مقدمه:
اعضای این کنوانسیون،
با ابراز علاقه به سلامت و رفاه نوع بشر،
با توجه به نگرانی نسبت به مشکلات بهداشت همگانی و اجتماعی، ناشی از استعمال نابجای‌برخی از مواد روانگردان،
با عزم به پیشگیری و مبارزه با استعمال نابجای چنین موادی و قاچاق آن، که استعمال نابجای آن‌را افزایش می‌دهد.
با توجه به این که اقدامات شدید برای محدود کردن استعمال چنین موادی به مقاصد قانونی‌ضروری می‌باشد.
با علم به اینکه مصرف مواد روانگردان برای مقاصد پزشکی و علمی ضروری است و موجودبودن آنها برای چنین مقاصدی نبایستی بی جهت محدود شود.
با اعتقاد به این که اقدامات مؤثر بر علیه مصرف نابجای چنین موادی مستلزم همکاری و اقدام‌همگانی است، با اذعان به صلاحیت سازمان ملل متحد در امر نظارت بر مواد روانگردان و ابرازتمایل به این که نهادهای بین المللی ذی ربط باید در چارچوب سازمان مزبور قرار گیرند.
با علم به اینکه یک کنوانسیون بین المللی برای نیل به هدفهای فوق لازم است، به قرار زیر توافق‌می‌نمایند:
ماده ۱ ـ تعاریف
1 ـ اصطلاحات زیر در این کنوانسیون، مفاهیم زیر را خواهند داشت مگر در مواردی که به گونه‌دیگری به صراحت قید شده، و یا محتوای عبارت مفهوم دیگری را برساند:
الف ـ اصطلاح «شورا» یعنی شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد.
ب ـ اصطلاح «کمیسیون» یعنی کمیسیون مواد مخدر شورا.
پ ـ اصطلاح «هیأت» یعنی هیأت بین‌المللی نظارت بر مواد مخدر که در کنوانسیون واحده موادمخدر (۱۳۴۰ هجری شمسی برابر با ۱۹۶۱ میلادی) تعیین شده است.
ت ـ اصطلاح «دبیرکل» یعنی دبیر کل سازمان ملل متحد.
ث ـ اصطلاح «مواد روانگردان» یعنی هر ماده اعم از طبیعی یا صنعتی یا هر یک از مواد طبیعی‌مندرج در فهرستهای شماره (۱)، (۲)، (۳) یا (۴).
ج ـ اصطلاح «ترکیب» یعنی:
1 ـ هر محلول و یا مخلوط در هر وضعیت فیزیکی که در آن یک یا چند ماده روانگردان وجودداشته باشد.
2 ـ یک یا چند ماه روانگردان به صورت مقدار (دوز) خوراکی.
چ ـ اصطلاح «فهرست شماره ۱، فهرست شماره ۲، فهرست شماره ۳، فهرست شماره ۴» یعنی‌فهرستهای مواد روانگردانی که بر همین قیاس شماره گذاری شده و پیوست این کنوانسیون‌گردیده و طبق ماده (۲) اصلاح می‌شود.
ح ـ اصطلاحات «ورود» و «صدور» در معنای ضمنی خود به معنی حمل مواد روانگردان از یک‌کشور به کشور دیگر می‌باشد.
خ ـ اصطلاح ساخت یعنی کلیه فرآیندهایی که بتوان به وسیله آن مواد روانگردان را به دست آوردو این اصطلاح شامل تصفیه و تبدیل یک ماده روانگردان به ماده روانگردان نیز می‌گردد. این‌اصطلاح همچنین شامل ساخت ترکیباتی به جز آنهایی که در داروخانه‌ها با نسخه ساخته‌می‌شوند، می‌باشد.
دـ اصطلاح قاچاق یعنی ساخت و یا هر نوع داد و ستد مواد روانگردان که بر خلاف مفاد این‌کنوانسیون انجام گیرد.
ذ ـ اصطلاح منطقه یعنی هر قسمت از یک کشور که مطابق ماده ۲۸ به عنوان یک موجودیت‌مجزا برای اهداف این کنوانسیون بکار می‌رود.
رـ اصطلاح ساختمانها یعنی بناها یا هر بخشی از بناها شامل زمین متعلق به آن.
ماده ۲ ـ دامنه نظارت بر مواد روانگردان
1 ـ چنانچه یک عضو یا سازمان بهداشت جهانی در مورد ماده‌ای که هنوز تحت نظارت بین‌المللی قرار نگرفته، اطلاعاتی داشته باشد که به نظر او ممکن است لازم باشد این ماده به هر یک‌از فهرستهای این کنوانسیون اضافه می‌شود مراتب را همراه اطلاعاتی که در تأیید نظر خود داردبه دبیر کل اعلام خواهند نمود. وقتی که یک عضو و یا سازمان بهداشت جهانی اطلاعاتی داشته‌باشد که انتقال یک ماده را از یک فهرست به فهرست دیگر و یا حذف ماده‌ای فهرستی توجیه‌نماید، همان روند قبلی اعمال خواهد شد.
2 ـ دبیرکل، اطلاعیه مزبور را با هر گونه اطلاعاتی که مناسب بداند برای کلیه اعضا و کمیسیون ودر مواردی که گزارش را طرف یکی از اعضاء داده شده باشد برای سازمان بهداشت جهانی ارسال‌خواهد داشت.
3 ـ اگر اطلاعات داده شد به وسیله چنین اطلاعیه‌ای تعیین کند که مناسب است ماده‌ای به‌فهرست شماره (۱) یا شماره (۲) طبق بند (۴) افزوده شود، اعضا در پرتوی اطلاعاتی که دردست دارند امکان اجرای موقت همه اقدامات نظارتی قابل اعمال در مورد مواد مندرج درفهرست شماره (۱) یا در صورت اقتضاء شماره (۲) را در مورد آن ماده بررسی خواهند کرد.
4 ـ هرگاه سازمان بهداشت جهانی تشخیص دهد:
الف ـ ماده مزبور قدرت ایجاد موارد ذیل را دارد:
اول) ۱ ـ حالت وابستگی (اعتیاد) و
2 ـ تحریک و یا سست شدن سیستم عصبی مرکزی که منجر به توهم و یا اختلافاتی در کارکردحرکتی یا افکار یا رفتار یا درک یا خلق و خوی می‌گردد.
دوم) مصرف نابجا و ایجاد اثرات مضر مشابه به گونه‌ای که یک ماده مندرج در فهرستهای شماره۱ و ۲ و ۳ یا ۴ دارد و
ب ـ چنانچه شواهد کافی وجود داشته باشد که ماده‌ای در حال مصرف نابجا است یا امکان داردمورد مصرف نابجا قرار گیرد به گونه‌ای ایجاد مشکل اجتماعی یا بهداشت عمومی می‌نماید که‌ایجاب می‌کند که آن ماده بایستی تحت نظارت بین المللی قرار گیرد.
سازمان بهداشت جهانی ارزیابی یک ماده شال دامنه وسعت مصرف نابجا یا احتمال مصرف‌نابجا، درجه جدی بودن مشکلات اجتماعی و بهداشت عمومی و میزان سودمندی ماده دردرمان پزشکی را همراه با توصیه‌هایی در زمینه اقدامات نظارتی (در صورت وجود) در پرتوی‌ارزیابی آن مناسب تشخیص داده می‌شود، به کمیسیون اظهار خواهد داشت.
