ماده ۱ ـ به منظور سیاست گذاری، تعیین راهبردها، هم افزایی و هماهنگی میان دستگاه های اجرایی برای انجام اقدامات لازم در سطح ملی و منطقه ای و همچنین نظارت بر اقدامات اجرایی دستگاه ها به منظور کاهش آثار و پیامد های ناشی از وقوع پدیده گرد و غبار، ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار، که از این پس در این آیین نامه به اختصار ستاد ملی نامیده می شود، تشکیل می شود. ریاست ستاد مذکور بر عهده رییس سازمان حفاظت محیط زیست می باشد و معاونین مرتبط معاونت علمی و فناوری رییس جمهور، سازمان انرژی اتمی ایران، سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارتخانه های ارتباطات و فناوری اطلاعات، امورخارجه، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهادکشاورزی، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، کشور، نفت، نیرو و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در آن عضویت دارند. مصوبات ستاد ملی در چهارچوب قوانین مربوط با نظر اکثریت اعضا معتبر است و توسط رییس ستاد ابلاغ می شود.
ماده ۲ ـ دبیرخانه ستاد ملی، که از این پس در این آیین نامه به اختصار دبیرخانه نامیده می شود، در سازمان حفاظت محیط زیست مستقر و دبیر ستاد ملی توسط رییس سازمان حفاظت محیط زیست تعیین می شود.
ماده ۳ ـ کارگروه تخصصی ملی به ریاست دبیر ستاد ملی و متشکل از نمایندگان ثابت و معرفی شده دستگاه های عضو (حداقل در سطح مدیران کل)، با هدف پشتیبانی فنی از تصمیم گیری های ستاد ملی و بررسی و ارایه پیشنهاد درخصوص موضوعات زیر تشکیل می شود: ۱ ـ سیاست های پیشگیری، مدیریت، مقابله و سازگاری با پدیده گرد و غبار. ۲ ـ برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت اجرایی دستگاه های ذی¬ربط. ۳ ـ اقدامات اجرایی مرتبط بر اساس شرایط بوم شناختی (اکولوژیکی)، سرزمینی، اجتماعی و اقتصادی کانون های غبارخیز کشور. ۴ ـ سرمایه گذاری بخش غیردولتی، بهره گیری از فناوری های نوین و تقویت کمک نوآورها (استارت آپ). ۵ ـ طرح های الگویی اقتصادی ـ بوم شناختی (اکولوژیکی) بزرگ مقیاس در مناطق غبارخیز با مشارکت بخش های غیردولتی. ۶ ـ موارد ارجاعی از سوی ستاد ملی. ۷ ـ دستورالعمل های اجرایی مرتبط با آیین نامه. ۸ ـ پژوهش¬ها و مطالعات مورد نیاز. ۹ ـ آموزش، اطلاع رسانی و جلب مشارکت های مردمی. تبصره ـ کارگروه تخصصی ملی می تواند برای انجام وظایف محوله خود نسبت به تشکیل گروه های کاری مرتبط اقدام نماید.
ماده ۴ ـ کارگروه زیربنایی، توسعه روستایی، عشایری، شهری و آمایش سرزمین و محیط زیست شورای برنامه¬ریزی و توسعه استان، مسئولیت هماهنگی دستگاه¬های عضو و پیگیری اقدامات و اجرای مؤثر مصوبات ستاد ملی در سطح استان را بر عهده خواهد داشت. کارگروه مذکور علاوه بر وظایف موضوع ماده (۸) تصویب نامه شماره ۲۹۰۱۸/ت ۵۴۴۸۷ ها مورخ ۱۳۹۸/۳/۱۲، امور زیر را نیز بر عهده دارد: ۱ ـ بررسی و ارایه راهکارهای تعدیل و مقابله با پدیده خشکسالی، فرسایش خاک، بیابان¬زایی وگردوغبار. ۲ ـ نظارت و پایش مستمر روند گسترش یا کاهش وسعت کانون های غبارخیز و ارایه گزارش¬های مربوط از جمله به دبیرخانه ستاد ملی. ۳ ـ مدیریت شرایط اضطرار وقوع پدیده گرد و غبار و سایر آلودگی های محیطی. ۴ ـ ارایه گزارش مربوط به تأمین نیاز آبی تالاب های غبارخیز استان. ۵ ـ نظارت بر آموزش و اطلاع رسانی عمومی در خصوص آلودگی های محیطی و گرد وغبار. ۶ ـ نظارت بر حسن اجرای اقدامات اجرایی دستگاه¬های عضو ستاد ملی در سطح استان و ارایه گزارش به دبیرخانه ستاد مزبور.
ماده ۵ ـ وزارت راه و شهرسازی (سازمان هواشناسی کشور) موظف است سامانه هشدار و پیش آگاهی وقوع پدیده گرد و غبار را با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ظرف یک¬سال از تاریخ ابلاغ این آیین¬نامه راه¬اندازی نماید و داده¬ها و اطلاعات تولیدی آن را در اختیار دستگاه¬های عضو و دبیرخانه ستاد ملی قرار دهد و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مربوط را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید. دستگاه¬های عضو ستاد ملی موظفند ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین¬نامه، امکان دسترسی برخط به داده¬ها و اطلاعات مرتبط را برای سازمان هواشناسی کشور فراهم نمایند.
