قسمت اول ) اصولی که باید در ایجاد روابط مشورتی به کار رود
اصول ذیل باید در ایجاد روابط مشورتی با سازمان های غیردولتی به کار گرفته شوند:
1. سازمان باید در ارتباط با موضوعات مطروحه در حوزه صلاحیت شورای اقتصادی و اجتماعی و نهادی فرعی آن فعالیت داشته باشد.
۲. اهداف و منویات سازمان باید با روح، اهداف و اصول منشور ملل متحد تطابق داشته باشند.
۳. سازمان باید تعهد کند که از کار ملل متحد حمایت خواهد کرد و دانش مربوط به اصول و فعالیتهای ملل متحد را هماهنگ با اهداف، منویات، ماهیت و دامنه صلاحیت و فعالیت های خود ارتقا خواهد بخشید.
۴. واژه «سازمان» جهت اشاره به سازمانهای غیردولتی در سطوح ملی، زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای یا بین‌المللی به کار می‌رود مگر این که به‌وضوح به گونه‌ای‌دیگر مطرح شود.
۵. روابط مشورتی را می‌توان با سازمانهای بین‌المللی، منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و ملی، مطابق با منشور ملل متحد، و اصول و معیارهای مطرح‌شده در این قطعنامه برقرار نمود. کمیته، در بررسی تقاضاهای مقام مشورتی، باید تا حد امکان مشارکت سازمانهای غیردولتی را از تمام مناطق جهان، وبه‌خصوص از کشورهای در حال توسعه، تضمین نماید، تا در امر دست‌یابی به همکاری عادلانه، متوازن، مؤثر و اصیل سازمانهای غیردولتی از تمام نواحی‌و مناطق جهان کمک کند. همچنین کمیته باید توجه خاصی به آن دسته از سازمانهای غیردولتی داشته باشد که تخصص یا تجربه خاصی دارند و شورامایل به استفاده از تخصص با تجربه آنها می‌باشد.
۶. مشارکت بیشتر سازمانهای غیردولتی از کشورهای در حال توسعه در اجلاسهای بین‌المللی که توسط ملل متحد برگزار می‌شود باید تشویق گردد.
۷. شرکت بیشتر سازمانهای غیردولتی از کشورهای در حال توسعه باید تشویق شود.
۸. درخواست سازمانهای منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و ملی شامل سازمانهایی که به یک سازمان بین‌المللی دارای مقام مشورتی ملحق شده‌اند به شرطی که‌بتوانند ثابت نمایند که برنامه کاری آنان در ارتباط مستقیم با اهداف و منویات ملل متحد است، قابل‌پذیرش است، و در مورد سازمانهای ملی نیز این‌پذیرش ممکن است بعد از مشورت با دولت عضو مورد نظر صورت پذیرد. در صورتی که دولت عضو مربوطه نظراتی در این خصوص داشت، این نظرات‌باید به سازمان غیردولتی درخواست‌کننده منعکس شود که آن سازمان به نوبه خود فرصت خواهد داشت تا از طریق کمیته سازمانهای غیردولتی نسبت‌به ارایه پاسخهای مناسب در قبال نظرات مطروحه اقدام نماید.
۹. سازمان باید دارای جایگاه شناخته‌شده‌ای در حوزه خاص صلاحیت خود، یا دارای یک ویژگی معرف باشد. در صورتی که چند سازمان با اهداف، منافع‌و نظرات اساسی مشابه در یک زمینه خاص وجود داشته باشد، به منظور مشاوره با شورا یک کمیته یا یک نهاد مشترک تشکیل دهند و آن کمیته یا نهادمجاز شود تا چنین مشاوره‌ای برای آن گروه به طور کلی انجام دهد.
۱۰. سازمان باید دارای یک اداره مرکزی معین با یک مقام اجرایی باشد. سازمان باید دارای یک اساسنامه که به صورت دمکراتیک به تصویب رسیده‌باشد، بوده و یک نسخه از آن نزد دبیر کل ملل متحد به ودیعه گذاشته می‌شود و در این اساسنامه باید تعیین سیاست به وسیله یک کنگره، کنفرانس یانهاد نمایندگی دیگر را در نظر گرفته شده باشد و وجود یک ارگان اجرایی مسئول در قبال نهاد سیاست‌گذاری را پیش‌بینی کرده باشد.
۱۱. سازمان باید مجاز باشد از طریق نمایندگان مجاز از سوی اعضای خود سخن گوید. در صورت درخواست، مدرک چنین اختیاری باید ارائه شود.
۱۲. سازمان باید یک ساختار نمایندگی داشته و دارای سازوکارهای مقتضی برای پاسخگویی به اعضای خود باشد که این اعضاء به نوبه خود از طریق‌اعمال حق رأی یا دیگر فرایندهای مناسب دمکراتیک و سیاست‌گذاری شفاف، به طور مؤثر اعمال نظارت خواهد کرد. به منظور تحقق اهداف این‌ترتیبات، هر سازمانی که به‌وسیله یک توافق دولتی یا بین‌دولی تأسیس نشده باشد، یک سازمان غیردولتی محسوب می‌شود، از جمله سازمانهایی که‌اعضای معرفی شده از سوی مقامات دولتی را می‌پذیرند، به این شرط که چنین اعضایی در بیان آزادانه دیدگاههای آن سازمان دخالت نکند.
۱۳. منابع اصلی سازمان می‌بایست عمدتاً از کمکهای وابستگان ملی یا دیگر اجزای تشکیل‌دهنده یا از طریق اعضای منفرد تأمین شود. در مواردی که‌کمکهای داوطلبانه دریافت شده باشند، مقادیر و نام اهداکننده آنها باید صادقانه به کمیته سازمانهای غیردولتی شورا اعلام شوند. اما در صورتی که معیارفوق اجرا نشده باشد و سازمان از منابع دیگری تأمین مالی شده باشد، باید دلایل متقاعدکننده خود را مبنی بر عدم پذیرش ملزومات ذکر شده در این‌بند ارائه دهد. هر گونه کمک مالی یا سایر انواع حمایتهای مستقیم یا غیرمستقیم از یک دولت به سازمان باید از طریق دبیر کل، به کمیته اعلام شود و دردفاتر ثبت مالی و دیگر دفاتر سازمان ثبت شود و به اهداف منطبق با اهداف ملل متحد اختصاص یابد.
