فصل اول ـ کلیات
ماده ۱ ـ در جهت کمک به تقلیل آلاینده‌های زیست محیطی و جلوگیری از تخریب محیط زیست و حفظ و حمایت از محیط زیست و به منظور حفاظت، احیاء و بهره‌برداری پایدار از محیط‌زیست، منابع طبیعی و تنوع زیستی، صندوق ملی محیط زیست که در این اساسنامه به اختصار، صندوق نامیده می‌شود، تأسیس می‌شود.
ماده ۲ ـ صندوق مؤسسه عمومی غیردولتی وابسته به سازمان حفاظت محیط زیست است که دارای شخصیت حقوقی مستقل و استقلال مالی و اداری بوده و مطابق مفاد این اساسنامه و قوانین و مقررات ناظر بر مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی فعالیت می‌نماید.
تبصره ـ صندوق می‌تواند در صورت نیاز، با رعایت قوانین و مقررات، نسبت به تأسیس مؤسسه اعتباری و یا شرکتهای تابع با شخصیت حقوقی، مالی و اداری مستقل اقدام نماید.
ماده ۳ ـ حوزه فعالیت صندوق سراسر کشور و مرکز اصلی آن در تهران است و بنا به ضرورت می‌تواند در نقاط دیگر کشور شعبه یا نمایندگی دایر نماید.
تبصره ـ به استناد تبصره (۵) ماده (۶۹) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، حق استفاده از یک باب ساختمان پلاک ثبتی (۷۴/۲۳۶۸۰) بخش (۱۱) تهران به آدرس سعادت آباد، بلوار دریا، خیابان صرافها، کوچه ۳۵، پلاک ۳۶ برای مدت سی سال به صندوق واگذار می‌شود.
فصل دوم ـ منابع تأمین اعتبار و موضوع فعالیت صندوق
ماده ۴ ـ تأمین اعتبار اولیه صندوق با تخصیص مبلغ ده میلیارد (۱۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال و سپس نهایتاً تا مبلغ پنجاه میلیارد (۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال از محل ردیف ۳۷ ـ ۵۵۰۰۰۰ جدول شماره (۹) قانون بودجه سال ۱۳۹۳ کل کشور صورت می‌گیرد. سایر منابع تأمین اعتبار صندوق جهت انجام فعالیت‌ها به قرار زیر است:
۱ ـ کمک‌های دولتی در چارچوب قوانین و مقررات
۲ ـ کمک‌ها و هدایای اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی داخلی
۳ ـ کمک‌ها و هدایای خارجی و بین‌المللی
۴ ـ درآمد ناشی از گردش مالی و فعالیتهای صندوق و واحدهای تابع بعد از وضع هزینه‌های قانونی
۵ ـ سایر درآمدها و منابع مالی در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط
تبصره ۱ ـ سرمایه صندوق با رعایت قوانین و مقررات مربوط قابل افزایش است.
تبصره ۲ ـ به منظور تأمین و تحقق اهداف قانونی از تشکیل صندوق، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور هر ساله نسبت به تأمین اعتبارات لازم برای کمک به صندوق از محل بودجه عمومی کشور با رعایت ماده (۳) قانون مدیریت خدمات کشوری اقدام خواهد نمود.