5 ـ کمیسیون با توجه به مکاتبه سازمان بهداشت جهانی که ارزیابی آن، نقش تعیین کننده‌ای‌راجع به موضوعات پزشکی و علمی دارد با در نظر گرفتن عوامل اقتصادی،اجتماعی، حقوقی،اداری و سایر عواملی که مربوط تشخیص می‌دهد می‌تواند آن ماه را به فهرستهای شماره ۱، ۲، ۳ یا ۴ اضافه نماید. کمیسیون می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد ماده مورد نظر از سازمان‌بهداشت جهانی یا سایر منابع مناسب دریافت دارد.
6 ـ در هر گاه اطلاعیه‌ای به موجب بند ۱ مربوط به ماده‌ای باشد که قبلاً در یکی از فهرستهامنظور شده، سازمان بهداشت جهانی یافته‌های جدید خود، هرگونه ارزیابی جدید در مورد ماده‌را که طبق بند ۴ ممکن است انجام داده باشد و هر توصیه جدیدی در زمینه اقدامات نظارتی که‌در پرتو ارزیابی مزبور آن را مناسب می‌داند به کمیسیون اظهار خواهد داشت. کمیسیون با توجه‌به مکاتبه سازمان بهداشت جهانی به گونه‌ای که به موجب بند ۵ انجام شده و با در نظر گرفتن‌عوامل موضوع بند مذکور می‌تواند نسبت به انتقال ماده مورد نظر از یک فهرست به فهرست‌دیگر و یا حذف آن از فهرستها تصمیم بگیرد.
7 ـ هر تصمیمی که از طرف کمیسیون در اجرای این ماده اتخاذ گردد به وسیله دبیر کل به کلیه‌کشورهای عضو سازمان ملل متحد، کشورهای غیر عضو این کنوانسیون، سازمان بهداشت‌جهانی و هیأت اطلاع داده خواهد شد. تصمیم مزبور در مورد هر عضوی (۱۸۰) روز پس ازتاریخ اطلاعیه مزبور به طور کامل نافذ خواهد شد، مگر در مورد هر عضوی که در ظرف مدت‌مزبور در خصوص تصمیم اضافه کردن ماده‌ای به یک جدول اطلاعیه کتبی را به دبیر کل ارسال‌داشته باشد مبنی بر این که به علت وضعیت استثنایی در موقعیتی نیست که بتواند کلیه مفادکنوانسیون را که در مورد مواد مندرج در آن جدول قابل اجراست در مورد آن ماده اجرا کند. دراطلاعیه مزبور دلایل این اقدام استثنایی بیان خواهد شد. هر کشور عضو با وجود اطلاعیه آن،حداقل اقدامات نظارتی را به شرح زیر اعمال خواهد کرد:
الف ـ عضوی که چنین اطلاعیه‌ای را در خصوص افزودن ماده‌ای به فهرست شماره (۱) که قبلاًتحت نظارت نبوده، داده است در حد امکان اقدامات نظارتی ویژه موضوع ماده (۷) را مدنظرخواهد داشت و در مورد آن ماده به ترتیب زیر عمل خواهد کرد.
اول ـ برای ساخت، تجارت و توزیع، مجوزهایی را به گونه‌ای که در ماده (۸) برای مواد مندرج‌فهرست شماره (۲) پیش بینی شده، مقرر خواهد کرد.
دوم ـ برای تهیه یا توزیع نسخه‌های پزشکی را به گونه‌ای که در ماده (۹) برای مواد مندرج‌فهرست شماره (۲) پیش بینی شده، مقرر خواهد کرد.
سوم ـ تعهدات مربوط به صدور و ورود را طبق آنچه که در ماده (۱۲) پیش بینی شده جز درمورد عضو دیگری که چنین اطلاعیه‌ای را برای ماده مورد نظر ارایه داده، رعایت خواهد کرد.
چهارم ـ تعهدات مقرر در ماده (۱۳) برای موادی که در فهرست (۲) آمده است را در خصوص‌ممنوعیت و محدودیتهای صادرات و واردات رعایت خواهد کرد.
پنجم ـ گزارشات آماری را طبق جزء (الف) بند (۴) ماده (۱۶) به هیأت ارسال خواهد کرد و
ششم ـ اقداماتی را طبق ماده (۲۲)، برای جلوگیری از اعمال خلاف قوانین و مقرراتی که به‌موجب تعهدات قبلی وضع شده است، اتخاذ خواهد کرد.
ب ـ عضوی که چنین اطلاعیه را در خصوص افزودن ماده‌ای به فهرست شماره (۲) که قبلاً تحت‌نظارت نبوده، داده است نسبت به آن ماده به ترتیب زیر عمل خواهد کرد:
اول ـ برای ساخت، تجارت و توزیع، مجوزهایی را طبق ماده (۸) مقرر خواهد کرد.
دوم ـ برای تهیه یا توزیع، نسخه‌های پزشکی را طبق ماده (۹) مقرر خواهد کرد.
سوم ـ تعهدات مربوط به صدور و ورود را طبق آنچه در ماده (۱۲) پیش بینی شده جز در موردعضو دیگری که چنین اطلاعیه‌ای را برای ماده مورد نظر ارائه داده، رعایت خواهد کرد.
چهارم ـ تعهدات مقرر در ماده (۱۳) را در خصوص ممنوعیت و محدودیت صادرات و واردات‌رعایت خواهد کرد.
پنجم ـ گزارشهای آماری را طبق جزءهای (الف)، (پ) و (ت) بند (۴) ماده (۱۶) به هیأت ارسال‌خواهد کرد و
ششم ـ اقداماتی را طبق ماده (۲۲) برای جلوگیری از اعمال خلاف قوانین و مقرراتی که به‌موجب تعهدات قبلی وضع شده است، اتخاذ خواهد نمود.
پ ـ عضوی که چنین اطلاعیه‌ای را در خصوص افزودن ماده‌ای به فهرست شماره (۳) که قبلاًتحت نظارت نبوده، داده است نسبت به آن ماده به ترتیب زیرعمل خواهد کرد:
اول ـ برای ساخت، تجارت و توزیع، مجوزهایی را طبق ماده (۸) مقرر خواهد کرد.
دوم ـ برای تهیه یا توزیع، نسخه‌های پزشکی را طبق ماده (۹) مقرر خواهد کرد.
سوم ـ تعهدات مربوط به صدور را طبق آنچه در ماده (۱۲) پیش بینی شده جز در مورد عضودیگری که چنین اطلاعیه‌ای را برای ماه مورد نظر ارائه داده، را رعایت خواهد کرد.
چهارم ـ تعهدات مقرر در ماده (۱۳) را در خصوص ممنوعیت و محدودیت صادرات و واردات‌رعایت خواهد کرد، و
پنجم ـ اقداماتی را طبق ماده (۲۲) برای جلوگیری از اعمال خلاف قوانین و یا مقرراتی که به‌موجب تعهدات قبلی وضع شده است، اتخاذ خواهد کرد.
ت ـ عضوی که چنین اطلاعیه‌ای را در خصوص افزودن ماده‌ای به فهرست شماره (۴) که قبلاًتحت نظارت نبوده داده است، نسبت به آن ماده به ترتیب زیر عمل خواهد کرد:
اول ـ برای ساخت، تجارت و توزیع مجوزهایی را طبق ماده (۸) مقرر خواهد کرد.
دوم ـ تعهدات مقرر در ماده (۱۳) را در خصوص ممنوعیت و محدودیت صادرات و واردات‌رعایت خواهد کرد.
سوم ـ اقداماتی را طبق ماده (۲۲) برای جلوگیری از اعمال خلاف قانون و مقرراتی که به موجب‌تعهدات قبلی وضع شده است، اتخاذ خواهد کرد.
