنامه درسی و پژوهش
ماده ۸۶- برنامه درسی مصوب و برنامه ویژه مدرسه (بوم) در تمام دوره های تحصیلی تر