ماده ۵ ـ موضوع و حدود عملیات صندوق با رعایت قوانین و مقررات مربوط به شرح زیر می‌باشد:
۱ ـ تأمین و تجهیز منابع مالی از محل‌های پیش‌بینی شده در قانون در جهت تحقق اهداف قانونی تشکیل صندوق
۲ ـ اعطای تسهیلات مالی به کارخانجات، کارگاه‌ها و به طور کلی هرگونه منابع آلاینده در جهت کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی
۳ ـ اعطای تسهیلات مالی برای جلوگیری از تخریب محیط زیست از طریق حفظ، احیاء و مدیریت تنوع زیستی (شامل زیستگاه، زیست بوم، گونه و ژن)
۴ ـ حمایت مالی و همکاری در طرح‌ها و پروژه‌های زیست محیطی و طرح‌های اکوتوریسم
۵ ـ حمایت مالی و همکاری در طرح‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی جهت بهبود شرایط زیست محیطی
۶ ـ اعطای تسهیلات مالی به مخترعین و محققین محیط زیست در جهت گسترش و تکمیل تحقیقات برای تولید انبوه و استفاده عمومی از تجهیزات کنترل و کاهش آلودگی
ماده ۶ ـ صندوق می‌تواند در موارد خاص با جلب همکاری بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و با استفاده از منابع مالی آنها در جهت اعطای تسهیلات زیست محیطی به متقاضیان براساس مقررات عملیات بانکی اقدام و در بازپرداخت اقساط وام متقاضیان به بانک‌ها و مؤسسات مذکور تسهیلات و حمایت‌های مالی را از منابع صندوق به عمل آورد.
ماده ۷ ـ صندوق می‌تواند از طریق شرکت‌ها و مؤسسات بیمه، امکانات و شرایط لازم را برای بیمه کردن دام، باغات و محصولات کشاورزی در مقابل خسارت ناشی از جانوران وحشی حمایت شده و در معرض خطر فراهم و حق بیمه مربوط را از محل منابع و اعتبارات صندوق پرداخت نماید.
فصل سوم ـ ارکان
ماده ۸ ـ صندوق دارای ارکان زیر است:
۱ ـ مجمع عمومی
۲ ـ هیأت مدیره
۳ ـ مدیرعامل
۴ ـ بازرس
ماده ۹ ـ مجمع عمومی بالاترین مرجع سیاستگذاری و تصمیم‌گیری صندوق می‌باشد و اعضای آن عبارتند از معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر امور خارجه و معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور. ریاست مجمع عمومی بر عهده معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌باشد.
ماده ۱۰ ـ وظایف و اختیارات مجمع عمومی عبارت است از:
۱ ـ تعیین خط‌مشی کلی و سیاست‌های اجرایی صندوق
۲ ـ بررسی، اظهارنظر و اتخاذ تصمیم نسبت به صورت‌های مالی صندوق پس از استماع گزارش هیأت مدیره و بازرس قانونی صندوق
۳ ـ بررسی و تصویب بودجه پیشنهادی هیأت مدیره
۴ ـ پیشنهاد اعتبارات مورد نیاز برای کمک به صندوق به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور
۵ ـ نصب و عزل اعضای هیأت مدیره به پیشنهاد رئیس مجمع
۶ ـ تصویب آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و سایر آیین‌نامه‌های مورد نیاز صندوق با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۷ ـ تصویب تشکیلات صندوق با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۸ ـ تعیین حقوق و مزایای اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل و نیز حق‌الزحمه بازرس قانونی با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۹ ـ اتخاذ تصمیم نسبت به مطالبات مشکوک‌الوصول یا غیرقابل وصول براساس پیشنهاد هیأت مدیره با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۱۰ ـ اتخاذ تصمیم در مورد ارجاع دعاوی به داوری و همچنین صلح و سازش و استرداد دعاوی از مراجع ذی‌صلاح با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۱۱ ـ اتخاذ تصمیم درخصوص ادغام یا انحلال مؤسسات و شرکتهای زیر مجموعه بنا به پیشنهاد هیأت مدیره با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۱۲ ـ اتخاذ تصمیم نسبت به خرید، فروش یا واگذاری اموال غیرمنقول
۱۳ ـ اتخاذ تصمیم درخصوص سرمایه‌گذاری و مشارکت با سایر اشخاص حقیقی و حقوقی
۱۴ ـ اتخاذ تصمیم در مورد اصلاحات یا تغییرات اساسـنامه و پیشنهاد آن به هیأت‌وزیران جهت تصویب
۱۵ ـ اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادهای هیأت مدیره و سایر ارکان در راستای اهداف صندوق
۱۶ ـ انجام سایر وظایف و تکالیفی که در این اساسنامه ذکر شده است.