ث ـ عضوی که چنین اطلاعیه‌ای را در مورد انتقال ماده‌ای به فهرستی که تعهدات و نظارت‌دقیقتری را در نظر گرفته داده است حداقل کلیه مفاد قابل اعمال این کنوانسیون در مورد فهرستی‌که ماده مزبور از آن منتقل شده را اعمال خواهد کرد.
8 ـ الف ـ تصمیمات متخذه کمیسیون به موجب این ماده بنا به درخواست هر عضوی که ظرف(۱۸۰) روز از تاریخ دریافت اطلاعیه راجع تصمیم، ارائه شده باشد، مشمول بازنگری شورا قرارخواهد گرفت.
درخواست بازنگری با کلیه اطلاعات مربوط که بر اساس آن بازنگری درخواست شده برای‌دبیرکل ارسال خواهد شد.
ب ـ دبیر کل رونوشتهای درخواست بازنگری و اطلاعات مربوط را برای کمیسیون و سازمان‌بهداشت جهانی و کلیه اعضاء ارسال خواهد داشت و از آنها دعوت خواهد کرد که نظرات خود راظرف (۹۰) روز ارائه دهند. کلیه نظرات دریافتی برای رسیدگی به شورا تسلیم خواهد شد.
پ ـ شورا می‌تواند تصمیم کمیسیون را تأیید، اصلاح یا لغو نماید. اطلاعیه راجع به تصمیم‌شورا به کلیه کشورهای عضو سازمان ملل متحد، کشورهای غیر عضو این کنوانسیون، کمیسیون،سازمان بهداشت جهانی و هیأت ارسال خواهد شد.
ت ـ تصمیم اولیه کمیسیون در طول مدتی که نظر شورا هنوز اعلام نشده با رعایت بند (۷) به‌قوت خود باقی خواهد بود.
9 ـ اعضاء بیشترین تلاش خود را به منظور اعمال اقدامات نظارتی که عملی به نظر می‌رسد درمورد موادی که مشمول این کنوانسیون نیستند ولی ممکن است در ساخت غیر مجاز موادروانگردان مورد استفاده قرار گیرند به کار خواهند بست.
ماده ۳ ـ مقررات ویژه در ارتباط با نظارت بر ترکیبات:
1 ـ به جز آنچه در بندهای زیر این ماده مقرر گردیده هر ترکیب، مشمول همان اقدامات نظارتی‌است که در مورد مواد روانگردان حاوی آن صورت می‌گیرد و اگر ترکیب بیش از یک ماده‌روانگردان داشته باشد، مشمول اقدامات قابل اجرا در مورد ماده‌ای است که از شدیدترین‌اقدامات نظارتی در میان مواد مزبور برخوردار است.
2 ـ اگر ترکیب محتوی ماده روانگردانی به جز آنچه در فهرست شماره (۱) آمده، به نوعی ترکیب‌شده باشد که خطر مصرف نابجا نداشته باشد و یا خطر آن بسیار جزیی و ناچیز باشد و آن ماده‌روانگردان را نتوان با روشهای جاری به سهولت در حد مقادیر مناسب برای مصرف نابجابازیافت کرد. به گونه‌ای که بدین ترتیب ترکیب مذکور ایجاد مشکل اجتماعی و بهداشت‌عمومی ننماید، در این صورت ترکیب مزبور می‌تواند طبق بند ۳ از برخی اقدامات نظارتی مقرردر این کنوانسیون معاف گردد.
3 ـ هر گاه عضوی در خصوص یک ترکیب به موجب بند قبلی به نتیجه برسد، می‌تواند تصمیم‌بگیرد که آن ترکیب را در کشور خود یا یکی از مناطق آن از هر یک از اقدامات نظارتی مقرر دراین کنوانسیون یا همه آنها به جز الزامات زیر معاف کند:
الف ـ ماده ۸ (مجوزها) در حدی که نسبت به ساخت اعمال می‌شود.
ب ـ ماده ۱۱ (سوابق) در حدی که نسبت به ترکیبات معاف شده اعمال می‌شود.
ج ـ ماده ۱۳ (ممنوعیت و محدودیتهای مربوط به صدور و ورود).
د ـ ماده ۱۵ (بازرسی) در حدی که نسبت به ساخت اعمال می‌شود.
ه ـ ماده ۱۶ (گزارشهایی که قرار است اعضا ارائه کنند) در حدی که نسبت به ترکیبات معاف شده‌اعمال می‌شود، و
و ـ ماده ۲۲ (مقررات کیفری) تا حدی که برای جلوگیری از اعمال خلاف قوانین و مقرراتی که‌پیرو تعهدات قبلی اتخاذ شده است لازم باشد.
هر عضوی دبیر کل را از تصمیم مزبور، نام، ساخت ترکیب معاف شده واقدامات نظارتی که‌ترکیب مزبور از آن معاف شده مطلع خواهند نمود. دبیر کل این اطلاعیه را به سایر اعضای‌سازمان بهداشت جهانی و هیأت ارسال خواهد کرد.
4 ـ چنانچه عضوی یا سازمان بهداشت جهانی، اطلاعاتی را در مورد ترکیبی که در اجرای بند(۳)معاف شده در اختیار داشته باشد که به نظر او می‌تواند مستلزم لغو تمام و یا بخشی ازمعافیت باشد، مراتب را به همراه اطلاعات موید اطلاعیه به دبیرکل کتباً اعلام خواهد نمود. دبیرکل اطلاعیه مذکور و هر گونه اطلاعاتی را که مناسب بداند به اعضای کمیسیون و درمواردی‌که اطلاعیه از طرف یکی از اعضاء داده شده باشد به سازمان بهداشت جهانی ارسال خواهدداشت. سازمان بهداشت جهانی ارزیابی آن ترکیب از لحاظ موضوعات مندرج در بند (۲) را به‌همراه توصیه‌هایی در زمینه اقدامات نظارتی که در صورت وجود باید به معافیت آنان خاتمه دادبه کمیسیون اظهار خواهند نمود. کمیسیون با توجه به مکاتبه سازمان بهداشت جهانی که‌ارزیابی آن نقش تعیین کننده‌ای راجع به موضوعات پزشکی و علمی دارد و با در نظر داشتن‌عوامل اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، اداری و سایر عواملی که مربوط تشخیص می‌دهد می‌تواندتصمیم به پایان دادن به معافیت ترکیب مزبور از تمامی اقدامات نظارتی و یا هر کدام از آنهابگیرد. هر گونه تصمیم کمیسیون که به موجب این بند اتخاذ شود، توسط دبیرکل به تمام اعضای‌سازمان ملل متحد، کشورهای غیرعضو این کنوانسیون، سازمان بهداشت جهانی و هیأت ارسال‌خواهد شد. کلیه اعضا اقداماتی را جهت پایان دادن به معافیت از اقدامات نظارتی مورد نظر درظرف ۱۸۰ روز از تاریخ اعلام دبیرکل معمول خواهند داشت.
ماده ۴ ـ سایر مقررات ویژه در ارتباط با دامنه نظارت
در مورد مواد روانگردان به جز مواد مندرج در فهرست شماره ۱ اعضا می‌توانند موارد زیر رامجاز کنند:
الف ـ حمل مقادیر کمی از ترکیبات برای مصرف شخصی به وسیله مسافران بین‌المللی، در هرحال هر عضو مجاز است که اقداماتی را برای قانع ساختن خود به اینکه این ترکیبات به طورقانونی به دست آمده انجام دهد.