۱۴. در ایجاد رابطه مشورتی با یک سازمان غیردولتی، شورا توجه خواهد نمود که آیا حوزه فعالیت سازمان کلاً یا غالباً در حوزه یک کارگزاری تخصصی‌است یا خیر، و آیا در صورتی که با یک آژانس تخصصی ترتیبات مشورتی دارد یا ممکن است داشته باشد، این درخواست مورد پذیرش واقع خواهد شد یاخیر.
۱۵. اعطاء، تعلیق و پس گرفتن مقام مشورتی، و نیز تعبیر و تفسیر هنجارها و تصمیم‌های مربوط به این موضوع حق انحصاری دولتهای عضو است که ازطریق شورای اقتصادی و اجتماعی و کمیته سازمانهای غیردولتی اعمال می‌شود. یک سازمان غیردولتی که برای یک مقام مشورتی خاص یا عام یا ذکرنام خود در روستر، درخواست می‌کند، برای پاسخگویی به هر گونه اعتراضی که در کمیته مطرح می‌شود، قبل از اتخاذ تصمیم در کمیته باید فرصت‌پاسخگویی داشته باشد.
۱۶. مفاد قطعنامه حاضر باید در کمیسیونهای منطقه‌ای ملل متحد و نهادهای فرعی آنان قابلیت اجرا دارد (با اعمال تغییرات لازم mutatismutandis).
۱۷. در به رسمیت شناختن رابطه همکاری میان ملل متحد و سازمانهای غیردولتی، شورای اقتصادی اجتماعی با مشورت با کمیته سازمانهای‌غیردولتی و برای ایجاد سهولت در امر کمکهای سازمانهای غیردولتی به کار ملل متحد بازنگری ترتیبات مشورتی را در صورت لزوم، و با مؤثرترین روش‌ممکن، لحاظ خواهد کرد.
قسمت دوم ) اصول حاکم بر ماهیت ترتیبات مشورتی
۱۸. در منشور ملل متحد، میان مشارکت بدون حق رأی در رایزنی‌های شورا و ترتیبات مشورتی تفاوتی فاحش وجود دارد. در مواد ۹۷ و ۷۰، مشارکت‌فقط در مورد دولتهای غیرعضو در شورا و کارگزاریهای تخصصی به کار می‌رود. ماده ۷۱، که در مورد سازمانهای غیردولتی کاربرد دارد، برای ترتیبات‌مناسب در امر مشاوره منظور شده است. این وجه تمایز که به طور عمد در منشور ایجاد شده است، اساسی است و ترتیبات برای مشاوره نباید به‌نحوی‌باشند که برای سازمانهای غیردولتی حقوق یکسانی در زمینه مشارکت نظیر آنچه که برای دولتهای غیرعضو در شورا یا کارگزاریهای تخصصی ملل متحددر نظر گرفته شده، بوجود آورد.
۱۹. ترتیبات نباید طوری باشند که بر شورا سنگینی کنند یا آن را از نهادی برای هماهنگی سیاست و اقدام، همان‌طور که در منشور ذکر شده است، به‌یک جلسه عمومی برای بحث و مذاکره تبدیل کند.
۲۰. تصمیمات مربوط به ترتیبات مشورتی باید برگرفته از این اصل باشد که ترتیبات مشورتی از یک طرف به منظور قادر ساختن شورا یا یکی از نهادهای‌آن برای تضمین دسترسی به اطلاعات تخصصی یا راهنمایی از سازمانهایی می‌باشد که صلاحیت خاصی در آن دسته از موضوعاتی دارند که این ترتیبات‌مشورتی برای آنها صورت می‌گیرد، و، از طرف دیگر به منظور قادر ساختن سازمانهای بین‌المللی، منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و ملی که نماینده مهم افکارعمومی هستند، جهت ابراز نظراتشان می‌باشند. بنابراین، ترتیبات مشورتی که می‌بایست با موضوعاتی در ارتباط باشند که در آن موضوعات، سازمان‌مربوطه صلاحیتی خاص یا علاقه‌ای ویژه‌ای دارد. سازمانهایی که مقام مشورتی به آنها اعطاء شده است، باید محدود به سازمانهایی باشند که‌فعالیتهایشان در حوزه‌های مطروحه در بند (۱) فوق آنها را محق کند که به عملکرد شورا کمک مشورتی نماید، و در کل، باید تا حد امکان به روشی‌متعادل نظرات یا علائق عمده در این حوزه‌ها را در تمام مناطق و نواحی جهان منعکس نمایند.
قسمت سوم ) ایجاد روابط مشورتی
۲۱. در ایجاد روابط مشورتی با هر سازمان، باید به ماهیت و دامنه فعالیتهای آن سازمان و مساعدتی که انتظار می‌رود سازمان مذکور به شورا یا به‌نهادهای فرعی آن در اجرای وظایف مقرر در فصلهای (۹) و (۱۰) منشور ملل متحد نماید، توجه شود.
۲۲. سازمانهایی که با اکثر فعالیتهای شورا و نهادهای فرعی آن در ارتباط هستند و می‌توانند شورا را متقاعد کنند که قادرند برای نیل به اهداف ملل‌متحد در حوزه‌های مطرح در بند (۱) فوق، مساعدتهای اساسی و بی‌وقفه نمایند، و از نزدیک در حیات اجتماعی و اقتصادی مردمان مناطقی که‌نمایندگی آنها را به عهده دارند درگیر هستند و اعضای قابل ملاحظه آنها از بخشهای عمده بسیاری از کشورهای مناطق مختلف جهان هستند، باید به‌عنوان سازمانهای دارای مقام مشورتی عام در نظر گرفته شوند.
۲۳. سازمانهایی که فقط در چند زمینه مربوط به فعالیتهای تحت پوشش شورا و نهادهای فرعی آن به طور ویژه صلاحیت و مهارت خاصی دارند و درحوزه‌هایی که برای آن حوزه در پی کسب مقام مشورتی هستند یا دارند، شناخته شده هستند، باید به عنوان سازمانهایی با مقام مشورتی خاص شناخته شوند.