ماده ۱۱ ـ هیأت مدیره صندوق مرکب از پنج نفر افراد صلاحیتدار و متخصص در امور مختلف محیط‌زیست، اقتصاد، مالی، حقوقی و بانکداری می‌باشد که برای مدت دو سال با انتخاب مجمع عمومی و حکم رئیس مجمع عمومی منصوب می‌شوند.
تبصره ۱ ـ هیأت مدیره از بین خود یک رئیس و یک نایب رئیس انتخاب می‌نماید.
تبصره ۲ ـ جلسات هیأت مدیره حسب دعوت رئیس هیأت مدیره حداقل ماهی یک بار تشکیل و جلسات آن با حضور حداقل سه نفر از اعضاء رسمیت می‌یابد. تصمیمات هیأت مدیره با آرای سه نفر معتبر و لازم‌الاجراء می‌باشد.
تبصره ۳ ـ پس از پایان دوره تصدی تا زمان انتصاب هیأت مدیره جدید، هیأت‌مدیره سابق به فعالیت ادامه خواهد داد.
تبصره ۴ ـ در صورت استعفاء و یا عزل هر یک از اعضای هیأت مدیره، مدت تصدی مسئولیت عضو جدید همزمان با سایر اعضاء پایان می‌پذیرد.
تبصره ۵ ـ حداقل سه نفر از اعضای هیأت مدیره به صورت عضو موظف فعالیت می‌نمایند.
ماده ۱۲ ـ وظایف و اختیارات هیأت مدیره عبارتند از:
۱ ـ اجرای مفاد اساسنامه و تصمیمات مجمع عمومی
۲ ـ تدوین آیین‌نامه‌های اداری، مالی، استخدامی و سایر آیین‌نامه‌ها و مقررات مورد نیاز صندوق بر حسب مورد و ارجاع به مجمع عمومی برای تصویب
۳ ـ تنظیم برنامه‌ها و خط‌مشی صندوق و پیشنهاد آن جهت تصویب در مجمع عمومی
۴ ـ تهیه و تنظیم گزارش عملکرد سالانه، صورت‌های مالی و ارایه آن به بازرس و مجمع عمومی
۵ ـ اتخاذ تصمیم در مورد وصول منابع اعتباری و مطالبات صندوق
۶ ـ ارایه هرگونه پیشنهاد جهت تغییر یا اصلاح اساسنامه به مجمع عمومی به منظور طرح در مراجع ذی‌ربط
۷ ـ نظارت بر حسن انجام امور صندوق و عملکرد مدیرعامل
۸ ـ انتخاب بانک عامل.
ماده ۱۳ ـ نصب و عزل مدیرعامل توسط رئیس مجمع عمومی انجام می‌شود. رئیس مجمع عمومی از بین اعضای هیأت مدیره یک نفر را به مدت دو سال به عنوان مدیرعامل انتخاب و منصوب می‌نماید و انتخاب مجدد وی بلامانع است.
ماده ۱۴ ـ وظایف مدیرعامل به شرح زیر می‌باشد:
۱ ـ افتتاح حساب و سپرده نزد بانک عامل در ارتباط با اهداف و وظایف صندوق
۲ ـ انعقاد قراردادهای سرمایه‌گذاری، مشارکت و همکاری با سایر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و مالی در چارچوب اختیارات مدیرعامل
۳ ـ اسـتیفای حقوق صـندوق و طرح دعـوا و دفاع در مراجـع قضـایی و پاسـخگویی به دعاوی مطرح شده علیه صندوق در مراجع قضایی، شبه قضایی، اداری، ثبتی و انتظامی
۴ ـ انتخاب وکیل با حق توکیل به غیر و عنداللزوم اعزام نمایندگان قضایی
۵ ـ پیشنهاد هرگونه مصالحه و یا ارجاع به داوری به هیأت مدیره جهت تصمیم‌گیری و ارجاع به مجمع عمومی با رعایت قوانین و مقررات مربوط
۶ ـ مبادرت به هرگونه اقدامی که در چارچوب قوانین و مقررات تأسیس صندوق و پیشبرد اهداف صندوق ضروری می‌باشد.