ب ـ مصرف چنین موادی در صنایع برای ساخت مواد و یا فرآورده‌های غیر روانگردان، منوط به‌اعمال اقدامات نظارتی مقرر در این کنوانسیون تا زمانی که مواد روانگردان در وضعیتی قرار گیردکه در عمل قابل مصرف نابجا یا بازیافت نباشد.
ج ـ مصرف چنین موادی منوط به اعمال اقدامات نظارتی مقرر در این کنوانسیون برای گرفتن‌حیوانات به وسیله اقرادی که به طور مشخص اجازه استفاده از این گونه مواد را برای این منظور ازمقامات صالح داشته باشند.
ماده ۵ ـ محدودیت مصرف برای مقاصد پزشکی و علمی:
1 ـ هر عضوی مصرف مواد مندرج در فهرست (۱) را به گونه‌ای که در ماده (۷) پیش بینی شده‌محدود خواهد نمود.
2 ـ هر عضو به جز آنچه در ماده (۴) پیش بینی شده با اتخاذ اقداماتی که مناسب تشخیص‌می‌دهد، ساخت، صدور، ورود، توزیع، موجودی، تجارت و استفاده و مالکیت مواد مندرج درفهرستهای شماره (۲)، (۳) و (۴) را برای مقاصد پزشکی و علمی محدود خواهد نمود.
3 ـ شایسته است که اعضا اجازه تملک مواد مندرج در فهرستهای شماره ۲ و ۳ و ۴ را جز به‌موجب مجوز قانونی ندهند.
ماده ۶ ـ تشکیلات اداری ویژه:
شایسته است که هرعضو به منظور اعمال مفاد این کنوانسیون، اداره ویژه‌ای که به موجب مفادکنوانسیونهای راجع به نظارت بر مواد مخدر ایجاد شده، برخوردار باشد یا با آن همکاری نزدیک‌داشته باشد.
ماده ۷ ـ مقررات ویژه در ارتباط با مواد مندرج در فهرست شماره (۱):
اعضا در خصوص مواد مندرج در فهرست شماره (۱) موارد زیر را انجام خواهند داد:
الف ـ ممنوعیت کلیه موارد استفاده به جز مصارف علمی و در حد بسیار محدودی برای مقاصدپزشکی به وسیله افراد ذی صلاح درمؤسسات پزشکی و علمی که به طور مستقیم تحت نظارت‌دولت هستند یا مورد تأیید آن می‌باشند،
ب ـ مقرر کردن مجوز مخصوص قبلی برای ساخت، تجازت، توزیع و مالکیت مواد
پ ـ پیش بینی و نظارت دقیق بر فعالیتها و اعمال موضوع بندهای (الف) و (ب)
ت ـ محدود کردن مقدار تحویلی به فرد ذی صلاح به میزان مورد نیاز برای انجام مقاصد مجازوی
ث ـ ملزم کردن افرادی که وظایف پزشکی و علمی انجام می‌دهند به نگهداری سوابق راجع به‌اکتساب مواد و جزییاتی در مورد مصرف آنها، چنین سوابقی باید حداقل برای مدت ۲ سال پس‌از آخرین مورد مصرف ثبت شده در سوابق نگهداری شود، و
ج ـ ممنوعیت ورود و صدور مواد به جز زمانی که هم صادر کننده و هم وارد کننده، به ترتیب‌مؤسسات یا مقامات صالح کشور یا منطقه صادر کننده و وارد کننده یا سایر افراد و یا مؤسساتی‌باشند که به طور مشخص به وسیله مقامات صالح کشور و یا منطقه خود بدین منظور مجاز شده‌باشند. الزامات بند (۱) ماده (۱۲) برای مجوزهای صدور ورود مواد مندرج در فهرست شماره(۲) در مورد فهرست شماره (۱) نیز اعمال خواهد شد.
ماده ۸ ـ مجوزها:
1 ـ اعضا برای ساخت، تجارت (شامل صادرات و واردات) و توزیع مواد مندرج در فهرستهای‌شماره (۲)، (۳) و (۴) مجوز یا سایر اقدامات نظارتی مشابه را مقرر خواهند کرد.
2 ـ اعضا موارد زیر را انجام خواهند داد:
الف ـ نظارت بر کلیه افراد و مؤسسات مجازی که به ساخت تجارت (شامل صادرات و واردات)یا توزیع مواد موضوع بند (۱) اشتغال دارند.
ب ـ نظارت بر تأسیسات و ساختمانهایی که ممکن است در آنها ساخت، تجارت یا توزیع‌صورت گیرد به موجب مجوز یا اقدام نظارتی مشابه دیگر و
پ ـ تأمین اقدامات امنیتی در ارتباط با تأسیسات یا ساختمانهای مزبور به منظور جلوگیری ازسرقت یا هر گونه اقدام انحرافی در موجودی.
3 ـ اعمال مفاد بندهای (۱) و (۲) این ماده که مربوط به مجوز یا سایر اقدامات نظارتی مشابه‌می‌باشد در مورد افراد ذی صلاحی که مجاز به انجام وظایف درمانی یا علمی بوده و در حال‌انجام وظایف مزبور هستند لزومی ندارد.
4 ـ اعضا مقرر خواهند کرد که تمامی افرادی که مجوزهایی را طبق این کنوانسیون اخذ می‌کنند یابه هر گونه دیگری به موجب بند (۱) این ماده یا بند (ب) ماده (۷) مجاز شناخته می‌شوند بایدواجد شرایط لازم برای اجرای مؤثر و صحیح مفاد قوانین و مقرراتی که طبق این کنوانسیون به‌تصویب می‌رسند، باشند.
ماده ۹ ـ نسخه‌های پزشکی
1 ـاعضا مقرر خواهند نمود که تهیه یاتوزیع مواد مندرج در فهرستهای شماره ۲ و ۳ و ۴ برای‌مصرف افراد فقط طبق نسخه پزشکی انجام گردد. مگر در مواردی که افراد در اجرای وظایف‌درمانی یا علمی مجاز بتوانند چنین موادی را به طور قانونی دریافت، مصرف یا توزیع کنند یا به‌کار برند.
2 ـ اعضا به منظور حصول اطمینان از اینکه نسخه‌هایی که برای مواد مندرج فهرستهای شماره(۲) (۳) و (۴) صادر می‌شود طبق موازین صحیح پزشکی و با رعایت مقررات مزبور بویژه ازنظر تعداد دفعاتی که نسخه باید تکرار شود و مدت اعتبار آنها می‌باشد به گونه‌ای که رفاه وبهداشت عمومی حفظ خواهد شد، اقداماتی را اتخاذ خواهند کرد.
3 ـ هر عضو با وجود بند (۱) می‌تواند در صورتی که به نظر او شرایط محلی ایجاب کند و تحت‌شرایط مزبور از جمله نگاهداری سوابق به گونه‌ای که ممکن است معین کند، به داروسازان و یادیگر توزیع کنندگان جزء دارای مجوز که از طرف مقامات مسؤول بهداشت عمومی کشور یامنطقه‌ای از کشور تعیین شده باشند، اجازه دهد که در موارد استثنایی به تشخیص خود و بدون‌نسخه برای مقاصد پزشکی، مواد مندرج در فهرستهای شماره (۳) و (۴) را به مقدار کم تاحدودی که اعضا تعیین خواهند کرد در اختیار افراد قرار دهند.