ماده ۶ ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است برنامه اجرایی حفاظت و بهره برداری پایدار از اراضی کشاورزی با منشأ گرد و غبار (غبارخیز) با رویکرد کشاورزی حفاظتی و به تفکیک نوع اقدام پیشگیرانه، مقابله ای و سازگارکننده با پدیده گردوغبار را در چهارچوب قوانین و مقررات و اعتبارات مصوب مربوط جهت تأیید به ستاد ملی ارایه و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید.
ماده ۷ ـ وزارت جهادکشاورزی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور) موظف است در اجرای مواد (۲۴) و (۲۷) قانون هوای پاک ـ مصوب ۱۳۹۶ ـ بر اساس وضعیت کانون های گرد و غبار داخلی کشور یا با بهره گیری از مشارکت مردم، برنامه اقدامات پیشگیرانه، مدیریتی، مقابله ای و سازگارکننده با پدیده گرد و غبار را در چهارچوب قوانین و مقررات و اعتبارات مصوب مربوط جهت تأیید به ستاد ملی ارایه نموده و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید.
ماده ۸ ـ سازمان حفاظت محیط زیست موظف است با همکاری وزارتخانه¬های کشور، راه و شهرسازی (سازمان هواشناسی کشور)، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیرو ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، نسبت به تدوین شیوه نامه اجرایی مدیریت شرایط اضطرار وقوع پدیده گرد و غبار اقدام و نتیجه را جهت بررسی و تصویب به ستاد ملی ارایه نماید. این شیوه نامه ملاک عمل کارگروه زیربنایی، توسعه روستایی، عشایری، شهری، آمایش سرزمین و محیط زیست شورای برنامه ریزی و توسعه استان جهت هماهنگی مدیریت شرایط اضطرار وقوع پدیده گردوغبار بوده و در عین برخورداری از وحدت رویه، باید نسبت به شرایط محلی استان های مختلف انعطاف پذیر باشد.
ماده ۹ ـ سازمان حفاظت محیط زیست موظف است در اجرای ماده (۱۲) قانون هوای پاک ـ مصوب ۱۳۹۶ ـ و تبصره ماده (۳) قانون حفاظت از خاک ـ مصوب ۱۳۹۸ ـ ظرف یک-سال از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، شیوه نامه ملاحظات محیط زیستی توسعه و بهره برداری از معادن کشور از حیث میزان آلایندگی و حساسیت مناطق نسبت به پدیده گرد و غبار را با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان زمین شناسی کشور) تدوین و جهت بررسی و تصویب به ستاد ملی ارایه نماید.
ماده ۱۰ ـ سازمان حفاظت محیط زیست موظف است بر اساس وضعیت کانون های گرد و غبار کشور که در مناطق تحت مدیریت این سازمان قرار دارند، برنامه اقدامات پیشگیرانه، مدیریتی، مقابله ای و سازگارکننده با پدیده گرد و غبار جهت مدیریت، حفاظت و بهره برداری پایدار از مناطق یاد شده را در چهارچوب قوانین و مقررات و اعتبارات مصوب مربوط جهت تأیید به ستاد ملی ارایه نموده و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید.
ماده ۱۱ ـ سازمان حفاظت محیط زیست در اجرای ماده (۲) قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب های کشور ـ مصوب ۱۳۹۶ ـ و ماده (۲۵) قانون هوای پاک موظف است ضمن اولویت بندی تالاب های با منشأ گردوغبار بر اساس میزان حساسیت آنها به وقوع این پدیده و تعیین نیاز آبی آن ها تحت شرایط مختلف ترسالی، عادی و خشکسالی با همکاری وزارت نیرو، نسبت به پایش تامین نیاز آبی این تالاب ها در چهارچوب ماده (۴) آیین نامه جلوگیری از تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب ها موضوع تصویب نامه شماره ۱۵۷۴۰۸/ت ۵۵۰۹۶ هـ مورخ ۱۳۹۷/۱۱/۲۷ و اصلاح بعدی آن با بهره گیری از ظرفیت کارگروه ماده (۴) این آیین نامه اقدام نماید
. ماده ۱۲ ـ سازمان حفاظت محیط زیست موظف است با هماهنگی و همکاری وزارت امور خارجه و سایر دستگاه های اجرایی مرتبط و با بررسی کارشناسی وضعیت کانون های خارجی فعلی و بالقوه تاثیرگذار بر کشور، نسبت به تهیه مستندات فنی درخصوص نوع و میزان تاثیرگذاری کانون های یادشده، اثرات مستقیم و غیرمستقیم ناشی از این کانون ها و راهکارهای پیشنهادی جهت همکاری در پایش، پیش هشدار، پیشگیری و یا مقابله با آنها اقدام نماید. همچنین سازمان یادشده موظف است برنامه اقدامات پیشنهادی حاصل از بررسی های یادشده را در چهارچوب قوانین و مقررات و اعتبارات مصوب مربوط برای تعیین سیاست ها و پیگیری های مقتضی به ستاد ملی ارایه نموده و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید.