۲۴. سایر سازمانهایی که دارای مقام مشورتی خاص یا عام نیستند، اما شورا یا دبیرکل ملل متحد با مشاورت با شورا یا کمیته سازمانهای غیردولتی شورا،تشخیص بدهد که می‌توانند کمکهای مفید و اتفاقی به کار شورا یا نهادهای فرعی آن یا سایر نهادهای ملل متحد نمایند، باید در یک فهرست (روستر)ثبت شوند. این فهرست همچنین می‌تواند شامل سازمانهای دارای مقام مشورتی یا یک رابطه مشابه با یک نهاد تخصصی یا یک نهاد ملل متحد باشد. این سازمانها باید برای مشاوره در هنگام درخواست شورا یا نهادهای فرعی آن، در دسترس باشند. این حقیقت که یک سازمان در یک روستر ثبت شده‌است نباید به خودی خود به عنوان یک شرط لازم برای اخذ مقام مشورتی خاص یا عام در نظر گرفته شود.
۲۵. سازمانهایی علاقه‌مند به به حوزه حقوق بشر که باید اهداف مربوط به ارتقاء و حمایت از حقوق بشر را طبق منشور ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق‌بشر و اعلامیه و برنامه اقدام وین تعقیب نمایند، می‌توان مقام مشورتی خاص اعطاء کرد.
۲۶. به سازمانهای عمده‌ای که اهداف اولیه آنان، ارتقاء منویات و آمال ملل متحد و تعمیق درک کار سازمان ملل متحد می‌باشد، می‌توان مقام مشورتی‌اعطاء کرد.
قسمت چهارم ) مشورت با شورا
دستور جلسه موقت
۲۷. دستور جلسه موقت شورا باید به تمام سازمانهایی که دارای مقام مشورتی عام و خاص می‌باشند و به سازمانهایی که در فهرست روستر قرار دارند،ارسال شود.
۲۸. سازمانهای دارای مقام مشورتی عام می‌توانند به کمیته سازمانهای غیردولتی شورا پیشنهاد دهند که کمیته از دبیرکل بخواهد تا مواردی که موردعلاقه خاص سازمانهای غیردولتی است، در دستور جلسه موقت شورا قرار گیرد.
حضور در جلسات
۲۹. سازمانهای دارای مقام مشورتی عام و خاص می‌توانند نمایندگان تام‌الاختیاری را به عنوان ناظر برای شرکت در جلسات عمومی شورا و نهادهای‌فرعی آن، تعیین نمایند. سازمانهایی که در فهرست روستر قرار دارند، می‌توانند نمایندگانی در جلسات مربوط به موضوعاتی که در حوزه صلاحیت‌آنهاست، اعزام نمایند. ترتیبات حضور را می‌تواند به گونه تکمیل شود تا سایر تشریفات مربوط به امر مشارکت را در برگیرد.
بیانیه‌های کتبی
۳۰. سازمانهای غیردولتی دارای مقام مشورتی عام و خاص می‌توانند بیانیه‌های کتبی مربوط به کار شورا در موضوعاتی که این سازمانها در آنها صلاحیت‌خاصی دارند، تقدیم کنند. چنین بیانیه‌هایی باید به‌وسیله دبیرکل ملل متحد به اعضای شورا توزیع شود، به استثناء بیانیه‌هایی که منسوخ شده‌اند، مثلاًمواردی که با موضوعاتی سروکار دارند که قبلاً حل و فصل شده‌اند یا مواردی که قبلاً به صورت دیگری در میان اعضاء توزیع گشته‌اند.
۳۱. در تسلیم و توزیع این بیانیه‌ها، شروط ذیل باید رعایت شوند:
الف. بیانیه کتبی باید به یکی از زبانهای رسمی تقدیم شود؛
ب. بیانیه‌های کتبی باید در زمان کافی برای مشورت مناسب میان دبیرکل و سازمان قبل از توزیع تقدیم شود؛
ج. سازمان باید توجه مقتضی به هر گونه اظهارنظری داشته باشد که دبیرکل ممکن است در جریان چنین مشورتی، پیش از ارائه بیانیه در شکل نهایی‌آن، بنماید؛
د. متن یک بیانیه کتبی که از سوی یک سازمان دارای مقام مشورتی عام تقدیم شده، نباید از دو هزار کلمه تجاوز نماید. در صورتی که این بیانیه بیش ازدو هزار کلمه باشد، سازمان باید خلاصه‌ای از آن را تقدیم نماید و می‌بایست به تعداد کافی از متن کامل به زبانهای رسمی ملل متحد برای توزیع رونوشت‌آماده نماید. با این حال، شورا با درخواست ویژه شورا یا کمیته سازمانهای غیردولتی شورا، یک بیانیه را می‌توان به صورت کامل توزیع شود؛
ه. متن یک بیانیه کتبی که از سوی یک سازمان دارای مقام مشورتی خاص یا سازمان دارای مقام روستر تقدیم شده، نباید از پانصد کلمه تجاوز نماید. درصورتی که این بیانیه بیش از پانصد کلمه باشد، سازمان باید خلاصه‌ای از آن را تقدیم نماید تا توزیع شود. هر چند، به درخواست شورا یا کمیته سازمانهای‌غیردولتی یک بیانیه ممکن است به صورت کامل توزیع گردد؛
و. دبیرکل با مشورت با ریاست شورا، یا خود شورا، یا کمیته سازمانهای غیردولتی شورا، می‌تواند سازمانهای موجود در فهرست روستر را دعوت نماید تابیانیه‌های کتبی خود را تقدیم کنند. مفاد زیربندهای (ب)، (ج)، و (د) فوق باید در این بیانیه‌ها مورد لحاظ قرار گیرد؛
ز. بنا به درخواست یک عضو شورا، یک بیانیه کتبی یا خلاصه آن، بسته به مورد، توسط دبیر کل به زبانهای کاری یا به هر یک از زبانهای رسمی توزیع‌خواهد شد.