ماده ۱۰ ـ هشدار روی بسته‌ها و آگهی:
1 ـ هر عضو با توجه به هر گونه مقررات مربوط یا توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی مقررخواهد کرد که دستورالعملهایی در زمینه مصرف از جمله مواد احتیاط و هشدارهایی در زمینه‌مصرف مواد که به نظر وی برای ایمنی مصرف کننده ضرورت دارد در موارد علمی بر روی‌برچسب و در هر موردی روی جزوه‌ای که به همراه بسته‌های خرده فروشی مواد روانگردان‌وجود دارد، مشخص گردد.
2 ـ هر عضو با توجه لازم به مفاد قانون اساسی خود تبلیغات چنین موادی را در اماکن عمومی‌ممنوع خواهد کرد.
ماده ۱۱ ـ سوابق:
1 ـ اعضا در خصوص مواد مندرج در فهرست شماره (۱)، مقرر خواهند کرد که سازندگان وتمامی افراد دیگری که به موجب ماده (۷) مجاز به تجارت و توزیع آن مواد هستند سوابقی را به‌گونه‌ای که ممکن است هر عضو تعیین کند، نگاهدارند. این سوابق باید نشان دهنده جزییات‌میزان ساخته شده، مقدار موجود در انبار و برای هر مورد دریافت و تحویل نشاندهنده جزییات‌مقدار، تاریخ، تهیه کننده و دریافت کننده باشد.
2 ـ اعضا در خصوص مواد مندرج در فهرستهای شماره (۲) و (۳) مقرر خواهند کرد که‌سازندگان، توزیع کنندگان عمده، صادر کنندگان و واردکنندگان، سوابقی را به گونه‌ای که ممکن‌است هر عضو تعیین کند، نگاهدارند. این سوابق باید نشان دهنده جزییات مقادیر ساخته شده، وبرای هر مورد دریافت و تحویل نشاندهنده جزییات مقدار، تاریخ، تهیه کننده و دریافت کننده‌باشد.
3 ـ اعضاء در خصوص مواد مندرج در فهرست شماره (۲)، مقرر خواهند کرد که توزیع کنندگان‌جزء، مؤسسات بیمارستانی و مراقبتهای درمانی و مؤسسات علمی سوابقی را که به گونه‌ای‌ممکن است هر عضو تعیین کند، نگاهدارند. این سوابق باید برای هر مورد دریافت و تحویل‌نشان دهنده جزئیات مقدار، تاریخ، تهیه کننده و دریافت کننده باشد.
4 ـ اعضا از طریق روشهای مناسب و با در نظر گرفتن عرف تجاری و حرفه‌ای در کشور خود،اطمینان حاصل خواهند نمود که اطلاعات راجع به دریافت و تحویل مواد مندرج در فهرست‌شماره (۳) به وسیله توزیع کنندگان جزء، مؤسسات بیمارستانی مراقبتهای درمانی و مؤسسات‌علمی، به سهولت در دسترس باشد.
5 ـ اعضا در خصوص مواد مندرج در فهرست شماره (۴) مقرر خواهد کرد که سازندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان، سوابقی را به گونه‌ای که ممکن است هر عضو تعیین کند، نگاهدارند. این‌سوابق باید نشان دهنده مقادیر ساخته شده صادر شده و وارد شده باشد.
6 ـ اعضای سازندگان ترکیبات معاف شده به موجب بند (۳) ماده (۳) را ملزم خواهند نمود تاسوابقی را در مورد مقدار هر یک از مواد روانگردانی که در ساخت ترکیبات مذکور به کار رفته ونوع آنها، مقدار کل و مقدار اولیه در اختیاری ترکیبات معاف شده که از آن ساخته، نگاهداری‌کنند.
7 ـ اعضا اطمینان حاصل خواهند نمود که سوابق و اطلاعات موضوع این ماده که از نظرگزارشات به موجب ماده (۱۶) لازم است، حداقل برای مدت (۲) سال نگهداری خواهد شد.
ماده ۱۲ ـ مقررات مربوط به تجارت بین‌المللی
1 ـ الف ـ هر عضوی که صدور یا ورود مواد مندرج در فهرست شماره (۱) یا (۲) را اجازه می‌دهدمجوز صدور یا ورود جداگانه‌ای به شکلی که کمیسیون تعیین خواهد کرد برای هر نوبت صدوریا ورود اعم از اینکه شامل یک یا چند ماده باشد مقرر خواهد کرد.
ب ـ این مجوز شامل نام غیر اختصاصی بین المللی یا در صورت نداشتن چنین نامی، عنوان آن‌ماده در فهرست، مقداری که قرار است صادر و یا وارد شود، شکل دارویی، نام و نشانی صادرکننده و وارد کننده و مدتی که طی آن باید صدور یا ورود انجام گیرد خواهد بود. چنانچه ماده‌ای‌به شکل ترکیبی صادر و یا وارد شده باشد، نام ترکیب در صورتی که وجود داشته باشد قیدخواهد شد. مجوز صدور همچنین بیانگر شماره و تاریخ موجز ورود و مقامی که آن را صادرکرده قید خواهد بود.
پ ـ اعضا پیش از صدور مجوز صدور، خواستار ارائه مجوز ورودی خواهند شد که به وسیله‌مقام مصالح کشور یا منطقه وارد کننده، صادر شده و گواهی نماید که ورود ماده یا مواد مندرج‌در آن به تصویب رسیده است. مجوز مزبور به وسیله شخص یا مؤسسه‌ای که درخواست مجوزصدور می‌نماید، ارایه خواهد شد.
ت ـ یک نسخه از مجوز صدور همراه هر محموله خواهد بود و دولتی که مجوز صدور رامی‌دهد یک نسخه آن را برای دولت کشور یا منطقه وارد کننده خواهد فرستاد.
ث ـ زمانی که ورود انجام گرفت، دولت کشور یا منطقه وارد کننده مجوز صدور را با ظهر نویسی‌که مقدار واقعی وارد شده را گواهی کند به دولت کشوری منطقه صادر کننده باز خواهد گرداند.
2 ـ الف ـ اعضا مقرر خواهند کرد که صادر کنندگان برای هر مورد صدور مواد مندرج در فهرست‌شماره (۳) باید اظهارنامه‌ای در سه نسخه به شکلی که کمیسیون مقرر می‌دارد شامل اطلاعات‌زیر تهیه کنند:
1 ـ نام و نشانی صادر کننده و وارد کنند.
2 ـ نام غیر اختصاصی بین المللی ماده یا در صورت نداشتن چنین نامی، عنوان آن ماده درفهرست.
3 ـ مقدار و شکل دارویی که ماده در آن شکل صادر می‌شود و چنانچه به شکل یک ترکیب است‌نام آن ترکیب در صورت وجود و
4 ـ تاریخ ارسال
ب ـ صادر کنندگان دو نسخه از اظهارنامه را به مقامات صالح کشور یا منطقه خود ارائه و نسخه‌سوم را ضمیمه محموله خواهند کرد.
پ ـ عضوی که از سرزمین آن یک ماده مندرج در فهرست شماره (۳) صادر شده، در اسرع وقت‌و حداکثر ۹۰ روز پس از تاریخ ارسال، یک نسخه از اظهارنامه دریافتی از صادر کننده را با پست‌سفارشی با درخواست اعلام وصول، برای مقامات صالح کشور یا منطقه وارد کننده خواهدفرستاد.
ت ـ اعضا می‌توانند مقرر کنند که وارد کننده به محض دریافت محموله، نسخه منضم به‌محموله را به طور مقتضی و با بیان دریافتی و تاریخ دریافت ظهر نویسی کرده و به مقامات‌صالح کشور یا منطقه خود ارسال نماید.