ماده ۱۳ ـ وزارت نیرو موظف است با اعمال مصوبات کارگروه ملی سازگاری با کم آبی موضوع تصویب¬نامه شماره ۱۵۸۹۶۹ / ت ۵۵۰۹۲ هـ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۱۲، اقدامات و طرح های توسعه منابع آب خود را به گونه ای برنامه ریزی نماید که از توسعه و تشدید وضعیت کانون های تولید گردوغبار کشور جلوگیری به عمل آید.
ماده ۱۴ ـ وزارت نیرو موظف است با هماهنگی و همکاری وزارت امور خارجه، سازمان حفاظت محیط زیست و سایر دستگاه های اجرایی ذی¬ربط، گزارش وضعیت طرح های توسعه منابع آب کشورهای همسایه از جهت میزان تاثیرگذاری این طرح ها بر کانون های خارجی و داخلی فعلی و بالقوه اثرگذار بر کشور را ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ این آیین نامه تهیه و جهت تعیین سیاست ها و پیگیری های مقتضی به ستاد ملی ارایه نماید و بر این اساس دستگاه¬های مسئول گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب ستاد ملی را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال کنند
. ماده ۱۵ ـ وزارت نیرو موظف است ضمن تشریح آخرین وضعیت ارتقا و نوسازی شبکه انتقال و توزیع برق کشور در برابر اثرات پدیده گرد و غبار، برنامه اقدامات پیش رو برای اتمام این عملیات در مناطق متأثر از این پدیده را در چهارچوب قوانین و مقررات و اعتبارات مصوب مربوط جهت تأیید به ستاد ملی ارایه نموده و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید.
ماده ۱۶ ـ وزارت امور خارجه موظف است ضمن توسعه فرایندها و ظرفیت¬های بین¬ المللی ایجاد شده، اقدامات دستگاه¬ها جهت اجرای سیاست¬ها و تصمیمات اتخاذ شده ستاد ملی و بهره¬گیری حداکثری از ظرفیت¬های بین¬المللی ایجاد شده را حمایت و تسهیل نموده و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید
. ماده ۱۷ ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است در جهت پیشگیری از آسیب های سلامت گرد و غبار، سازگاری و حفظ سلامت مردم در مناطق تحت تأثیر، برنامه اقدامات پیشگیرانه و مقابله ای مربوط را در چهارچوب قوانین و مقررات و اعتبارات مصوب مربوط جهت تأیید به ستاد ملی ارایه نموده و گزارش وضعیت پیشرفت اقدامات مصوب را هر شش ماه یکبار به دبیرخانه ارسال نماید.
ماده ۱۸ ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در تهران و مراکز استان ها و همچنین سایر رسانه های دولتی موظفند در چهارچوب ماده (۲۸) قانون هوای پاک برنامه های مرتبط با ظرفیت سازی، آموزش و آگاهی بخشی عمومی مربوط به پدیده گردوغبار را اطلاع رسانی کنند.
ماده ۱۹ ـ سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط، منابع مالی مورد نیاز برنامه های اجرایی پیشگیرانه، اصلاحی، مقابله ای و سازگار کننده کانون های گرد و غبار کشور و جلوگیری از توسعه آنها را براساس پیشنهاد دستگاه های اجرایی ذی¬ربط در قالب برنامه هایی که به تأیید ستاد ملی رسیده است، در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی نماید.
ماده ۲۰ ـ استانداران موظفند پروژه های استانی پیشگیرانه، مدیریتی، مقابله ای و سازگارکننده با پدیده گرد و غبار استان را به عنوان پروژه های اولویت دار در شورای برنامه ریزی و توسعه استان جهت تصمیم گیری برای تأمین اعتبار از محل اعتبارات طرح های استانی را پیگیری و مورد حمایت قرار دهند
. ماده ۲۱ ـ ستاد ملی مسئول نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه است. این امر نافی نظارت ذاتی دستگاه ها بر اقدامات و عملیات اجرایی آنها نمی باشد. کلیه دستگاه های اجرایی عضو موظف به همکاری و ارایه گزارش شش ماهه در خصوص عملکرد اقدامات تعیین شده در ستاد ملی می¬باشند. ستاد ملی موظف است به صورت سالانه گزارشی از اقدامات دستگاه های اجرایی و عملکرد خود را به هیأت وزیران ارایه نماید. ماده ۲۲ ـ تصویب¬نامه شماره ۴۷۳۶۲/ت ۵۳۲۲۷ هـ مورخ ۱۳۹۵/۴/۲۶ لغو می شود.