دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران

دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران
مصوب: ۱۳۸۸/۰۶/۰۷
فصل ۱ – تعاریف و اصطلاحات
ماده ۱:
اصطلاحات و واژه‌هایی که در ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه ۱۳۸۴مجلس شورای اسلامی و دستورالعمل پذیرش و عرضه اوراق بهادار در فرابورس ایران تعریف شده‌اند، به همان مفاهیم در این دستورالعمل به کار رفته‌اند. واژه‌های دیگر دارای معانی زیر می‌باشند:
بند ۱:
اطلاعیه عرضه: اطلاعیه‌ای است که قبل از معامله عمده توسط فرابورس، طبق فرمت مصوب هیئت مدیره فرابورس و بر اساس ضوابط این دستورالعمل منتشر می‌شود.
بند ۲:
ایستگاه معاملاتی: پایانه معاملاتی کارگزار است که با سامانه معاملاتی فرابورس در ارتباط می‌باشد.
بند ۳:
بازار عادی: از جمله بازارهای سامانه معاملات است که در آن معاملات عادی اوراق بهادار براساس مقررات این دستورالعمل، انجام می‌شود.
بند ۳ مکرر:
تعلیق: جلوگیری از انجام معامله ۱ ورقه بهادار به مدت بیش از ۵ روز کاری
بند ۳ مکرر ۱:
تقلب: هرگونه اظهار و اعلام خلاف واقع یا کتمان تمام یا بخشی از حقیقت یا ارائه اطلاعات، اسناد یا گزارش جعلی یا خلاف واقع؛
بند ۴:
توقف: جلوگیری از انجام معامله ۱ ورقه بهادار تا حداکثر ۵ روزکاری
بند ۵:
حراج: سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار بر پایه انطباق بهینه سفارش‌های خرید و فروش مشتریان با در نظرگرفتن اولویت قیمت، منشاء و زمان است.
بند ۵ مکرر:
حراج پایانی: مرحله ای پس از خاتمه‌ی حراج پیوسته که به ترتیب شامل مرحله نظارت ۳۰ دقیقه ای، مرحله پیش گشایش حداکثر ۳۰ دقیقه ای و گشایش بر اساس ساز وکار حراج ناپیوسته با اجرای سفارش‌های موجود در سامانه معاملات و با قیمت نظری گشایش است.
بند ۶:
حراج پیوسته: حراجی است که به صورت پیوسته انجام می‌شود و در طی آن امکان ورود، تغییر و حذف سفارش وجود دارد. در حراج پیوسته سفارش‌های خرید و فروش به محض تطبیق قیمت‌ها منجر به معامله می‌شود.
بند ۷:
حراج ناپیوسته (Auction): حراجی است که پس از ثبت سفارش‌ها در مرحله سفارش‌گیری انجام شده و معامله براساس قیمت نظری گشایش، از طریق سامانه معاملاتی انجام می‌شود.
بند ۸:
جلسه رسمی معاملاتی: دوره زمانی مشخصی در هر روز کاری است که انجام معامله در آن دوره طبق مقررات مقدور می‌باشد. فرابورس می‌تواند در ۱ روز معاملاتی بیش از ۱ جلسه رسمی معاملاتی داشته باشد.
بند ۹:
خرید گروهی: خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معاملات گروهی است که پس از معامله توسط کارگزار به کد مالکیت مشتریان تخصیص می‌یابد.
بند ۱۰:
دامنه نوسان روزانه قیمت: دامنه نوسان قیمت اوراق بهادار قابل معامله در فرابورس است که نسبت به قیمت مرجع تعیین می‌شود و ورود سفارش‌ها در هر روز صرفاً در این دامنه قیمت، مجاز است.
بند ۱۱:
درخواست خرید/فروش: درخواست مشتری به همراه شرایط آن مبنی بر خرید یا فروش اوراق بهادار است که در قالب فرم الکترونیک یا غیرالکترونیک به کارگزار ارایه می‌گردد. درخواست مذکور می‌تواند با قیمت معین، قیمت محدود یا قیمتی که اختیار آن به کارگزار واگذار می‌شود، ارایه گردد.
بند ۱۲:
دوره سفارش‌گیری: دوره زمانی قبول سفارش قبل از حراج ناپیوسته است که طی آن کارگزاران امکان ورود، تغییر و حذف سفارش در سامانه معاملات را دارند.
بند ۱۳:
روز معاملاتی: روزهای کاری است که طبق مقررات، معاملات فرابورس در آن انجام می‌شود.
بند ۱۴:
رویه تسهیم به نسبت: طبق رویه تسهیم به نسبت، اوراق بهادار تخصیص یافته به هر سفارش معادل حجم سفارش ثبت شده تقسیم بر کل سفارش‌های ثبت شده، ضربدر کل اوراق بهادار قابل عرضه است.
بند ۱۵:
سامانه معاملات: سامانه‌ای است الکترونیکی که عملیات مربوط به معاملات فرابورس از جمله دریافت سفارش، تطبیق و انجام معامله از طریق آن انجام می‌شود.
بند ۱۶:
سرمایه پایه: عبارت از مجموع سهام، سهام جایزه و حق تقدم‌های شرکت است که در مرحله پذیره‌نویسی یا ثبت قانونی قرار دارد.
بند ۱۷:
سفارش: درخواست خرید یا فروش اوراق بهادار است که توسط کارگزار وارد سامانه معاملات می‌شود.
بند ۱۸:
سفارش متوقف (Stop Order): سفارشی است که براساس قیمت آخرین معامله بازار فعال می‌شود. در خصوص سفارش‌های خرید، زمانی این سفارش فعال می‌شود که قیمت آخرین معامله بازار با قیمت تعیین شده توسط مشتری مساوی یا از آن بیشتر شود و در خصوص سفارش‌های فروش، زمانی این سفارش فعال می‌شود که قیمت آخرین معامله بازار با قیمت تعیین شده توسط مشتری مساوی یا از آن کمتر شود.
بند ۱۹:
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی: سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (شرکت سهامی عام) است.
بند ۲۰:
عرضه اولیه: نخستین عرضه اوراق بهادار، پس از پذیرش و درج در فرابورس است.
بند ۲۱:
عرضه اولیه به روش حراج: عرضه‌ای است که در ۱ جلسه‌ی معاملاتی بر مبنای رقابت خریداران انجام می‌شود.
بند ۲۲:
فرابورس: فرابورس ایران (شرکت سهامی عام) است
بند ۲۳:
قیمت پایانی: قیمت هر ورقه بهادار است که در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی محاسبه و توسط “فرابورس” اعلام می‌شود.
بند ۲۴:
قیمت پایه: حداقل قیمت برای عرضه سهام در معاملات عمده است که توسط فروشنده تعیین و از طریق کارگزار فروشنده در درخواست وی برای معامله عمده به فرابورس اعلام می‌شود.
بند ۲۵:
قیمت پیشنهادی: نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات می‌شود.
بند ۲۶:
قیمت مرجع: قیمتی است که مبنای اعمال دامنه نوسان روزانه اوراق بهادار قرار می‌گیرد.