3 ـ در خصوص مواد مندرج در فهرستهای (۱) و (۲) مقررات اضافی زیر اعمال خواهد شد:
الف ـ اعضا در بنادر و مناطق آزاد همان سرپرستی و نظارتی را اعمال خواهند کرد که در سایرمناطق سرزمین خود اعمال می‌کنند، در هر حال مشروط بر اینکه بتوانند اقدامات شدیدتری رااعمال کنند.
ب ـ صادرات محمولات به نشانی یک صندوق پستی یا یک بانک به حساب شخصی غیر ازکسی که نامش در مجوز صدور ذکر شده ممنوع خواهد بود.
پ ـ صادرات محصولات مواد مندرج در فهرست (۱) به نشانی انبارهای گمرک ممنوع است. صادرات محمولات، مواد مندرج در فهرست شماره (۲) به نشانی یک انبار گمرک نیز ممنوع‌است مگر آنکه دولت کشور وارد کننده در محور ورودی محموله را از نظر گرفتن در یک انبارگمرک تصویب کرده است. در این صورت مجوز صدور گواهی خواهد کرد که محموله بدین‌منظور صادر شده است. هر مورد خروج از انبار گمرک مستلزم اجازه مقامات مسؤول انبارخواهد بود و در صورت ارسال به مقصد خارج از کشور با آن مانند یک صدور جدید در مفهوم‌این کنوانسیون رفتار خواهد شد.
ت ـ محمولاتی که بدون پروانه صدور منظم به آن وارد سرزمین یک عضو شده یا از آن خارج‌می‌شود، به وسیله مقامات صالح توقیف خواهد شد.
ث ـ یک عضو اجازه عبور هر ماده ارسالی به کشور دیگر را از سرزمین خود خواهد داد، خواه‌محموله از وسیله نقلیه‌ای که آن را حمل می‌کند تخلیه شده باشد یا نه مگر اینکه یک نسخه ازمجوز صدور برای این محموله به مقامات صالح آن طرف ارائه گردد.
ج ـ مقامات صالح کشور یا منطقه‌ای که عبور یک محموله مواد از طریق آن اجازه داده شده‌است، کلیه اقدامات لازم را برای جلوگیری از تغییر مسیر محموله مذکور به مقصد دیگری جزآنچه در نسخه پروانه صدور منظم به محموله قید شده انجام خواهد داد مگر آنکه دولت کشور یامنطقه‌ای که محموله از طریق آن عبور می‌نماید اجازه این تغییر مسیر را بدهد. دولت کشور یامنطقه ترانزیت در مورد هر تغییر مسیری که تقاضا شود مانند صدور از کشور یا منطقه ترانزیت‌به کشور یا منطقه مقصد جدید رفتار خواهند کرد. اگر تغییر مسیر اجازه داده شود، مفاد جزء (ث)بند (۱) بین کشور یا منطقه ترانزیت و کشور یا منطقه‌ای که در ابتدا محموله را صادر نموده است‌نیز اعمال خواهد شد.
هیچ محموله مواد که در حال ترانزیت یا درحال نگهداری در یک انبار گمرک است نمی‌تواندمشمول فرآیندی فرار گیرد که ماهیت ماده مورد نظر را تغییر دهد. بسته بندی بدون اجازه‌مقامات صالح نمی‌تواند تغییر پیدا کند.
چ ـ مفاد جزوه‌های (ث) تا (چ) در ارتباط با عبور مواد از طریق سرزمین یک عضو در صورتی که‌محموله موردنظر به وسیله هواپیمایی حمل شود که در کشور یا منطقه ترانزیت فرود نیاید،اعمال نمی‌شود. در صورتی که هواپیما در کشور یا منطقه مزبور فرود آید مفاد مزبور تا حدودی‌که شرایط ایجاب نماید اعمال خواهد شد.
خ ـ مفاد این بند لطمه‌ای به مفاد هر گونه موافقتنامه‌های بین المللی که محدود کننده نظارتی‌است که هر یک از اعضا می‌تواند در مورد ترانزیت مواد مزبور اعمال کند، نخواهد زد.
ماده ۱۳ ـ ممنوعیت و محدودیتهای مربوط به صادرات و واردات
1 ـ هر عضو می‌تواند تمامی اعضای دیگر را از طریق دبیرکل مطلع سازد که ورود یک یا تعدادبیشتری از مواد مندرج در فهرستهای شماره (۲)، (۳) و (۴) را که در اطلاعیه آن مشخص شده به‌کشورش یا یکی از مناطق آن ممنوع می‌کند. هر اطلاعیه مزبور نام ماده را به گونه‌ای که درفهرست شماره (۲)، (۳) و (۴) تعیین شده، مشخص خواهد کرد.
2 ـ چنانچه عضوی در اجرای بند ۱ از ممنوعیت مطلع شود، به منظور حصول اطمینان از اینکه‌هیچ یک از موادی که در اطلاعیه مشخص شده به کشور یا یکی از مناطق کشوری که اطلاعیه راداده، صادر نخواهد شد، اقداماتی را انجام خواهد داد.
3 ـ با وجود مفاد بندهای پیشین، عضوی که اطلاعیه‌ای را به موجب بند (۱) داده می‌تواند به‌وسیله مجوز ورود ویژه‌ای در هر مورد ورود مقدار معینی از مواد مورد نظر یا ترکیبات حاوی‌مواد مزبور را مجاز نماید. مقام صادر کننده مجوز ورود دو نسخه از مجوز ورود ویژه را که نام ونشانی وارد کننده و صادر کننده مشخص می‌کند برای مقامات صالح کشور یا منطقه صادر کننده‌خواهد فرستاد که می‌توانند پس از آن به صادر کننده اجازه دهند تا محموله را ارسال دارد. یک‌نسخه از مجوز ورود ویژه که به وسیله مقامات صالح کشور یا منطقه صادر کننده به طور مقتضی‌ظهرنویسی شده ضمیمه محموله خواهد شد.
ماده ۱۴ ـ مقررات ویژه مربوط به حمل مواد روانگردان در جعبه‌های کمکهای اولیه‌کشتیها، هواپیما یا سایر وسایل نقلیه عمومی در حمل و نقل بین‌المللی:
1 ـ حمل بین‌المللی مقادیر محدودی از مواد روانگردان مندرج در فهرست شماره (۲)، (۳) و (۴)به وسیله کشتیها، هواپیماها، یا سایر وسایل حمل و نقل عمومی بین المللی مانند قطارها واتوبوسهای بین المللی که ممکن است در طول مسافرت آنها برای کمکهای اولیه یا موارداضطراری لازم شود، در مفهوم این کنوانسیون به معنای صدور، ورود یا عبور از طریق کشوری‌تلقی نخواهد شد.
2 ـ اقدامات حفاظتی مناسبی از طرف کشور ثبت کننده به منظور جلوگیری از مصرف نابجای‌مواد موضوع بند (۱) یا انحراف آنها به منظورهای غیرقانونی انجام خواهد شد. کمیسیون بامشورت با سازمانهای بین المللی ذی صلاح چگونگی اقدامات حفاظتی مزبور را توصیه‌خواهند نمود.
3 ـ موادی که به وسیله کشتیها، هواپیماها یا سایر انواع وسایل حمل و نقل عمومی بین المللی‌مانند قطارها و اتوبوسهای بین الملل حمل می‌شوند طبق بند (۱) مشمول قوانین، مقررات،اجازه نامه و مجوزهای کشور ثبت کننده می‌باشند، بدون اینکه لطمه‌ای به حقوق مقامات صالح‌محلی در انجام رسیدگی، بازرسی و دیگر اقدامات نظارتی در مورد این وسایل نقلیه وارد شود به‌کار بردن این مواد در موارد اضطراری تخلف از الزامات بند (۱) ماده (۹) تلقی نخواهد شد.