بیانیه‌های شفاهی در طی نشستها
۳۲. الف. کمیته سازمانهای غیردولتی شورا باید در این مورد که کدام سازمانهای غیردولتی دارای مقام مشورتی عام می‌توانند بیانیه‌های شفاهی به شوراارائه دهند و تحت چه مواردی از دستور جلسه باید استماع شوند، توصیه‌هایی به شورا نماید. چنین سازمانهایی باید پس از تصویب شورا، مجاز به ارائه‌یک بیانیه به شورا باشد. در غیاب یک نهاد فرعی شورا که دارای صلاحیت در یک زمینه شورا که سازمانهای دارای مقام مشورتی خاص نیز از آن صلاحیت‌برخوردار باشند، کمیته می‌تواند اظهارات آن دسته از سازمانهای دارای مقام مشورتی خاص را در چارچوب علائق خود استماع کند.
ب. هر گاه شورا محتوای بندی از دستور جلسه پیشنهاد شده از سوی یک سازمان غیردولتی دارای مقام مشورتی عام را به بحث بگذارد، و این بند دردستور جلسه شورا لحاظ گردد، چنین سازمانی باید مجاز به ارائه بیانیه شفاهی با ماهیت تفسیری به شورا باشد. چنین سازمانی را می‌توان به‌وسیله‌ریاست شورا، با رضایت نهاد مربوطه دعوت کرد تا در جریان مباحث بند مذکور، در پیشگاه شورا به منظور روشن نمودن موضوع یک بیانیه اضافی صادرنماید.
بخش پنجم ) مشورت با کمیسیونها و دیگر نهادهای فرعی شورا
دستور جلسه موقت
۳۳. دستور جلسه موقت نشستهای کمیسیونها و دیگر نهادهای فرعی شورا باید به اطلاع سازمانهای دارای مقام مشورتی عام و خاص و سازمانهایی که‌نام آنها در فهرست روستر آمده است، برسد.
۳۴. سازمانهای دارای مقام مشورتی عام می‌توانند با رعایت شروط ذیل، بندهایی را برای دستور جلسه موقت پیشنهاد دهند.
الف. سازمانی که قصد دارد چنین بندی را پیشنهاد نماید باید دبیرکل ملل متحد را حداقل ۶۳ روز پیش از آغاز نشست مطلع نماید و پیش از پیشنهاد رسمی آن بند باید به هر گونه اظهار نظر احتمالی دبیرکل توجه کافی داشته باشد.
ب. پیشنهاد باید به صورت رسمی با مستندات مربوطه و در فاصله زمانی کمتر از ۴۹ روز پیش از آغاز نشست تقدیم شود. بند مذکور به شرط آن که به‌تصویب دو سوم افراد حاضر و رأی‌دهنده رسیده باشد، باید در دستور جلسه نشست لحاظ شود.
۳۵. سازمانهای دارای مقام مشورتی عام و خاص می‌توانند نمایندگانی تام الاختیار تعیین کنند تا در جلسات عمومی کمیسیونها و سایر نهادهای فرعی‌شورا به عنوان ناظر حضور داشته باشند. سازمانهای موجود در فهرست روستر می‌توانند نمایندگانی را در جلسات مربوط به موضوعات حوزه صلاحیت‌خود معرفی نمایند. این ترتیبات حضوری را می‌توان برای شمول سایر تشریفات مربوط به مشارکت تکمیل نمود.
بیانیه‌های کتبی
۳۶. بیانیه‌های کتبی که به کار کمیسیونها یا دیگر نهادهای فرعی مربوط می‌شوند، می‌توانند به وسیله سازمانهای غیردولتی دارای مقام مشورتی عام وخاص در موضوعاتی که این سازمانها در آنها صلاحیت خاصی دارند، تقدیم شوند. چنین بیانیه‌هایی باید به‌وسیله دبیرکل ملل متحد به اعضای کمیسیون‌یا سایر نهادهای فرعی شورا توزیع شود، به استثناء اعلامیه‌هایی که منسوخ شده‌اند، مثلاً مواردی که با موضوعاتی سروکار دارند که قبلاً حل و فصل‌شده‌اند یا مواردی که قبلاً به صورت دیگری در میان اعضاء توزیع گشته‌اند.
۳۷. در مورد تسلیم یا توزیع بیانیه‌های کتبی، شروط ذیل باید رعایت شوند:
الف. بیانیه کتبی باید به یکی از زبانهای رسمی تقدیم شود؛
ب. بیانیه‌های کتبی باید در زمان کافی برای مشورت مناسب میان دبیرکل و سازمان قبل از توزیع تقدیم شود؛
ج. سازمان باید توجه مقتضی به هر گونه اظهارنظری داشته باشد که دبیرکل ممکن است در جریان چنین مشورتی، پیش از ارائه بیانیه در شکل نهایی‌آن، بنماید؛
د. متن یک بیانیه کتبی که از سوی یک سازمان دارای مقام مشورتی عام تقدیم شده، نباید از دو هزار کلمه تجاوز نماید. در صورتی که این بیانیه بیش ازدو هزار کلمه باشد، سازمان باید خلاصه‌ای از آن را تقدیم نماید و می‌بایست رونوشت به تعداد کافی از متن کامل به زبانهای رسمی ملل متحد برای توزیع‌آماده نماید. با این حال، شورا با درخواست ویژه شورا یا کمیته سازمانهای غیردولتی شورا، یک بیانیه را می‌توان به صورت کامل توزیع شود؛
ه. متن یک بیانیه کتبی که از سوی یک سازمان دارای مقام مشورتی خاص تقدیم شده، نباید از هزار و پانصد کلمه تجاوز نماید. در صورتی که این بیانیه‌بیش از هزار و پانصد کلمه باشد، سازمان باید خلاصه‌ای از آن را تقدیم نماید تا توزیع شود یا می‌بایست رونوشت به تعداد کافی از متن کامل به زبانهای‌رسمی ملل متحد برای توزیع آماده نماید. هر چند، به درخواست شورا یا کمیته سازمانهای غیردولتی یک بیانیه ممکن است به صورت کامل توزیع گردد؛
و. دبیرکل با مشورت با ریاست کمیسیون مربوطه یا سایر نهادهای فرعی مربوطه، می‌تواند سازمانهای موجود در فهرست روستر را دعوت نماید تابیانیه‌های کتبی خود را تقدیم کنند. مفاد زیربندهای (ب)، (ج)، و (د) فوق باید در این بیانیه‌ها مورد لحاظ قرار گیرد؛
ز. بنا به درخواست یک عضو کمیسیون یا نهاد فرعی دیگر، یک بیانیه کتبی یا خلاصه آن، بسته به مورد، توسط دبیر کل به زبانهای کاری یا به هر یک اززبانهای رسمی توزیع خواهد شد.