بند ۲۷:
قیمت نظری: قیمتی است که پس از اعمال اثر تغییرات سرمایه و یا تقسیم سود نقدی در قیمت پایانی محاسبه می‌شود.
بند ۲۸:
قیمت نظری گشایش: قیمتی است که در مرحله گشایش، براساس سفارش‌های ثبت شده با استفاده از سازو کار حراج، توسط سامانه معاملاتی محاسبه و معاملات مرحله گشایش با آن قیمت انجام می‌شود.
بند ۲۹:
کد معاملات گروهی: شناسه‌ای است که برای ورود سفارش‌های گروهی هر ایستگاه معاملاتی در سامانه معاملات تعریف شده است.
بند ۲۹ مکرر:
کنفرانس اطلاع رسانی: کنفرانسی حضوری، تلفنی یا مجازی با حضور مدیرعامل یا نماینده وی که سخنگوی رسمی ناشر تلقی می شود، است که در آن به تحلیل و ارائه اطلاعات به صورت برخط اقدام می شود.
بند ۳۰:
محدودیت حجمی: حداکثر تعداد اوراق بهاداری که طی هر سفارش در سامانه معاملات وارد می‌شود.
بند ۳۱:
مذاکره: فرآیند مظنه‌یابی و قیمت‌گذاری اوراق بهادار توسط معامله‌گران برپایه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک است.
بند ۳۱ مکرر:
مرحله گشایش تصادفی: مرحله‌ای است پس از آغاز پیش‌گشایش، که در آن اجرای سفارش‌های موجود در سامانه معاملات بر اساس ساز و کار حراج ناپیوسته در زمان تصادفی توسط سامانه معاملاتی انجام می‌شود.
بند ۳۱ مکرر ۱:
مرحله نظارت: دوره زمانی پس از خاتمه مراحل حراج پیوسته یا حراج ناپیوسته است که طی آن امکان ورود سفارش یا انجام معامله وجود ندارد.
بند ۳۲:
مشتری: شخصی است که متقاضی خرید یا فروش اوراق بهادار است.
بند ۳۲ مکرر:
معاملات توافقی: معاملاتی است که در آن بر اساس توافق طرفین معامله، سفارش‌های خرید و فروش تطبیق یافته و جهت ثبت به سامانه معاملاتی ارسال می شود.
بند ۳۳:
معامله‌ی بلوکی: معامله‌ای است که تعداد سهام و حق تقدم قابل معامله در آن برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه آنها بیش از ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ عدد است بزرگتر یا مساوی ۰٫۵ و کمتر از ۱ درصد سرمایه پایه و برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه آنها کمتر یا مساوی ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ عدد است بزرگتر یا مساوی ۱ و کمتر از ۵ درصد سرمایه پایه شرکت باشد.
بند ۳۴:
معامله عمده: معامله‌ای است که تعداد سهام یا حق تقدم قابل معامله در آن در شرکت‌هایی که سرمایه پایه آنها بیش از ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ عدد است، بزرگتر یا مساوی ۱ درصد سرمایه پایه و در شرکت‌هایی که سرمایه پایه آنها کمتر یا مساوی ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ عدد است، بزرگتر یا مساوی ۵ درصد باشد.
بند ۳۵:
معاملات عمده شرایطی: معامله عمده‌ای است که تسویه وجوه آن با شرایط اعلامی در اطلاعیه عرضه بر اساس ضوابط مندرج در این دستورالعمل انجام می‌شود.
بند ۳۶:
مقررات: الزاماتی است که توسط مراجع ذیصلاح در چارچوب اختیارات آنها وضع شده و فرابورس، کارگزار، مشتریان و سایر اشخاص ذیربط فرابورس موظف به رعایت آنها هستند.
بند ۳۷:
نماد معاملاتی: شناسه‌ای است که برای هر ۱ از اوراق بهادار به صورت منحصر بفرد در سامانه‌ی معاملات تعریف شده است. این شناسه می‌تواند به صورت حرف، عدد یا ترکیبی از هر ۲ باشد.
بند ۳۸:
واحد پایه سفارش (LOT): تعداد مشخصی از اوراق بهادار است که سفارش وارده به سامانه معاملاتی باید ضریبی از آن باشد و برای هر ورقه بهادار مقدار آن توسط “هیئت مدیره فرابورس” تعیین می‌شود.
بند ۳۹:
معامله تحت احتیاط: معامله در شرایطی است که نقل و انتقال سهام و کلیه اوراق بهادار مرتبط با نمادی که در آن شرایط قرار می گیرد، پس از تکمیل فرم اطلاع از ابهام توسط سرمایه گذاران صورت می پذیرد.
فصل ۲ – ضوابط کلی انجام معاملات اوراق بهادار:
ماده ۲:
کلیه معاملات در فرابورس باید براساس ضوابط این دستورالعمل و در جلسه رسمی معاملاتی انجام شود.
تبصره:
انجام معاملات در خارج از جلسه معاملاتی با تصویب هیئت مدیره‌ی سازمان و طبق شرایط تعیین شده توسط آن، امکان‌پذیر خواهد بود.
ماده ۳:
جلسات رسمی معامله انواع اوراق بهادار در فرابورس، به استثنای روزهای تعطیل رسمی در روزهای شنبه لغایت چهارشنبه هر هفته از ساعت ۹ آغاز و در ساعت ۱۲:۳۰ همان‌روز خاتمه می‌یابد.
تبصره:
ساعت انجام معاملات می‌تواند با تصویب هیئت مدیره فرابورس تغییر نموده مشروط به این‌که این تغییرات حداقل ۳ روز قبل از انجام به اطلاع عموم برسد.
ماده ۴:
تغییرات ساعت و روزهای انجام معامله و جلسات رسمی معامله با تصویب هیأت مدیره‌ی فرابورس امکان‌پذیر خواهد بود. این تغییرات باید حداقل ۳ روز کاری قبل از اعمال، توسط فرابورس به اطلاع عموم برسد.
ماده ۵:
در صورت بروز اشکالات فنی در سامانه معاملاتی و بروز ریسک اخلال در معاملات یا ثبت تغییرات مالکیت سهامداری یا مخاطرات مشابه، مدیران عامل بورس ها می توانند ساعات شروع، خاتمه و طول جلسه معاملاتی ۱ یا گروهی از نمادهای معاملاتی، ۱ یا گروهی از بازارهای معاملاتی، ۱ یا گروهی از تابلو های معاملاتی یا ترکیبی از آن ها را با گزارش بورس مربوطه و تأیید شرکت مدیریت فناوری بورس تهران تغییر دهند یا انجام معاملات در هر ۱ از آن ها را متوقف نمایند. این تغییرات باید بلافاصله و به نحو مقتضی به اطلاع عموم برسد. شرکت مدیریت فناوری بورس تهران مکلف است تمامی مستندات مربوط به اشکالات فنی سامانه معاملاتی را جهت نگهداری در سوابق به سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس مربوطه ارائه نماید.