ماده ۱۵ ـ بازرسی
اعضای سیستم بازرسی سازندگان، صادر کنندگان، وارد کنندگان و توزیع کنندگان عمده و جزءمواد روانگردان و مؤسسات پزشکی و علمی را که چنین موادی را مصرف می‌کنند ایجادخواهند نمود. اعضا بازرسی ساختمانها، موجودی و سوابق را که به دفعاتی که ضروری‌تشخیص می‌دهند انجام خواهند شد، پیش بینی خواهند نمود.
ماده ۱۶ ـ گزارشهایی که اعضا باید ارائه کنند:
1 ـ اعضا اطلاعاتی را که کمسیون ممکن است به عنوان این که برای انجام وظایف آن ضروری‌است در خواست نماید و بویژه گزارش سالیانه‌ای در خصوص کارکرد کنوانسیون در سرزمینهای‌آنها شامل اطلاعات زیر به دبیرکل ارایه خواهند کرد:
الف ـ تغییرات مهم در قوانین و مقررات آنها در ارتباط با مواد روانگردان و
ب ـ رشد قابل ملاحظه در مصرف نابجا و قاچاق مواد روانگردان در سرزمینهای آنها.
2 ـ اعضا همچنین نام و نشانی مقامات دولتی موضوع بند (ج) ماده (۷) ماده (۱۲) و بند (۳)ماده (۱۳) را به اطلاع دبیر کل خواهد رساند. دبیر کل اطلاعات مزبور را در اختیار تمامی اعضاقرار خواهند داد.
3 ـ اعضا در اسرع وقت پس از هر پیشامدی،گزارشی در خصوص هر مورد از موارد قاچاق موادروانگردان یا کشف قاچاق مزبور که به دلایل زیر مهم تشخیص می‌دهند به دبیرکل ارائه خواهندکرد:
الف ـ آشکار شدن گرایشهای جدید
ب ـ مقادیر مواد
پ ـ روشن ساختن منشأ دریافت مواد، یا
ت ـ روشهایی که قاچاقچیان به کار برده اند
نسخه‌های این گزارش طبق بند (ب) ماده (۲۱) ارسال خواهد شد.
4 ـ اعضا گزارشهای آماری سالیانه را در موارد زیر طبق نمونه‌هایی که هیأت تهیه کرده است به آن‌ارسال خواهند کرد.
الف ـ در مورد هر یک از مواد مندرج در فهرستهای شماره (۱) و (۲) مقادیر ساخته شده، صادرشده و وارد شده از هر کشور یا منطقه و نیز موجودی که در اختیار سازندگان است.
ب ـ در مورد هر یک از مواد مندرج در فهرستهای شماره (۳) و (۴) مقادیر ساخته شده و نیز کل‌مقدار صادر شده و وارد شده.
پ ـ در مورد هر یک از مواد مندرج در فهرستهای شماره (۲)، (۳) مقادیری که در ساخت‌ترکیبات معاف شده است استفاده شده است و
ت ـ در مورد هر ماده‌ای غیر از مواد مندرج در فهرست شماره (۱) مقادیر که برای مصارف‌صنعتی طبق بند (ب) ماده (۴) استفاده شده است
مقادیر ساخته شده موضوع جزءهای (الف) و (ب) این بند شامل مقادیر ترکیبات ساخته شده‌نمی‌باشد.
5 ـ یک عضو بنا به درخواست هیأت، اطلاعات آماری تکمیلی را در ارتباط با زمانهای آتی‌مقادیر هر ماده واحد مندرج در فهرستهای شماره (۳) و (۴) که به هر کشور یا منطقه صادر یاوارد شده به هیأت ارائه خواهد نمود . عضو مزبور می‌تواند از هیأت درخواست نمایددرخواست اطلاعات و اطلاعات داده شده به موجب این بند را محرمانه تلقی کند.
6 ـ اعضا اطلاعات موضوع بندهای (۱) و (۴) را به همان شکلی در همان تاریخهایی که‌کمیسیون یا هیأت ممکن است درخواست نماید ارائه خواهند کرد.
ماده ۱۷ ـ وظایف کمیسیون
1 ـ کمیسیون می‌تواند کلیه مسایلی را که به هدفهای این کنوانسیون و اجرای مفاد آن بستگی‌دارد، مورد رسیدگی قرار داده و توصیه‌هایی را در ارتباط با آنها بنماید.
2 ـ تصمیمات کمیسیون که در مواد (۲)، (۳) پیش بینی شده با اکثریت دو سوم اعضاء کمیسیون‌اتخاذ خواهد شد.
ماده ۱۸ ـ گزارش به هیأت
1 ـ هیأت گزارشهای سالانه‌ای درباره کارکرد خود شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری که دراختیار دارد در موارد مناسب توضیحاتی که دولتها ارائه یا درخواست نموده‌اند را به همراه‌ملاحظات و توصیه‌هایی که تمایل به ابراز آن دارد را آماده و تنظیم خواهد کرد. هیأت می‌تواندگزارشهای اضافی را که لازم تشخیص می‌دهد ارائه نماید. گزارشها از طریق کمیسیون که می‌توانددرباره آن اظهارنظرهایی که مناسب بداند بنماید، به شورا تسلیم خواهد شد.
گزارشهای هیأت برای اعضاء ارسال خواهد شد و سپس به وسیله دبیرکل انتظار می‌یابد. اعضاءتوزیع بدون محدودیت این گزارشها را اجازه خواهند داد.
ماده ۱۹ ـ اقدامات هیأت برای تضمین اجرای مفاد این کنوانسیون
1 ـ الف ـ هر گاه هیأت بر اساس بررسی اطلاعاتی که دولتها به آن ارائه می‌کنند یا اطلاعاتی که‌ارکان سازمان ملل متحد می‌دهند دلیلی داشته باشد برای اعتقاد به اینکه اهداف این کنوانسیون‌به علت عدم قصور یک کشور یا منطقه از اجرای مقررات این کنوانسیون به طور جدی به‌مخاطره افتاده است، حق خواهد داشت از دولت کشور یا منطقه مورد نظر خواستار ارائه‌توضیحاتی بشود. هیأت با رعایت حق خود در مورد جلب توجه اعضاء شورا و کمیسیون به‌موضوع مندرج در جزء (پ) زیر، درخواست ارائه اطلاعات یا توضیح به وسیله یک دولت به‌موجب این جزء را محرمانه تلقی خواهد نمود.
ب ـ هیأت پس از اقدام به موجب جزء الف، در صورتی که در مورد ضرورت درخواست ازدولت مربوط برای اتخاذ اقدامات اصلاحی که بنا به مقتضیات برای اجرای مفاد این کنوانسیون‌ضروری به نظر می‌رسد مجاب شده باشد می‌تواند نسبت به موضوع اقدام نماید.
پ ـ هرگاه هیأت دریابد که دولت مربوط در ارائه توضیحات قانع کننده‌ای که به موجب جزءالف از آن خواست شده، قصور کرده است، می‌تواند توجه اعضاء شورا و کمیسیون را به موضوع‌جلب نماید.