بیانیه‌های شفاهی در طی نشستها
۳۸. الف. کمیسیون یا سایر نهادهای فرعی ممکن است با سازمانهای غیردولتی دارای مقام مشورتی عام و خاص مستقیماً یا از طریق کمیته یاکمیته‌هایی که برای این منظور تشکیل شده است، مشورت نمایند. در تمامی موارد، چنین مشورتهایی باید طبق درخواست سازمان ترتیب یابد.
ب. به توصیه دبیر کل و با درخواست کمیسیون یا سایر نهادهای فرعی، نظرات یک سازمان موجود در فهرست روستر نیز می‌تواند توسط کمیسیون یانهادهای فرعی دیگر استماع شود.
مطالعات خاص
۳۹. پیرو مقررات مربوط به رویه الزامات مالی، یک کمیسیون یا نهاد فرعی دیگر می‌تواند توصیه نماید که سازمانی که دارای صلاحیت خاص در یک حوزه‌ویژه دارد، می‌بایست مطالعات یا تحقیقات ویژه‌ای را بر عهده گیرد یا گزارشهای خاصی را برای کمیسیون تهیه نماید. محدودیتهای بندهای (د) و (ه) ۳۷ نباید شامل حال این مورد شوند.
بخش ششم ) مشورت با کمیته‌های ویژه شورا
۴۰. در خصوص ترتیبات مشورتی بین کمیته‌های ویژه شورا که مجاز هستند بین اجلاسهای شورا تشکیل جلسه دهند، سازمانهای دارای مقام مشورتی‌عام و خاص و سازمانهای موجود در فهرست روستر باید از مصوبات کمیسیونهای شورا تبعیت کنند، مگر آنکه شورا یا کمیته تصمیم گیرد به نحو دیگری‌عمل نماید.
بخش هفتم ) شرکت سازمانهای غیردولتی در کنفرانسهای بین‌المللی و فرایندهای مقدماتی آنها که از سوی سازمان ملل متحد برگزار می‌شود
۴۱. در صورتی که سازمانهای غیردولتی برای شرکت در یک کنفرانس بین‌المللی که از سوی ملل متحد برپا شده است، دعوت شده باشند، تأیید آنها حق‌انحصاری دولتهای عضو می‌باشد که از طریق کمیته تدارکاتی مربوطه اعمال می‌شود. چنین تأییدی می‌بایستی به‌وسیله یک فرآیند مقتضی دنبال شودتا صلاحیت سازمانهای مربوطه تعیین شود.
۴۲. سازمانهای غیردولتی دارای مقام مشورتی عام و خاص و سازمانهای موجود در فهرست روستر که تمایل خود را برای شرکت در گردهمآیی‌بین‌المللی مروبطه برگزار شده از سوی سازمان ملل متحد و نیز نشستهای نهادهای مقدماتی گردهمآیی‌های مذکور بیان می‌دارند، باید به عنوان یک‌قانون، برای شرکت مورد تأیید قرار گیرند. سایر سازمانهای غیردولتی که مایل هستند مورد تأیید قرار گیرند، می‌تواند با توجه به موارد ذیل از دبیرخانه‌گردهمآیی برای این منظور درخواست کنند.
۴۳. دبیرخانه گردهمآیی مذکور باید مسئول دریافت و ارزیابی مقدماتی درخواستها از سازمانهای غیردولتی برای کسب حضور در گردهمآیی و فرآیندتدارکاتی آن باشد. دبیرخانه گردهمآیی در اجرای وظایف خود باید با بخش دبیرخانه سازمانهای غیردولتی دبیرخانه همکاری نزدیک داشته باشد و دراجرای وظایف خود باید به مفاد مربوطه در قطعنامه ۱۲۹۶ شورا رعایت نماید.
۴۴. تمام چنین درخواستهایی باید همراه اطلاعات مربوط به صلاحیت سازمان و ارتباط فعالیتهای آن با کار کنفرانس و کمیته مقدماتی آن باشد، که درآن قسمتهای خاصی از دستور جلسه و تدارکات کنفرانس در چارچوب صلاحیتهای سازمان قرار دارند، مورد اشاره قرار بگیرد و از میان سایر موارد،اطلاعات ذیل را باید دربرگیرد:
الف. هدف سازمان
ب. اطلاعات مربوط به برنامه‌ها و فعالیتهای سازمان در قسمتهای مربوط به کنفرانس و فرآیند مقدماتی آن و کشور یا کشورهایی که این برنامه‌ها وفعالیتها در آنها اجرا خواهند شد. از سازمانهای غیردولتی که در پی اخذ اعتبارنامه می‌باشند باید درخواست شود تا علاقه خود را در اهداف و منویات‌کنفرانس تأیید نمایند؛
ج. تأیید فعالیتهای سازمان در سطح ملی، منطقه‌ای یا بین‌المللی؛
د. رونوشت گزارشهای سالیانه یا سایر گزارشهای سازمان همراه با گزارشات مالی و فهرستی از منابع و کمکهای مالی شامل کمکهای دولتی؛
ه. فهرست اعضای نهاد حاکم سازمان همراه با ذکر اسامی کشورهای متبوع آنان؛
و. توصیف عضویت در سازمان، با اشاره به تعداد کلی اعضاء، اسامی سازمانهای یکه عضو سازمان هستند و پراکندگی جغرافیایی آنان؛
ز. رونوشت اساسنامه و آیین‌نامه‌های داخلی سازمان یا هر دو آنها؛
۴۵. در ارزیابی ارتباط درخواستهای سازمانهای غیردولتی برای کسب اعتبارنامه جهت کنفرانس مربوطه و فرایند مقدماتی آن توافق شده است که براساس مشارکت میان آنها و پیشینه ایشان در بخشهای موضوعی کنفرانس اتخاذ شود.