فصل ۳ – مراحل انجام معامله:
ماده ۶:
معاملات اوراق بهادار در فرابورس به ترتیب در بازار ۱، بازار ۲، بازار ۳ و بازار اوراق مشارکت انجام خواهد شد. مراحل انجام معاملات در بازار ۱ و ۲ و بازار اوراق مشارکت به شرح زیر است:
بند ۱:
پیش‌گشایش: این مرحله به مدت ۳۰ دقیقه قبل از شروع معاملات انجام می‌شود. در این مرحله امکان ورود، تغییر یا حذف سفارش توسط کارگزاران وجود دارد لیکن در این مرحله معامله‌ای انجام نمی‌شود.
بند ۲:
مرحله گشایش: بلافاصله پس از مرحله‌ی پیش‌گشایش، با اجرای سفارش‌های موجود در سامانه معاملات و براساس سازوکار حراج ناپیوسته انجام می‌شود.
بند ۳:
مرحله حراج پیوسته: مرحله‌ای است پس از انجام مرحله‌ی گشایش که طی آن معاملات براساس سازوکار حراج پیوسته انجام می‌شود.
بند ۴:
مرحله حراج ناپیوسته پایانی: این مرحله بلافاصله پس از خاتمه‌ی مرحله‌ی حراج پیوسته به مدت ۱۵ دقیقه انجام می‌شود. در طی این مرحله امکان ورود، تغییر یا حذف سفارش توسط کارگزاران وجود دارد لیکن معامله‌ای در این مرحله انجام نمی‌شود و در پایان این مرحله با اجرای سفارش‌های موجود در سامانه معاملات و براساس سازوکار حراج ناپیوسته، معاملات انجام می‌شود.
بند ۵:
مرحله معاملات پایانی: این مرحله طی ۱۵ دقیقه پایانی جلسه‌ی معاملاتی انجام می‌شود و طی آن ورود سفارش و انجام معامله صرفاً با قیمت پایانی امکان‌پذیر است.
تبصره:
در معاملات فرابورس حسب مورد از تمام یا تعدادی از مراحل فوق جهت انجام معامله استفاده می‌گردد. هیأت مدیره فرابورس باید مراحل انجام معامله در هر بازار را مشخص و حداقل ۳ روز کاری قبل از اعمال، به اطلاع عموم برساند.
فصل ۴ – انواع سفارشات:
ماده ۷:
انواع سفارش‌ها در سامانه معاملات به شرح زیر است:
بند ۱:
سفارش محدود (Limit order): سفارش خرید یا فروشی است که در قیمت تعیین شده توسط مشتری، یا بهتر از آن انجام می‌شود.
بند ۲:
سفارش با قیمت باز (Market order): سفارشی است که بدون قیمت وارد سامانه معاملاتی شده و با قیمت بهترین سفارش طرف مقابل اجرا می‌شود. در صورت اجرا نشدن بخشی از سفارش، باقیمانده به صورت ۱ سفارش با قیمت باز در سامانه باقی خواهد ماند.
بند ۳:
سفارش باز- محدود (Market to limit order): سفارشی است که فقط در مرحله حراج پیوسته می‌تواند وارد سامانه معاملاتی شود. این سفارش بدون قیمت وارد سامانه معاملاتی شده و با قیمت بهترین سفارش طرف مقابل اجرا می‌شود. در صورت اجرا نشدن بخشی از سفارش، باقیمانده به صورت ۱ سفارش محدود به قیمت آخرین معامله انجام شده در سیستم باقی می‌ماند.
بند ۴:
سفارش به قیمت گشایش (Market on opening order): سفارشی است که فقط در مرحله پیش گشایش می‌تواند وارد سامانه معاملات شود. این سفارش بدون قیمت وارد سامانه معاملاتی شده و در مرحله گشایش با قیمت گشایش معامله خواهد شد. در صورت اجرا نشدن بخشی از سفارش، باقیمانده به صورت ۱ سفارش محدود با قیمت گشایش در سیستم باقی می‌ماند.
بند ۵:
سفارش متوقف به باز (Stop loss order): سفارش متوقفی است که پس از فعال شدن، به سفارش با قیمت باز تبدیل می‌شود.
بند ۶:
سفارش متوقف به محدود (stop limit order): سفارش متوقفی است که پس از فعال شدن به سفارش محدود با قیمتی که از قبل در سفارش مشخص شده است، تبدیل می‌شود.
ماده ۸:
سفارش‌ها به لحاظ نحوه اجرا به شرح زیر می‌باشند:
بند ۱:
سفارش ۲ طرفه (Cross order): سفارشی است که با استفاده از آن، کارگزار می‌تواند اقدام به ورود همزمان سفارش خرید و فروش با حجم و قیمت یکسان نموده و معامله نماید. قیمت سفارش مذکور باید بیشتر یا مساوی قیمت بهترین سفارش خرید ثبت شده در سامانه معاملاتی و کمتر یا مساوی قیمت بهترین سفارش فروش ثبت شده در سامانه معاملاتی باشد. این سفارش فقط در مرحله حراج پیوسته می‌تواند وارد سامانه معاملات شود.
بند ۲:
سفارش ۲ بخشی (Iceberg order): سفارش خرید یا فروشی است که دارای ۲ بخش پنهان و آشکار است. بخش آشکار سفارش در صف خرید یا فروش قرار گرفته و قابل رویت می‌باشد و بخش پنهان آن به صورت غیرفعال است. حجم قسمت آشکار و پنهان سفارش توسط کارگزار تعیین می‌شود. در صورتی که کل بخش آشکار سفارش معامله شود، به میزان حجم قسمت آشکار، سفارش پنهان فعال شده و در نوبت قرار می‌گیرد. حداقل کل سفارش و حداقل حجم قسمت آشکار در سفارش‌های ۲ بخشی، توسط هیئت مدیره فرابورس تعیین می‌شود.
بند ۳:
سفارش انجام و ابطال (fill & kill): سفارش محدودی است که بلافاصله پس از ورود باید اجرا شود و در صورت عدم اجرای تمام یا بخشی از آن، مقدار باقیمانده به صورت خودکار از سامانه حذف خواهد شد. امکان ورود این سفارش در مرحله پیش از گشایش وجود ندارد.
بند ۴:
سفارش همه یا هیچ (All or Non): سفارش محدودی است که اجرای آن منوط به معامله کل سفارش است. در صورت عدم امکان معامله کل سفارش بلافاصله بعد از ورود، سفارش به صورت خودکار از سامانه حذف می‌شود. امکان ورود این سفارش در مرحله پیش گشایش وجود ندارد.
ماده ۹:
اعتبار زمانی سفارش‌ها به شرح ذیل می‌باشد:
بند ۱:
سفارش روز (Day): سفارشی است که اعتبار آن در پایان روز معاملاتی به اتمام رسیده و بصورت خودکار از سامانه معاملات حذف می‌گردد.
بند ۲:
سفارش جلسه (Session): سفارشی است که اعتبار آن در پایان جلسه معاملاتی به اتمام رسیده و بصورت خودکار از سامانه معاملات حذف می‌گردد.
بند ۳:
سفارش بدون محدودیت زمانی (Good Till Cancel): این سفارش تا زمانی که توسط کارگزار حذف نشود در سامانه معاملاتی باقی مانده و معتبر می‌باشد.
بند ۴:
سفارش مدت‌دار (Good Till Date): سفارشی است که اعتبار آن در پایان تاریخی که در زمان ورود سفارش مشخص شده به اتمام می‌رسد و از سامانه معاملات حذف می‌شود.