2 ـ وقتی که هیأت، توجه اعضا، شورا و کمیسیون را طبق جزء (پ) بند (۱) به موضوعی جلب‌می‌نماید، می‌تواند اگر چنین ترتیبی را لازم ببیند به اعضا توصیه نماید که ورود مواد روانگردان‌خاصی را از کشور یا منطقه مورد نظر یا صدور آنها را به آنجا یاهر دو مورد را صدور ورود برای‌مدتی تعیین یا تا زمانی که هیأت در مورد وضعیت آن کشور یا منطقه مجاب گردد، متوقف‌نمایند. کشور مورد نظر می‌تواند موضوع را به شورا ارجاع کند.
3 ـ هیأت حق خواهد داشت گزارشی را درباره هر موضوعی که به موجب مقررات این ماده به آن‌می‌پردازد، منتشر سازد و آن را به شورا بفرستد تا شورا آن را برای کلیه اعضا ارسال کند. اگر هیأت‌تصمیمی را که به موجب این ماده اتخاذ شده و یا هر گونه اطلاعات مربوط به این تصمیم را درگزارش مذکور انتشار دهد، نظریه دولت مورد نظر را نیز در صورتی که دولت مزبور تقاضا کند درآن گزارش منتشر خواهد ساخت.
4 ـ اگر در مواردی که تصمیم هیأت که به موجب این ماده انتشار یافته به اتفاق آراء گرفته نشده‌باشد، نظرات اقلیت هم بیان خواهد شد.
5 ـ در جلساتی از هیأت که به موجب این ماده، موضوعی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، ازکشوری که به طور مستقیم در آن موضوع ذی نفع باشد برای حضور در جلسه دعوت خواهد شد.
6 ـ تصمیمات هیأت به موجب این ماده با اکثریت دو سوم کل اعضا هیأت، اتخاذ خواهد شد.
7 ـ هر گاه هیأت دلیلی داشته باشد برای اعتقاد به این که هدفهای این کنوانسیون در نتیجه‌تصمیمی که عضوی به موجب بند (۷) ماده (۲) گرفته به طور جدی به خطر افتاده است، مفادبندهای فوق نیز اعمال خواهد شد.
ماد ۲۰ ـ اقداماتی در برابر مصرف نابجای مواد روانگردان
1 ـ اعضاء تمامی اقدامات عملی را برای جلوگیری از مصرف نابجای مواد روانگردان و تشخیص‌اولیه و به موقع درمان، آموزش، مراقبتهای پس از درمان و بازپروری و بازگشت افراد مربوط به‌اجتماع را انجام داده و فعالیتهای خود را در این زمینه‌ها با یکدیگر هماهنگ خواهد ساخت.
2 ـ اعضا تا حد امکان آموزش کادر درمانی، مراقبتهای پس از درمان بازپروری و بازگشت به‌اجتماع مصرف کنندگان نابجای مواد روانگردان را ترغیب خواهند کرد.
3 ـ اعضاء به افرادی که کار آنها ایجاب می‌کند که درک کلی از مشکلات مصرف نابجای موادروانگردان و روش پیشگیری از آن داشته باشند، کمک خواهند کرد. همچنین خطر شیوع مصرف‌نابجای این گونه مواد وجود داشته باشد ایجاد چنین درکی را در میان همگان ترغیب خواهندکرد.
ماده ۲۱ ـ مبارزه با قاچاق
اعضاء با توجه شایسته به نظامهای اساسی، حقوقی و اداری خود موارد زیر را انجام خواهند داد:
الف ـ ایجاد ترتیباتی در سطح ملی برای هماهنگی اقدامات پیشگیرانه و سرکوبی قاچاق بدین‌منظور اعضاء می‌توانند به نحو سودمندی مؤسسه مسؤول این هماهنگی را تعیین کنند.
ب ـ کمک به یکدیگر در مبارزه با قاچاق مواد روانگردان بویژه ارسال فوری نسخه‌ای از هرگزارشی که به موجب ماده (۱۶) در خصوص کشف موردی از قاچاق یا ضبط به عنوان دبیرکل‌ارسال می‌کند از طریق مجاری سیاسی یا مقامات صالح تعیین شده به وسیله اعضاء برای این‌مقصود، به سایر اعضایی که به طور مستقیم ذی نفع هستند.
پ ـ همکاری نزدیک با یکدیگر و سازمانهای بین المللی صالحی که عضو آنها هستند از نظرتداوم مبارزه هماهنگ با قاچاق .
ت ـ حصول اطمینان از اینکه همکاری بین المللی بین مؤسسات ذی ربط به گونه‌ای سریع انجام‌می‌شود و
ث ـ حصول اطمینان از اینکه وقتی اسناد حقوقی از نظر جریان رسیدگی قضایی به صورت بین‌المللی ارسال می‌شود، ارسال به صورت فوری به مراجع تعیین شده از طرف اعضاء انجام‌می‌گیرد، این موضوع لطمه‌ای به حق یک عضو برای مقرر نمودن اینکه اسناد حقوقی از مجاری‌سیاسی برای آن فرستاده شود، نمی‌زند.
ماده ۲۲ ـ مقررات کیفری:
1 ـ الف ـ هر عضو با رعایت محدودیتهای قانون اساسی خود، با هر فعلی که به طور عمدی برخلاف قانون یا مقرراتی که در اجرای تعهدات خود به موجب این کنوانسیون تصویب کرده،ارتکاب شود، به عنوان یک جرم مشمول مجازات رفتار خواهد کرد و اطمینان حاصل خواهدنمود جرایم مهم و جدی مشمول مجازات کافی بویژه حبس یا دیگر کیفرهای محروم کننده‌آزادی قرار خواهند گرفت.
ب ـ با وجود جزء الف پیشین وقتی که مصرف کنندگان به جای مواد روانگردان مرتکب چنین‌جرایمی شوند، اعضاء می‌توانند راه دیگری را برای محکومیت یا مجازات، یا علاوه بر مجازات‌انجام اقدامات درمانی، آموزشی و مراقبتهای پس از درمان، بازپروری و بازگشت به اجتماع راطبق بند (۱) ماده (۲۰) را برای مصرف کنندگان نابجای مزبور پیش بینی کنند.
2 ـ هر عضو با رعایت محدودیتهای قانون اساسی نظام قضایی و قوانین داخلی:
الف ـ اول اگر سلسله افعال مربوطی که جرایمی را به موجب بند (۱) تشکیل می‌دهند درکشورهای مختلف ارتکاب شوند با هر یک از آنها به عنوان یک جرم مشخص رفتار خواهد شد.
دوم ـ شرکت عمدی در یکی از جرایم مذکور، توطئه برای ارتکاب آن، کوشش برای ارتکاب آن،و کارهای مقدماتی و عملیات مالی مربوط به جرمهای موضوع این ماده جرایم مشمول‌مجازات به گونه‌ای که در بند (۱) پیش بینی شده خواهند بود.
سوم ـ محکومیتهای انجام گرفته در خارج از کشور برای این جرمها از نظر تکرار جرم مورد توجه‌قرار خواهد گرفت .
چهارم ـ جرمهای مهم سابق الذکر که به وسیله اتباع کشور و یا اتباع بیگانه ارتکاب یافته باشد،هر گاه استرداد طبق قانون عضوی که درخواست برای او فرستاده شده قابل قبول نبوده و هر گاه‌مجرم مزبور قبلاً تحت تعقیب قرار نگرفته و رأی قضایی برای او صادر نشده باشد، به وسیله‌عضوی که جرم در سرزمین او ارتکاب شده یا عضوی که در سرزمین او مجرم پیدا شود موردرسیدگی قرار خواهد گرفت.
ب ـ شایسته است جرایم موضوع بند ۱ و ردیف دوم جزء الف بند (۲) در هر پیمان استردادی که‌بین اعضا منعقد شده یا ممکن اس