۴۶. دبیرخانه باید فهرست روزآمد درخواستهای دریافتی را منتشر کند و به دولتهای عضو به صورت دوره‌ای توزیع کند. دولتهای عضو می‌توانند نظرات‌خود در مورد هر یک از درخواستهای موجود در فهرست، ۱۴ روز بعد از دریافت فهرست فوق‌الذکر اظهار نظر را تقدیم نماید. اظهارنظرهای دولتهای عضوباید به سازمان غیردولتی مورد نظر منعکس شود که سازمان مربوطه هم به نوبه خود فرصت پاسخگویی خواهد داشت.
۴۷. در مواردی که دبیرخانه بر پایه اطلاعات ارائه شده در قطعنامه حاضر، بر این باور است که سازمان صلاحیت و ارتباط فعالیتهای خود را با کار مقدماتی‌هماهنگ ساخته است، باید به کمیته مقدماتی توصیه نماید که آن سازمان اعتبارنامه را کسب نماید. در مواردی که دبیرخانه اعطای اعتبارنامه را توصیه‌نمی‌نماید، باید دلایل خود را در این زمینه به کمیته مقدماتی اعلام نماید. دبیرخانه باید تضمین نماید که در صورت نیاز توصیه‌هایش در دسترس اعضای‌کمیته تدارکاتی، قرار خواهند گرفت. دبیرخانه باید دلایل عدم اعطای اعتبارنامه را به چنین درخواست‌کنندگانی اعلام نماید و برای پاسخگویی به‌اعتراضات به درخواست‌کنندگان مزبور فرصت دهد.
۴۸. کمیته تدارکاتی باید در مورد تمام توصیه‌های مربوط به اعتبارنامه، در عرض ۲۴ ساعت بعد از دریافت توصیه‌های دبیرخانه، از سوی کمیته تدارکاتی‌در یک نشست عمومی، تصمیم‌گیری نماید.
۴۹. یک سازمان غیردولتی که اعتبارنامه شرکت در جلسه کمیته تدارکاتی و از جمله نشستهای تدارکاتی مربوط به کمیسیونهای منطقه‌ای به آن اعطاءشده است، می‌تواند در تمامی جلسات آتی کمیته و کنفرانس شرکت نماید.
۵۰. با توجه به ماهیت بین‌الدولی کنفرانس و فرآیند تدارکاتی آن، ضمن استقبال از شرکت فعال سازمانهای غیردولتی در آن، به آنها اجازه ایفای نقش‌مذاکره‌کنندگان را نمی‌دهد.
۵۱. به آن دسته از سازمانهای غیردولتی دارای اعتبارنامه برای شرکت در کنفرانسهای بین‌المللی، بر اساس شیوه کار متداول ملل متحد و به تشخیص‌رئیس و موافقت نهاد مربوطه، ممکن است فرصتی داده شود که این سازمان کمیته تدارکاتی و نشست عمومی کنفرانس و نهادهای فرعی آن را به طورخلاصه خطاب قرار دهد.
۵۲. سازمانهای غیردولتی دارای اعتبارنامه برای شرکت در یک کنفرانس، می‌توانند طی فرآیند تدارکاتی به یکی از زبانهای رسمی ملل متحد که مناسب‌تشخیص می‌دهند، بیانیه‌های کتبی ارائه کنند. این بیانیه‌های کتبی نباید به عنوان اسناد رسمی تلقی شوند، مگر اینکه طبق قواعد حاکم بر رویه‌های‌ملل متحد به گونه دیگری عمل شود.
۵۳. سازمانهای غیردولتی فاقد مقام مشورتی که در کنفرانسی شرکت می‌کنند و مایل هستند که بعدها مقام مشورتی داشته باشند، باید طبق رویه‌های‌معمولی که طبق قطعنامه ۱۲۹۶ شورا به گونه‌ای که روزآمد شده است، تقاضای خود را تسلیم کنند. با در نظر گرفتن اهمیت مشارکت سازمانهای‌غیردولتی که در یک کنفرانس در روند پیگیری آن شرکت می‌کنند، کمیته سازمانهای غیردولتی در بررسی درخواستها، ممکن است اسنادی را که قبلاًتوسط سازمان غیردولتی برای اخذ اعتبارنامه به کنفرانس مربوطه و هر گونه اطلاعات دیگری را که توسط سازمان غیردولتی برای حمایت از علاقه،ارتباط و ظرفیت خود برای مساعدت به اجرای مرحله مربوطه تسلیم شده است، لحاظ نماید. کمیته چنین درخواستهایی را باید با سرعت هر چه ممکن‌بررسی کند تا امکان مشارکت سازمان مربوطه در اجرای مراحل کنفرانس فراهم آید. در این میان، شورای اقتصادی و اجتماعی در باره مشارکت‌سازمانهای غیردولتی که برای یک کنفرانس بین‌المللی اعتبارنامه دریافت کرده‌اند، باید تصمیم بگیرد که در کار کمیسیون کارکردی مربوطه در جریان‌پیگیری و اجرای آن کنفرانس شرکت کنند.
۵۴. تعلیق و رد اعتبارنامه سازمانهای غیردولتی برای شرکت در یک کنفرانس بین‌المللی ملل متحد در تمامی مراحل باید طبق مفاد قطعنامه حاضرباشد.
بخش هشتم ) تعلیق و رد مقام مشورتی
۵۵. سازمان هایی که از طرف شورا مقام مشورتی دریافت کرده‌اند و سازمانهایی که در فهرست روستر هستند باید در تمام اوقات مطابق با اصول حاکم برایجاد روابط مشورتی با شورا و ماهیت آن رفتار کنند. در بازنگری دوره‌ای فعالیتهای سازمانهای غیردولتی بر پایه گزارشهای تقدیمی تحت بند ۶۱ (ج)ذیل و دیگر اطلاعات مربوطه، کمیته سازمانهای غیردولتی شورا باید تعیین کند که تا چه حد سازمانها از اصول حاکم بر مقام مشورتی پیروی کرده‌اند و تاچه حد به کار شورا کمک نموده‌اند، و در این حال کمیته می‌تواند تعلیق یا رد مقام مشورتی سازمانهایی را از شورا درخواست نماید که الزامات مقام‌مشورتی را که در این قطعنامه مطرح شده‌اند، رعایت نکرده باشند.