بند ۵:
سفارش زمانی (Sliding Validity): کارگزار در زمان ورود سفارش، تعداد روزهای مشخصی (T) را جهت اعتبار سفارش مشخص می‌کند. این سفارش تا تاریخی که معادل تاریخ ورود سفارش به علاوه تعداد روزهای تعیین شده (T) است، معتبر بوده و پس از آن از سامانه معاملات حذف می‌شود.
ماده ۱۰:
اولویت سفارش‌ها در سامانه معاملات بر حسب نوع سفارش، به شرح زیر می‌باشد:
بند الف:
سفارش با قیمت باز و باز- محدود
بند ب:
سفارش به قیمت گشایش
بند ج:
سفارش محدود
ماده ۱۰ مکرر:
نحوه انجام معاملات در بازار پایه فرابورس شامل احکام زیر است:
بند ۱:
جلسات رسمی و روزهای انجام معامله انواع اوراق بهادار در تابلوهای “پایه زرد”، “پایه نارنجی” و “پایه قرمز”، ساعت آغاز، خاتمه و مدت زمان هر جلسه‌ی معاملاتی و همچنین تعداد، مدت و انواع دسترسی معامله گران در مراحل انجام معامله، حداقل ارزش هر سفارش، حجم مبنا، واحد پایه هر سفارش (LOT)، حداقل حجم هر سفارش (Q MIN)، اعتبار زمانی سفارش و نیز محدودیت هایی از قبیل حداقل ارزش معاملات خرید برای معامله گران برخط یا عدم مشارکت معامله گران برخط در مراحل پیش گشایش توسط هیئت‌مدیره‌ی فرابورس تعیین و حداقل ۵ روز کاری قبل از اعمال به عموم اطلاع‌رسانی می گردد.
بند ۲:
کارگزاران عضو فرابورس مکلفند به منظور فعالیت مشتریان و معامله گران خود در بازار پایه، “اقرارنامه و بیانیه پذیرش ریسک معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در بازار پایه فرابورس ایران” را که توسط فرابورس ابلاغ می شود و حداقل حاوی اقرار خریدار، فروشنده و معامله گران مبنی بر علم و آگاهی نسبت به وضعیت مالی ناشر و ریسک های موجود در این بازار از جمله عدم افشای صحیح و کامل اطلاعات می باشد، قبل از هرگونه فعالیتی به تأیید ایشان رسانده و پس از تکمیل و امضاء، آن را مطابق با مفاد “دستورالعمل ثبت، نگهداری و گزارش دهی اسناد، مدارک و اطلاعات توسط اشخاص تحت نظارت مصوب مورخ ۱۳۹۰/۰۲/۲۴ هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار” در سوابق کارگزاری بایگانی و نگهداری نمایند.
بند ۳:
در صورتی‌که با اجرای سفارش های مشتریان احتمال نقض مقررات، دستکاری بازار یا معاملات متکی به اطلاعات نهانی وجود داشته باشد، کارگزار مکلف است از اجرای سفارش مشتریان خودداری نموده و مراتب را به سازمان و فرابورس گزارش دهد.
بند ۴:
فرابورس می تواند به منظور اعطای مجوز فعالیت به مشتریان و معامله گران شرکت های کارگزاری در هر ۱ از تابلوهای بازار پایه، نسبت به طراحی، تعیین شروط مربوط و برگزاری آزمون با هدف سنجش دانش، توانایی و مهارت معامله گران و مشتریان شرکت های کارگزاری اقدام نماید. تهیه زیرساخت ارتباطی الکترونیکی و غیر الکترونیکی جهت برگزاری آزمون بر عهده‌ی کارگزار مربوطه است. در هر صورت،‌ عدم موفقیت در آزمون مذکور به منزله عدم اخذ مجوز فعالیت در تابلوی مربوطه توسط مشتریان و معامله گران شرکت های کارگزاری بوده و کارگزار مربوطه مکلف است از دسترسی مشتریان و معامله گران فاقد شرایط جلوگیری به عمل آورد.
تبصره:
سفارش های موجود در سامانه معاملاتی برای عموم سرمایه گذاران و معامله گران حداکثر به مدت ۶ ماه پس از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل قابل‌مشاهده خواهد بود، پس از مهلت مذکور تعداد سفارش های قابل مشاهده بصورت دوره ای و مرحله ای و به تناسب هر تابلو به تشخیص هیات مدیره سازمان کاسته یا حذف خواهد شد.لیکن در مرحله پیش گشایش، قیمت نظری گشایش (TOP) برای عموم منتشر می شود.
بند ۵:
حذف شد.
تبصره ۱:
حذف شد.
تبصره ۲:
حذف شد.
بند ۶:
استفاده از اعتبار برای خرید سهام و حق تقدم سهام در نمادهای معاملاتی بازار پایه و یا تخصیص اعتبار بر مبنای سهام ناشران بازار پایه مجاز نیست. کارگزاران عضو فرابورس مکلف به تهیه زیرساخت فنی لازم برای کنترل این موضوع در خصوص مشتریان و معامله گران خود می باشند.
تبصره ۱:
اعتبارات تخصیصی پیش از لغو پذیرش بر مبنای اوراق بهادار آن دسته از ناشرانی که لغو پذیرش شده و در بازار پایه درج شده‌اند، در صورت فزونی بدهی تجاری بر ارزش تضامین، باید حداکثر تا ۳ ماه پس از بازگشایی در بازار پایه توسط کارگزار تسویه شود.
تبصره ۲:
عدم رعایت این ماده، در حکم تخصیص اعتبار خارج از چارچوب مقرر در ماده ۳ دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران بوده و متخلف حسب تشخیص مرجع رسیدگی علاوه بر مجازات های مقرر، به مجازات ها و تنبیهات موضوع آن دستورالعمل نیز محکوم خواهد شد.
بند ۷:
استفاده از انواع شیوه های تطبیق سفارش‌ها در معاملات نمادهای معاملاتی بازار پایه یا تغییر آن ها پس از تصویب هیئت‌مدیره فرابورس‌ایران، تأیید سازمان و اطلاع رسانی مجاز می باشد.
بند ۸:
استفاده از کد معاملاتی گروهی صرفاً در صورت وجود محدودیت‌های فنی در نقل و انتقال اوراق بهادار یا به منظور انتقال اوراق بهادار به دارندگان متعدد، پس از موافقت فرابورس امکان‌پذیر است.
بند ۹:
معامله سهام یا حق تقدم خرید سهام شرکت های فرابورس، سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و بورس انرژی ایران با حجم بزرگ‌تر یا مساوی ۰/۵ درصد از سرمایه پایه و همچنین خرید اوراق بهادار شرکت های فوق توسط اشخاص حقوقی یا نهادهای خاص که دسته‌ی سهامداری ایشان براساس اساسنامه شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و بورس انرژی ایران برای فرابورس مشخص نمی باشد، منوط به اخذ تأییدیه از سازمان مبنی بر رعایت محدودیت های قانونی و مقرراتی است.