۷ ـ تدوین و تنظیم بودجه پیشنهادی حسب سیاست‌ها و خط‌مشی کلی صندوق و تنظیم گزارش عملکرد و سود و زیان و گزارش تفریغ بودجه سالانه صندوق و ارایه آن به هیأت مدیره
۸ ـ انجام امور اداری و مالی و عملیات موضوع صندوق و اجرای مصوبات هیأت‌مدیره و مجمع عمومی
تبصره ـ مدیرعامل اختیارات لازم غیر از آنچه را که بر عهده هیأت مدیره و مجمع عمومی می‌باشد، برای اداره امور صندوق عهده‌دار می‌باشد.
ماده ۱۵ ـ مدیرعامل در برابر هیأت مدیره پاسخگو و مسئول می‌باشد. هیأت مدیره می‌تواند بخشی از اختیارات و وظایف خود را به مدیرعامل تفویض نماید.
ماده ۱۶ ـ صندوق دارای بازرس می‌باشد که برای مدت دو سال توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شود.
ماده ۱۷ ـ بازرس صندوق طبق قوانین و مقررات مربوط اعمال نظارت نموده و ضمن رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان، گزارش لازم را به مجمع عمومی ارایه خواهد نمود. صندوق می‌تواند در صورت لزوم از خدمات حسابداران ذی‌صلاح رسمی نیز استفاده نماید.
فصل چهارم ـ سایر مقررات
ماده ۱۸ ـ سال مالی صندوق از اول فروردین ماه هر سال آغاز و تا آخر اسفند همان سال پایان می‌پذیرد.
تبصره ـ اولین سال مالی صندوق از تاریخ تشکیل صندوق تا پایان اسفندماه همان سال خواهد بود.
ماده ۱۹ ـ اسناد، اوراق مالی و تعهدآور و قراردادهای مربوط به معاملات صندوق با امضای ثابت مدیرعامل و یکی از اعضای هیأت مدیره (رئیس یا نایب رئیس) به همراه مهر صندوق معتبر خواهد بود. امضای چک‌ها از محل اعتبارات عمومی باید به امضای ذی‌حساب نیز برسد.
تبصره ـ مکاتبات صندوق با امضای مدیرعامل انجام می‌شود. مدیرعامل می‌تواند حق امضای خود درخصوص مکاتبات را در حدود مقررات و آیین‌نامه‌های مصوب به هر یک از کارکنان صندوق تفویض نماید و این امر نافی مسئولیت مدیرعامل نمی‌باشد.
ماده ۲۰ ـ نحوه تطبیق وضعیت استخدامی آن دسته از کارکنان رسمی ـ پیمانی سازمان حفاظت محیط‌زیست که به صندوق انتقال می‌یابند به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد هیأت مدیره به تصویب مجمع عمومی می‌رسد.
ماده ۲۱ ـ هرگونه تغییر در اساسنامه بنا به پیشنهاد مجمع‌عمومی به تصویب هیأت‌وزیران خواهد رسید.
ماده ۲۲ ـ این اسـاسنامه جایگزین اسـاسنامه موضوع تصویب‌نامه شماره ۳۲۳۷۸/ت ۳۳۳۳۹ هـ مورخ ۱۳۸۴/۶/۱۲ و اصلاحیه شماره ۱۶۷۸۸۵/ت ۳۹۲۵۷ هـ مورخ ۱۳۸۷/۹/۱۸ می‌گردد.