۵۶. در مواردی که کمیته سازمانهای غیردولتی تصمیم گرفته است تا تعلیق یا رد مقام مشورتی خاص یا عام یک سازمان غیردولتی یا موقعیت روستریک سازمان را توصیه نماید، باید دلایل مکتوب خود را برای چنین تصمیمی به سازمان غیردولتی مربوطه تسلیم نماید و این سازمان باید با سرعت هرچه ممکن فرصتی برای ارایه پاسخهایش جهت بررسی مقتضی کمیته داشته باشد.
۵۷. مقام مشورتی سازمانهای غیردولتی با شورای اقتصادی و اجتماعی و نیز موقعیت روستر ممکن است در موارد زیر تا سه سال تعلیق یا پس گرفته‌شود:
الف. اگر سازمانی، خواه مستقیم یا از طریق وابستگان خود یا نمایندگانی که از سوی آن سازمان عمل می‌کنند به طور واضح از مقام خود سوءاستفاده کندیا در یک سلسله اعمال که با اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد مغایرت دارد درگیر شود، و از جمله در اقدامات بی‌پایه و اساس یا حرکات سیاسی‌علیه دولتهای عضو ملل متحد که با آن اهداف و اصول در تضاد هستند، شرکت کند.
ب. اگر شواهد مستدل از نفوذ ناشی از درآمدهای حاصل از فعالیتهای مجرمانه شناخته شده بین‌المللی نظیر قاچاق مواد مخدر، پولهای کثیف، تجارت‌غیرقانونی اسلحه در دسترس باشد.
ج. اگر در طول سه سال متوالی، سازمان غیردولتی هیچ گونه کمک مؤثر یا مثبتی به کار ملل متحد و بویژه به کار شورا یا کمیسیونهای آن یا نهادهای‌فرعی آن نکرده باشد.
۵۸. مقام مشورتی عام، خاص و روستر سازمانهای غیردولتی با تصمیم شورای اقتصادی و اجتماعی و با توصیه کمیته سازمانهای غیردولتی معلق یا پس‌گرفته می‌شود.
۵۹. سازمانی که مقام مشورتی عام یا خاص یا روستر آن پس گرفته شده است، حق دارد که پس از گذشت سه سال از زمان رد مقام مشورتی، مجدداًتقاضای کسب مقام مشورتی یا قرار گرفتن در فهرست روستر نماید.
بخش نهم ) کمیته سازمانهای غیردولتی شورا
۶۰. اعضای کمیته سازمانهای غیردولتی شورا باید بر اساس توزیع برابر جغرافیایی و طبق قطعنامه‌های و تصمیم مربوطه شورا و مقررات‌آیین‌نامه‌ای شورا انتخاب شوند. کمیته، رئیس و دیگر مأموران خود را که لازم می‌داند انتخاب خواهد کرد.
۶۱. وظایف کمیته شامل موارد ذیل خواهد بود:
الف. کمیته باید مسئول نظارت منظم بر روابط متحول بین سازمانهای غیردولتی و سازمان ملل متحد باشد. با انجام چنین مسئولیتی، کمیته باید پیش‌از هر جلسه، و در زمانهای دیگری که لازم می‌داند، با سازمانهای دارای مقام مشورتی مشاوره لازم را در خصوص مسائل مورد علاقه کمیته یا سازمانها تاآنجا که مربوط به رابطه بین سازمانهای غیردولتی و سازمان ملل متحد می‌شود برقرار نماید. گزارش چنین مشاوره‌هایی برای هر اقدام مقتضی باید به‌شورا گزارش گردد.
ب. کمیته باید جلسات منظم خود را قبل از جلسه اصلی شورا هر سال و ترجیحاً قبل از جلسات کمیسیونهای کارکردی شورا برگزار نماید و درخواستهای‌مقام مشورتی عام و خاص و نیز درخواست برای قرار گرفتن در فهرست روستر و درخواست برای تغییرات در مقام را بررسی نماید و در این خصوص‌توصیه‌هایی را به شورا نماید. با تصویب شورا، کمیته جلسات دیگری را برای انجام شرح وظایف خود تشکیل خواهد داد. هر گونه اظهارات یا مسائل فنی‌که دبیر کل ملل متحد ممکن است در دریافت چنین درخواستهایی برای کمیته مطرح کند، باید به اطلاع سازمانهای غیردولتی برسد. کمیته باید در هریک از جلسات خود درخواستهای دریافت شده از سوی دبیر کل پیش از اول ژوئن سال جاری مورد بررسی قرار دهد به گونه‌ای که شش هفته قبل از اینکه‌درخواست مورد بررسی قرار گیرد اطلاعات کافی در مورد درخواستها میان اعضای کمیته توزیع شده باشد. بررسی درخواستهای مجدد توسط یک‌سازمان یا تغییر در نوع مقام مشورتی باید در اولین زمان ممکن در اولین جلسه سال دومی که محتوای درخواست قبلی بررسی شده، مورد ملاحظه قرارگیرد مگر آنکه تصمیم دیگری در باره چنین ملاحظه‌ای گرفته شده باشد.
ج. سازمانهای دارای مقام مشورتی عام و خاص باید هر چهار سال یک بار از طریق دبیر کل گزارش خلاصه فعالیتهای خود را، بویژه تا آنجا که مربوط به‌حمایت از کار ملل متحد بوده است به کمیته شورا ارائه دهند. بر اساس یافته‌های حاصل از بررسی گزارش توسط کمیته و سایر اطلاعات مربوطه، کمیته‌ممکن است به شورا طبقه‌بندی مجدد مقام سازمان مربوطه را که مقتضی به نظر رسد به شورا توصیه نماید. اما، در شرایط استثنایی و در فاصله زمانهای‌گزارش‌دهی منظم، کمیته ممکن است درخواست گزارشی از یک سازمان دارای مقام مشورتی خاص یا عام یا روستر نماید.