تبصره ۱:
شرکت متقاضیان در رقابت خرید اوراق بهادار موضوع این ماده به صورت عمده، منوط به رعایت ترتیبات اخذ تأییدیه از سازمان، مندرج در اطلاعیه عرضه خواهد بود.
تبصره ۲:
در صورت انتقال نماد هر کدام از شرکتهای فوق به بازارهای اصلی بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس اخذ تاییدیه موضوع این ماده از سازمان الزامی نیست و مسئولیت بررسی رعایت محدودیت های قانونی و مقرراتی حسب مورد بر عهده بورس یا فرابورس است.
بند ۱۰:
فرابورس، در صورت عدم رعایت محدودیت‌های معاملاتی در شرکت های فرابورس، سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و نیز دسته‌های سهامداری شرکت بورس انرژی ایران معاملات مذکور را تأیید نخواهد کرد. در صورت وجود محدودیت‌های فنی در امکان عدم تأیید معاملات و اعلام فرابورس مبنی بر عدم رعایت محدودیت های معاملاتی فوق، کارگزار ناظر موظف است مازاد اوراق بهادار خریداری‌شده را در اولین روز کاری بعد از انجام معامله، از طریق انجام حراج در نماد معاملاتی بازار عادی یا نمادی مجزا (حسب تشخیص فرابورس) به عموم عرضه نماید. درصورت عدم امکان فروش به دلیل توقف نماد معاملاتی، مازاد سهام یا حق تقدم خریداری شده، با اعلام فرابورس، به حالت مسدود درمی‌آید و خریدار حق هیچ گونه تصرف مالکانه‌ای (از جمله فروش، توثیق یا استفاده از حق رأی در مجامع عمومی ناشر) نسبت به اوراق بهادار مذکور را نداشته و کلیه خسارات و هزینه های ناشی از معامله مازاد اوراق بهادار از جمله کارمزدهای آن بر عهده وی خواهد بود.
بند ۱۱:
معاملات اوراق بهادار شرکت‌هایی که در تابلوهای بازار پایه درج گردیده اند، در تمامی جلسات رسمی معاملاتی به‌صورت حراج پیوسته و در محدوده دامنه نوسانی ۳ درصد در تابلو پایه زرد، ۲ درصد در تابلو پایه نارنجی و ۱ درصد در تابلو پایه قرمز نسبت به قیمت پایانی در آخرین جلسه معاملاتی برگزاری حراج پایانی قابل انجام است. انجام حراج پایانی در نمادهای معاملاتی تابلوهای”پایه زرد”، “پایه نارنجی” و “پایه قرمز”، با دامنه نوسان قیمتی ۲ برابر دامنه نوسان روزانه قیمتی نماد معاملاتی در بازار عادی و حداقل هفته ای یکبار، امکان‌پذیر است، مگر آنکه ناشر رویداد شرکتی داشته باشد.
تبصره ۱:
کشف قیمت با تصویب هیأت مدیره فرابورس می تواند مشروط به معامله حجم های مشخصی از سهام یا حق تقدم خرید سهام در طبقات قیمتی مختلف گردد. در صورت عدم رعایت شرایط مذکور، فرابورس معاملات را تأیید نمی نماید.
تبصره ۱ مکرر:
تعداد حراج پایانی در هر هفته حسب شرایط بازار با پیشنهاد فرابورس و تایید سازمان اعمال خواهد شد و تغییر دامنه نوسان برای هر ۱ از تابلوها حسب شرایط بازار با پیشنهاد فرابورس و تایید مدیریت نظارت بر بورس های سازمان اعمال خواهد شد.
تبصره ۲:
در هر جلسه رسمی معاملاتی در صورت وجود سفارش یا معامله مغایر با دامنه نوسان مجاز در آن جلسه، فرابورس ضمن عدم تأیید معاملات مذکور نسبت به حذف سفارش های غیرمجاز اقدام می نماید.
تبصره ۳:
حذف شد.
تبصره ۴:
انجام حراج ناپیوسته در موارد بازگشایی نمادهای معاملاتی، می تواند بدون در نظر گرفتن محدودیت تعداد حراج پایانی موضوع این ماده انجام شود.
تبصره ۵:
در خصوص معاملات اوراق بهادار در تابلوهای”پایه زرد”، “پایه نارنجی” و “پایه قرمز”، در صورتی که در روز تعیین شده امکان انجام حراج پایانی فراهم نباشد، انجام حراج پایانی به اولین جلسه رسمی معاملاتی بعد موکول می گردد.
تبصره ۶:
فعالیت بازارگردانی در خصوص نمادهای تابلوهای بازار پایه براساس ضوابطی که به تایید هیات مدیره فرابورس خواهد رسید مطابق دستورالعمل مربوطه امکان پذیر است. همچنین بازارگردان می تواند دامنه نوسان قیمتی نماد معاملاتی را تا ۲ برابر دامنه نوسان روزانه قیمتی نماد معاملاتی در بازار عادی، به شرطی که از محدودیت دامنه نوسان روزانه قیمتی در بازار ۲ فرابورس بیشتر نشود، افزایش دهد. همچنین بازارگردان می تواند قیمت مرجع نماد معاملاتی را ضمن اعلام به فرابورس تعیین نمایید.
بند ۱۲:
در بازار پایه فرابورس در صورت وجود زیرساخت فنی، اجرای مرحله گشایش تصادفی امکان پذیر است. در این صورت سایر زمان بندی های مقرر، متأثر از زمان اجرای مرحله گشایش تصادفی تغییر می یابد.
بند ۱۳:
معاملات عمده در بازار پایه بدون محدودیت دامنه‌ی نوسان روزانه قیمت حسب درخواست عرضه کننده بر اساس مقررات معاملات عمده موضوع فصل ۸ این دستورالعمل یا به صورت توافقی و با رعایت ضوابط مربوط به “شرایط متقاضیان خرید در معاملات عمده سهام و حق تقدم سهام در فرابورس‌ایران” مصوب مورخ ۱۳۹۱/۰۷/۱۰ و اصلاحات بعدی شورا انجام می‌شود.
تبصره:
درصورتی‌که بخشی از اوراق بهادار درج شده در بازار پایه دارای شرایط، امتیاز یا محدودیت معاملاتی بوده و بنا به تشخیص فرابورس، معامله آن در بازار خرد امکان‌پذیر نباشد، معاملات آن بخش با هر حجمی حسب درخواست عرضه‌کننده، به‌صورت عمده و بر اساس مقررات این دستورالعمل قابل انجام است.
بند ۱۴:
شرایط و فرایند معاملات عمده توافقی به شرح زیر است:
14-۱- رعایت ضوابط مربوط به “شرایط متقاضیان خرید در معاملات عمده سهام و حق تقدم سهام در فرابورس‌ایران” مصوب مورخ ۱۳۹۱/۰۷/۱۰ و اصلاحات بعدی شورا؛
14-۲- استفاده از روش تسویه نقدی بر اساس رویه جاری پایاپای یا استفاده از روش تسویه‌ی خارج از پایاپای با تأیید کمیته درج در موارد ذیل؛
الف) در صورت وجود طلب/ بدهی یا معاملات درون گروهی بین اشخاص حقوقی؛
ب) در صورت وجود طلب سود سهام اشخاص حقیقی از ناشر؛
تبصره ۱:
کارگزار مکلف است تأییدیه حسابرس و سایر اطلاعات و مستندات مورد درخواست فرابورس در خصوص بند ۲-۱۴ این ماده را جهت بررسی شرایط تسویه در اختیار فرابورس قرار دهد. در صورت عدم ارائه اطلاعات موضوع این ماده، فرابورس معاملات مذکور را تأیید نخواهد کرد.
تبصره ۲:
مبنای محاسبه مواعد زمانی ذکرشده در ضوابط مذکور، در خصوص معاملات توافقی، زمان ثبت پیشنهاد معاملات توافقی خواهد بود.
بند ۱۵:
ثبت آن دسته از نقل و انتقالات اوراق بهادار مندرج در دفتر ثبت سهام شرکت ها که صرفاً قبل از درج نام شرکت در فهرست بازار مربوطه صورت گرفته، در بازار پایه فرابورس امکان‌پذیر است. انتقال تمام یا آن بخش از طلب ناشی از نقل و انتقال مذکور، از حساب فروشنده به حساب خریدار (تهاتر حساب بین فروشنده و خریدار اوراق بهادار)، مشروط به تأیید این موضوع توسط هیئت‌مدیره ناشر و ارائه فرم تسویه‌ی خارج از پایاپای تکمیل‌شده توسط ایشان که مسئولیت های ناشی از انجام این نقل و انتقالات برای هیئت‌مدیره ناشر در فرم مذکور تصریح گردیده است، مجاز می‌باشد.
تبصره:
ناشر مکلف است به منظور درج نام شرکت در فهرست بازار مربوطه، لیست آخرین دارندگان سهام خود را در مقطع زمانی شمول ثبت نزد سازمان ارائه نماید.
بند ۱۶:
تمامی اطلاعات مربوط به معاملات با رعایت مفاد این دستورالعمل، آخرین ترکیب سهامداران بالای ۱ درصد ناشر و سایر اطلاعات نمادهای معاملاتی درج‌شده در بازار پایه در تارنمای مجزا قابل‌نمایش به عموم خواهد بود.
بند ۱۷:
تصمیم گیری در خصوص عدم‌تأیید معاملات در موارد تصریح نشده، بر اساس ماده ۲۰ این دستورالعمل صورت می پذیرد. علاوه بر آن در صورتی که بنا به تشخیص فرابورس معاملات انجام شده از لحاظ حجم یا قیمت غیرعادی تلقی شوند، فرابورس امکان عدم تایید معاملات را خواهد داشت. همچنین در صورت وقوع خطا در نحوه بازگشایی نماد معاملاتی و تاثیرپذیری معاملات از خطای مذکور، فرابورس معاملات را تایید نمی نماید. عدم رعایت تعهد اعطایی توسط ناشر، سهامدار/سهامداران عمده ناشر و مدیران آن به کمیته درج می تواند منجر به عدم تایید معاملاتی گردد که بر خلاف تعهدات ارائه شده می باشد.
تبصره:
عدم رعایت تعهد اعطایی توسط ناشر، سهامدار/سهامداران عمده ناشر و مدیران آن به کمیته درج حسب مورد تخلف محسوب می شود و مشمول مقررات ماده ۶۱ دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران خواهد بود و فرابورس مکلف است موضوع را جهت رسیدگی به مرجع ذی‌صلاح گزارش نماید.
بند ۱۸:
حذف شد.
بند ۱۹:
آن دسته از سهامدار/سهامداران عمده ای که مالکیت حداقل ۲۵ درصد از سهام ۱ ناشر در بازار پایه فرابورس را دارند برای عرضه بیش از ۲ درصد از کل سهام تحت مالکیت یا کنترل یا نفوذ خود در بازار عادی باید نسبت به اخذ تاییدیه کمیته درج اقدام نمایند. سایر سهامدار/سهامداران عمده که مالکیت کمتر از ۲۵ درصد و حداقل ۱ درصد از سهام ۱ ناشر در بازار پایه فرابورس را دارند، برای عرضه هر میزان از سهام تحت مالکیت یا کنترل یا نفوذ خود در بازار عادی باید نسبت به اخذ تاییدیه کمیته درج اقدام نمایند. همچنین عرضه سهام توسط سهامدار/سهامداران عمده ناشر در بازار بلوک بازار پایه فرابورس، صرفاً پس از اخذ تاییدیه کمیته درج و حسب مورد ارائه تعهد خریدار یا خریداران جدید مبنی بر اینکه در هر زمان که تصمیمی برای عرضه سهام خریداری شده اتخاذ نمودند، سهام مذکور را با هر تعداد اوراق بهادار که باشد صرفاً بر اساس روشی که کمیته درج تعیین می نماید، عرضه نمایند، امکان پذیر است. در صورت عدم رعایت این ماده، مدیرعامل فرابورس می تواند معاملات انجام‌شده را تأیید ننماید.
بند ۲۰:
فرابورس مکلف است حداکثر پس از ۱ سال از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل، مقررات و زیر ساخت فنی سامانه معاملات مبتنی بر مظنه را که در آن معاملات بر اساس اعلام مظنه بازارگردانان، کارگزار/معامله گران، صندوق های سرمایه گذاری و شرکت های تأمین سرمایه انجام می شود، فراهم نماید.
فصل ۵ – توقف و بازگشایی نماد معاملاتی:
بخش ۱ – توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی در بازارهای فرابورس :
ماده ۱۱:
نماد معاملاتی اوراق بهادار در موارد زیر توسط فرابورس متوقف میشود:
1. ۱ روز کاری قبل از برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام براساس اطلاعیه دعوت به مجمع منتشره توسط ناشر در سایت رسمی افشای اطلاعات ناشران ثبت شده نزد سازمان؛
2. ۱ روز کاری قبل از برگزاری جلسه هیأت مدیره ناشر جهت تصمیم‌گیری در خصوص تغییر سرمایه براساس اطلاعیه منتشره توسط ناشر در سایت رسمی افشای اطلاعات ناشران ثبت شده نزد سازمان ؛
تبصره:
در صورت وجود زیرساخت های فنی درخصوص بندهای فوق، فرابورس می تواند نماد معاملاتی اوراق بهادار را در روز برگزاری جلسات مذکور متوقف نماید.
ماده ۱۲:
حذف شد.
ماده ۱۲ مکرر:
نماد معاملاتی به‌صورت خودکار بلافاصله پس از ارسال اطلاعات با اهمیت موضوع ماده ۱۳ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبت شده نزد سازمان، به‌صورت زیر متوقف و بازگشایی می‌شود:
1. در صورتی که اطلاعات بااهمیت تا ۹۰ دقیقه قبل از پایان جلسه معاملاتی ارسال شود، نماد معاملاتی به‌طور خودکار، به مدت ۶۰ دقیقه متوقف می‌شود؛
2. در صورت افشای اطلاعات بااهمیت در ۹۰ دقیقه پایانی جلسه معاملاتی، نماد معاملاتی به‌طور خودکار متوقف شده و در جلسه معاملاتی بعد بازگشایی خواهد شد؛
3. در صورتی که اطلاعات با اهمیت در ساعت خارج از بازار منتشر شود، نماد معاملاتی در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد بازگشایی خواهد شد.