د. کمیته ممکن است مطابق با نیاز شورا یا کمیته یا یک سازمان به مشاوره، در ارتباط با جلسات شورا یا در زمانهای دیگری که تصمیم بگیرد، باسازمانهای دارای مقام مشورتی عام یا خاص در خصوص مسائل تخصصی آنها به جز در خصوص بندهای دستور جلسه شورا مشورت نماید. کمیته بایدگزارش چنین مشاوره‌هایی را به شورا تسلیم نماید.
ه. کمیته ممکن است در ارتباط با هر جلسه ویژه شورا با سازمانهای دارای مقام مشورتی عام یا خاص در مسائل مربوط به حوزه کاری آنها در خصوص‌بندهای خاص که در دستور جلسه شورا قرار دارد و شورا یا کمیته یا سازمان درخواست مشاوره دارد، مشورت نماید و توصیه‌هایی در این خصوص که کدام‌سازمانها طبق مفاد بند ۳۲ (الف) فوق و در کدام موضوعات باید توسط شورا یا کمیته خاصی استماع شوند. کمیته باید گزارش چنین مشاوره‌هایی را به‌شورا تسلیم نماید.
و. کمیته باید مسائل مربوط به سازمانهای غیردولتی که از سوی شورا یا کمیسیونها ارجاع می‌شود، مورد ملاحظه قرار دهد.
ز. کمیته باید در موارد مقتضی در خصوص مسائلی که بر ترتیبات مشورتی طبق ماده ۷۱ منشور ملل متحد تأثیر می‌گذارد و آثار ناشی از آن با دبیر کل‌مشاوره نماید.
ح. یک سازمانی که درخواست مقام مشورتی دارد باید گواهی کند که حداقل دو سال قبل از دریافت درخواست مقام مشورتی توسط دبیرخانه موجودبوده است. مدرک چنین موجودیتی باید به دبیرخانه ارائه شود.
۶۲. کمیته در بررسی درخواست یک سازمان دارای مقام مشورتی عام برای ورود یک بند به دستور جلسه شورا، موارد زیر را در میان موارد دیگر لحاظ‌نماید:
الف. کافی بودن مستندات تسلیم شده توسط آن سازمان.
ب. تا چه اندازه بند مزبور باعث اقدام فوری یا سازنده شورا خواهد شد.
ج. احتمال اینکه این بند به نحوی مقتضی‌تر در جای دیگری به جز شورا مورد بررسی قرار گیرد.
۶۳. هر گونه تصمیمی که از سوی کمیته سازمانهای غیردولتی شورا مبنی بر عدم لحاظ درخواستی که از سوی یک سازمان غیردولتی دارای مقام‌مشورتی عام برای قرار دادن یک بند در دستور جلسه موقتی شورا تسلیم شده، گرفته شود، باید نهایی تلقی شود مگر آنکه شورا تصمیم دیگری بگیرد.
بخش دهم ) مشاوره با دبیرخانه
۶۴. دبیرخانه باید به نحوی اداره شود که قادر به اجرای وظایف محوله مربوط به ترتیبات مشورتی و دادن اعتبارنامه به سازمانهای غیردولتی برای شرکت‌در گردهمآیی‌های بین‌المللی سازمان ملل متحد مطابق با قطعنامه حاضر باشد.
۶۵. تمام سازمانهای دارای مقام مشورتی باید قادر باشند با مأموران بخشهای مقتضی دبیرخانه در موضوعاتی که مورد علاقه یا توجه دو طرف است‌مشورت نمایند. چنین مشورتی باید به درخواست سازمان غیردولتی یا به درخواست دبیرکل ملل متحد باشد.
۶۶. دبیر کل باید مجاز باشد تا در میان امکانات در اختیارش به سازمانهای غیردولتی دارای مقام مشورتی تسهیلاتی را فراهم نماید، که شامل موارد زیراست:
الف. توزیع سریع و کارآمد آن دسته از اسناد شورا و نهادهای فرعی آن که از نظر دبیر کل مناسب و مؤثر باشد؛
ب. دسترسی به خدمات مستندات مطبوع سازمان ملل متحد؛
ج. تدارک مذاکرات غیررسمی در موضوعات مورد علاقه گروهها یا سازمانها؛
د. استفاده از کتابخانه‌های ملل متحد؛
ه. فراهم آوردن امکان اسکان برای کنفرانسها یا جلسات کوچکتر مشورتی در خصوص کار شورای اقتصادی و اجتماعی؛
و. ترتیبات مقتضی برای حضور و تسهیلات لازم برای اخذ اسناد در طی آن دسته از جلسات عمومی مجمع عمومی که در خصوص مسائل اقتصادی واجتماعی یا حوزه‌های مربوطه باشد.
بخش یازدهم ) حمایت دبیرخانه
۶۸. حمایت دبیرخانه‌ای کافی از کمیته سازمانهای غیردولتی برای اجرای شرح وظایف تعریف شده آن در ارتباط با حوزه گسترده فعالیتها که در آن‌مشارکت افزاینده سازمانهای غیردولتی منظور است، ضروری است. از دبیرکل درخواست می‌شود تا بدین منظور منابع لازم تأمین گردد و گام‌هایی برای‌بهبود هماهنگی با دبیرخانه و واحدهایی که با سازمانهای غیردولتی سروکار دارند، برداشته شود.
۶۹. از دبیرکل درخواست می‌شود که هر گونه تلاشی برای افزایش و هماهنگی ترتیبات حمایتی و مقتضی دبیرخانه‌ای به عمل آورد و ترتیبات عملی رادر خصوص مسائلی نظیر استفاده بیشتر از فن‌آوری ارتباطانی و اطلاع‌رسانی مدرن، ایجاد یک پایگاه یکپارچه داده‌ها از سازمانهای غیردولتی، توزیع‌گسترده و به موقع اطلاعات در هنگام برگزاری جلسات، توزیع اسناد، تأمین دسترسی و تضمین رویه‌های شفاف، ساده و هماهنگی برای حضورسازمانهای غیردولتی در جلسات ملل متحد و تسهیل مشارکت گسترده آنها بهبود بخشد.
۷۰. از دبیر کل درخواست می‌شود تا این قطعنامه را از طریق مجاری مناسب به طور گسترده‌ای به اطلاع عموم برساند و همکاری سازمان های غیردولتی از تمامی مناطق و نواحی دنیا را تسهیل نماید.