تبصره ۱:
در صورت عدم رعایت ضوابط افشای اطلاعات با اهمیت یا وجود هرگونه ابهام در انتشار اطلاعات با اهمیت، سازمان می‌تواند رأساً یا به پیشنهاد فرابورس، ضمن انتشار پیام شفاف‌سازی درخصوص دلایل توقف (فرم س-۵)، نماد ناشر را جهت رفع ابهام یا اصلاح اطلاعات منتشر شده حداکثر برای ۲ روز کاری متوقف نگه دارد. در صورت عدم رفع ابهام یا عدم اصلاح اطلاعات از سوی ناشر پس از مدت تعیین شده، سازمان مطابق فرم س-۶، ضمن افشا به عموم در خصوص عدم همکاری ناشر، بازگشایی نماد را به فرابورس اعلام می نماید.
تبصره ۲:
بازگشایی نماد مطابق ترتیبات ماده ۲۰ صورت می گیرد که با توجه به اطلاعات بااهمیت موضوع ماده ۱۳ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبت شده نزد سازمان، اگر در گروه (الف) قرار داشته باشد حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان و اگر در گروه (ب) قرار داشته باشد حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام می گیرد.
ماده ۱۲ مکرر ۱:
در صورتی که قیمت پایانی سهم طی ۵ روز معاملاتی متوالی در دامنه عادی نوسان قیمت، بیش از ۲۰ درصد افزایش یا کاهش داشته باشد، فرابورس موظف است در اولین زمان ممکن از لحاظ فنی نماد معاملاتی را به مدت ۶۰ دقیقه در وضعیت سفارش گیری نگه داشته و سپس انجام معاملات را آغاز نماید.
تبصره ۱:
حذف شد.
تبصره ۲:
افشای اطلاعیه شفاف سازی در خصوص نوسان قیمت سهام (ن-۲۲) توسط ناشر بصورت اختیاری می باشد.
تبصره ۳:
همزمان با وقفه معاملاتی بشرح فوق، معاملات کلیه اوراق بهادار مرتبط با آن نماد (حق تقدم سهام و اوراق مشتقه) نیز در وضعیت سفارش گیری قرار می گیرد.
تبصره ۴:
تغییرات قیمت و تعداد روزهای معاملاتی موضوع این ماده، توسط هیئت مدیره فرابورس قابل بازنگری است. در صورت بازنگری، حداقل ۵ روز کاری قبل از اجرا توسط فرابورس به بازار اعلام می شود.
تبصره ۵:
در صورتیکه در زمان توقف موضوع این ماده، ناشر اطلاعات بااهمیت منتشر کند، مطابق با ماده ۱۲ مکرر با آن رفتار خواهد شد.
تبصره ۶:
در صورت ایجاد وقفه معاملاتی در ۶۰ دقیقه پایانی جلسه معاملاتی، آغاز معاملات نماد در شروع جلسه معاملاتی بعد صورت خواهد گرفت.
تبصره ۷:
پس از وقفه معاملاتی، قیمت پایانی مبنای موضوع این ماده به قیمت پایانی در روز وقفه معاملاتی تغییر خواهد یافت.
ماده ۱۲ مکرر ۲:
در صورتی که قیمت پایانی سهم طی ۱۵ روز معاملاتی متوالی در دامنه عادی نوسان قیمت، بیش از ۵۰ درصد افزایش یا کاهش داشته باشد، فرابورس موظف است در اولین زمان ممکن از لحاظ فنی نماد معاملاتی را متوقف کرده و از ناشر درخواست برگزاری کنفرانس اطلاع رسانی نماید. نماد معاملاتی حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف نماد معاملاتی با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.
تبصره ۱:
حذف شد.
تبصره ۲:
ناشر موظف است اطلاعات حاصل از کنفرانس اطلاع رسانی را با رعایت ضوابط دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان و حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف نماد معاملاتی افشا نماید.
تبصره ۳:
در صورتی که ناشر کنفرانس اطلاع رسانی برگزار ننماید یا اطلاعات کنفرانس اطلاع رسانی را منتشر نکند، فرابورس موظف است مطابق فرم ف ب-۸ موضوع را به عموم افشا نماید.
تبصره ۴:
مسئولیت ارائه و افشای اطلاعات بر عهده مدیران شرکت (هیئت مدیره و مدیرعامل) بوده و تفویض آن به سایر اشخاص رافع مسئولیت آنان نمی باشد.
تبصره ۵:
فرابورس و ناشر ملزم هستند جهت برگزاری کنفرانس اطلاعرسانی به صورت تلفنی یا مجازی، بستری امن، عمومی و قابل اتکا جهت اطلاع اشخاص از مفاد کنفرانس فراهم نمایند.
تبصره ۶:
همزمان با توقف نماد معاملاتی، معاملات کلیه اوراق بهادار مرتبط با آن نماد از قبیل حق تقدم و اوراق مشتقه متوقف می شود.
تبصره ۷:
تغییرات قیمت و تعداد روزهای معاملاتی موضوع این ماده، توسط هیئت مدیره فرابورس قابل بازنگری است. در صورت بازنگری، حداقل ۵ روزکاری قبل از اجرا توسط فرابورس به بازار اعلام می شود.
تبصره ۸:
در صورتیکه در زمان توقف موضوع این ماده، ناشر اطلاعات بااهمیت منتشر کند، دامنه نوسان در زمان بازگشایی متناسب با طبقه اطلاعات با اهمیت منتشر شده (گروه الف یا ب) خواهد بود.
تبصره ۹:
درصورتی که طی مدت ذکر شده در این ماده، از انجام معاملات نماد به دلیل موضوع ماده ۱۲ مکرر ۱ جلوگیری شود، قیمت پایانی مبنای موضوع این ماده تغییر نخواهد کرد.
ماده ۱۲ مکرر ۳:
در صورتی که ظن دستکاری بازار (مبتنی بر اطلاعات یا معاملات) یا خرید و فروش متکی بر اطلاعات نهانی وجود داشته باشد، سازمان می تواند راساً یا به پیشنهاد فرابورس نماد معاملاتی ناشر را حداکثر به مدت ۵ روزکاری با اطلاع به بازار متوقف نماید(فرم س-۷). پس از دوره توقف، بازگشایی نماد مطابق ترتیبات ماده ۱۲ مکرر ۸ با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان خواهد بود.
ماده ۱۲ مکرر ۴:
در موارد ذیل سازمان می تواند طبق فرآیند شرح داده شده، راساً یا به پیشنهاد فرابورس نماد معاملاتی را تعلیق نماید.
1- ناشر اطلاعات با اهمیت موضوع ماده ۱۳ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان را به موقع افشا نکرده باشد.
2- ظن تقلب یا دستکاری در اطلاعات منتشره یا صورت های مالی ناشر وجود داشته باشد.
3- نیاز به بررسی وضعیت شفافیت اطلاعاتی ناشر وجود داشته باشد.
الف. در صورت بروز هر ۱ از موارد فوق، سازمان نماد معاملاتی را حداکثر ۱۰ روز کاری تعلیق نموده و بلافاصله به ناشر اعلام و مراتب را مطابق فرم س-۸ به عموم افشا می نماید. در صورتی که ناشر طی این مدت، اطلاعات درخواست شده را ارائه ننماید یا مطابق فرم ن-۲۴ پیشنهادی مبنی بر درخواست مهلت مشخص (حداکثر ۱۰ روز کاری) به سازمان ارائه نکند، سازمان می تواند ضمن اعلام بازگشایی نماد به فرابورس، به ناشر اخطار داده و مکاتبات را مطابق فرم س-۹ به عموم افشا نماید.
ب. در صورت ارسال اطلاعات درخواست شده به سازمان در دوره تعلیق، اطلاعات جدید به بازار اعلام و نماد معاملاتی در روز معاملاتی بعد بازگشایی می گردد.
ج. در صورت تأیید یا عدم تایید مهلت درخواستی ناشر یا نیاز به بررسی بیشتر موارد فوق، سازمان می تواند ضمن اطلاع به عموم (فرم س- ۱۲) حداکثر مهلت تعلیق نماد را تا ۲ دوره ۱۰ روزه کاری دیگر تمدید نماید.
د. در صورت عدم رفع دلایل تعلیق نماد معاملاتی پس از اتمام مهلت فوق، هیئت مدیره سازمان نسبت به تداوم تعلیق یا بازگشایی نماد معاملاتی به همراه اقدامات لازم جهت شفاف سازی تصمیم گیری خواهد نمود و نتایج مطابق با فرم های س-۱۳ یا س-۱۴ به اطلاع عموم خواهد رسید.
ه. در صورت موافقت هیئت مدیره سازمان با بازگشایی نماد به صورت “معامله تحت احتیاط”، نماد معاملاتی بازگشایی شده و به کارگزاران اعلام می شود که معاملات نماد پس از اخذ فرم “اطلاع از ابهام” (فرم س- ۱۱) امکان پذیر است.
تبصره ۱ مکرر:
مهلت قابل ارایه جهت تداوم تعلیق یا بازگشایی نماد در شرایط “معامله تحت احتیاط” حداکثر ۶ ماه از تاریخ تعلیق نماد معاملاتی خواهد بود.
تبصره ۱:
پس از رفع دلایل بندهای ۱ تا ۳ موضوع این ماده، با اعلام سازمان به عموم مطابق فرم س-۱۴، نماد معاملاتی ناشر از تعلیق خارج می شود و یا در صورتی که در شرایط معامله تحت احتیاط قرار داشته باشد، پس از انتشار فرم س- ۱۵ معاملات به حالت عادی بازگشته و تکمیل فرم “اطلاع از ابهام” ضرورت نخواهد داشت.
تبصره ۲:
در صورت عدم رفع دلایل بندهای ۱ تا ۳ موضوع این ماده پس از پایان مهلت ارایه شده از سوی هیئت مدیره سازمان، نماد معاملاتی ناشر تعلیق (در صورتی که در شرایط معامله تحت احتیاط قرار داشته باشد) و جهت اعلام لغو پذیرش بر اساس ترتیبات ماده ۴۲ دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، به فرابورس اعلام می گردد.
تبصره ۲ مکرر:
در صورتی که نماد معاملاتی ناشر در فاصله کمتر از ۲ سال (۲۴ ماه) برای مرتبه ۲ در شرایط “معامله تحت احتیاط” قرار گیرد، سازمان پس از پایان حداکثر مهلت مقرر در این ماده (۶ ماه از تاریخ تعلیق)، نماد معاملاتی ناشر را تعلیق و جهت اعلام لغو پذیرش ناشر بر اساس ترتیبات ماده ۴۲ دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، به فرابورس اعلام می گردد.
تبصره ۳:
در صورت عدم افشا یا ارائه اطلاعات در هرکدام از مهلت های مقرر در این ماده، سازمان علاوه بر اعلام به عموم، عبارت ذیل را در فرم های س-۹ و س-۱۱ قید می کند. “از این تاریخ به تخلفات احتمالی مدیران و ناشر مطابق قوانین و مقررات مربوطه رسیدگی می شود. چنانچه موضوع واجد وصف مجرمانه نیز باشد، مراتب در اجرای ماده ۵۲ قانون بازار اوراق بهادار از طریق مراجع قضایی کیفری پیگیری خواهد شد”.
تبصره ۴:
حذف شد.
تبصره ۵:
فرابورس موظف است فهرست ناشرانی که نماد آنها توسط سازمان تعلیق شده یا معاملات آن تحت احتیاط است را از طریق سایت رسمی خود به عموم اعلام نماید. این فهرست شامل نام و نماد معاملاتی ناشر، دلیل حضور در فهرست و اسامی اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل است.
تبصره ۶:
فرابورس موظف است نمادهای معاملاتی که با اعلام سازمان تعلیق شده اند را پس از اعلام سازمان، مطابق ترتیبات ماده ۱۲ مکرر ۸ بازگشایی نماید.
تبصره ۷:
دامنه نوسان نماد معاملاتی که به صورت تحت احتیاط امکان معامله خواهد داشت ۴۰ درصد دامنه نوسان در حالت عادی بوده و در صورتی که به تشخیص فرابورس داشتن بازارگردان برای گشایش نماد تحت احتیاط الزامی باشد شرایط و نحوه بازارگردانی توسط فرابورس تعیین می‌گردد.
تبصره ۸:
در صورتی که پس از تعلیق نماد معاملاتی، مبنای تصمیم به تعلیق منتفی گردد، سازمان بازگشایی نماد معاملاتی را با محدودیت دامنه نوسان به فرابورس اعلام می نماید.
ماده ۱۲ مکرر ۵:
فرابورس، ورقه بهادار ناشر پذیرفته شده را مطابق مواد ۳۹، ۴۰ مکرر، ۴۱ مکرر و ۴۲ دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران (شرکت سهامی عام) تعلیق یا لغو پذیرش می نماید
ماده ۱۲ مکرر ۶:
در صورتیکه معاملات اوراق بهادار مظنون به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت باشد، فرابورس می‌تواند ضمن اعلام به عموم نماد معاملاتی اوراق بهادار را متوقف نماید. بازگشایی نماد معاملاتی پس از بررسی‌های لازم، با محدودیت دامنه نوسان حداکثر ۱ روز معاملاتی خواهد بود.
ماده ۱۲ مکرر ۷:
بازگشایی نمادهای معاملاتی ورقه بهادار توسط فرابورس، مطابق ترتیبات ماده ۱۲ مکرر ۸ این دستورالعمل، طبق شرایط زیر انجام میشود:
1. حداکثر ۲ روز کاری پس از افشای تصمیمات مجمع عمومی عادی ناشر پذیرفته شده که تصمیمات آن تصویب صورت‌های مالی یا تقسیم سود باشد، حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان؛
2. حداکثر ۲ روز کاری پس از افشای تصمیمات مجمع عمومی عادی که موضوع آن سایر موارد غیر از بند ۱ باشد، حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان؛
3. حداکثر ۲ روز کاری پس از افشای تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده‌ای که تصمیمات آن منجر به تغییر سرمایه ناشر پذیرفته شده نگردد، حرا